Το Black Panther: Wakanda Forever είναι η ταινία της Marvel που κουβαλάει το μεγαλύτερο φορτίο στην ιστορία του MCU. Πάντα θα ήταν έτσι, καθώς η πρώτη ταινία αποτέλεσε τη δεύτερη μεγαλύτερη εισπρακτική επιτυχία της χρονιάς που βγήκε, την μεγαλύτερη εισπρακτική επιτυχία για μαύρο σκηνοθέτη στην ιστορία και ήταν η πρώτη ταινία με υπέρ-ήρωες που ήταν υποψήφια για το Όσκαρ καλύτερης ταινίας. Πολύ πιο σημαντικά, όμως, κουβαλάει το φορτίο του άδικου χαμού του πρωταγωνιστή της Chadwick Boseman.
Ο ηθοποιός έφυγε από την επάρατη νόσο πριν κλείσει καν τα σαρανταπέντε χρόνια του και άφησε ένα μεγάλο κενό στη βιομηχανία. Εργάστηκε με αυταπάρνηση ακόμα και μετά την διάγνωση του το 2016. Συνεπώς πρόλαβε να αφήσει δύο διαμαντάκια ακόμα με τα Da Five Bloods και το Ma Rainey’s Black Bottom όμως το franchise που τον έκανε αστέρα έμεινε ορφανό όταν υπέκυψε το 2020. Η Marvel σε δείγμα σεβασμού αποφάσισε να μην κάνει recast τον χαρακτήρα.
Έτσι το σενάριο που είχε γραφτεί ήδη έπρεπε να γραφτεί από την αρχή, ο T’Challa θα είχε την ίδια μοίρα με τον ηθοποιό του, δεν γινόταν αλλιώς. Ο σκηνοθέτης και σεναριογράφος της ταινίας, Ryan Coogler, μάζεψε ένα τεράστιο φορτίο ευθύνης. Πέραν από τον καθαρό φόρτο εργασίας που θα είχε πάντα η αλλαγή ενός σεναρίου της Marvel, καθώς πρέπει να ληφθεί και η πορεία όλου του MCU υπ’ όψιν, ο δημιουργός έπρεπε να αποτίσει τον κατάλληλο φόρο τιμής στον αδικοχαμένο πρωταγωνιστή του.
Είναι ευχής έργον λοιπόν, που η ταινία όχι απλά ξεπερνάει όλους αυτούς τους σκοπέλους αναφορικά με το MCU αλλά και, κατά την ταπεινή μου άποψη, αποτελεί μια καλύτερη ταινία από το Black Panther του 2018.
Στην πρώτη σκηνή συμβαίνουν off camera οι τελευταίες στιγμές του βασιλιά T’Challa καθώς η αδελφή του Shuri(Letitia Wright) προσπαθεί μέχρι την ύστατη ώρα να ανασυνθέσει το φυτό που παρέχει τις δυνάμεις του Black Panther για να σώσει τη ζωή του. Η εμφάνιση της μητέρας της Ramonda(Angela Bassett) σηματοδοτεί και το τέλος εποχής για το έθνος της Wakanda. Στην πιο αδύναμη στιγμή τους, τα υπόλοιπα έθνη νοιάζονται μόνο για την κλοπή του σημαντικότερου φυσικού πόρου στο σύμπαν της Marvel, του vibranium, το οποίο συναντάται μόνο στην Wakanda.
Μια αποτυχημένη προσπάθεια κλοπής από τη Γαλλία και μια σύνοδο του ΟΗΕ αργότερα, όπου την ξεφτιλίζει η Ramonda, οι προσπάθειες της Αμερικής για εύρεση vibranium στον ωκεανό στέφονται με επιτυχία. Αυτό που δεν είχαν υπολογίσει ήταν η ύπαρξη ενός υποθαλασσίου μυστικού έθνους, το δεύτερο έθνος που εκμεταλλεύεται το vibranium και προστατεύεται από τον ημίθεο τους, τον μεταλλαγμένο Namor(Tenoch Huerta).
Ο σκηνοθέτης και σεναριογράφος της ταινίας, Ryan Coogler, μάζεψε ένα τεράστιο φορτίο ευθύνης.
Ενώ η Αμερική θεωρεί πως οι Γουακαντιανοί επιτέθηκαν στην αποστολή τους, ο Namor εμφανίζεται σε μάνα και κόρη με ένα τελεσίγραφο. Είτε η Wakanda θα σκοτώσει την επιστήμονα που έφτιαξε τη μηχανή ανίχνευσης vibranium και θα συμμαχήσει με τον Namor στον επικείμενο πόλεμο του κατά του υπόλοιπου κόσμου είτε η Wakanda θα είναι το πρώτο έθνος που θα πέσει σ’ αυτόν τον πόλεμο. Ουδετερότητα δεν υπάρχει.
Έτσι η Shuri, μαζί με την πιστή της Okoye(Danai Gurira) θα αποχωρήσουν για την Αμερική όπου μετά από μια σύντομη κουβέντα με τον πράκτορα Everett Ross(Martin Freeman), που έχει κρατήσει καλή σχέση μαζί τους, η επιστήμονας αποκαλύπτεται ως το κορίτσι θαύμα Riri Williams(Dominique Thorne).
Η Shuri ελπίζει να βρει μια ειρηνική λύση με τον Namor και η σκακιέρα έχει τεθεί για την σύγκρουση τους. Όπως καταλαβαίνουμε, μόνο κι απ’ την σύνοψη, ο Coogler προσπαθεί να τα κάνει όλα με αυτό το σενάριο. Να θέσει νέους ήρωες, νέους κακούς, νέα μυθολογία για το MCU και να κάνει μια καλή ταινία, αντάξια της μνήμης του Chadwick Boseman. Πέραν από κάποιες, αναπόφευκτες, αδυναμίες το σενάριο καταφέρνει να σταθμίσει και να ισορροπήσει τις πλείστες πλευρές του.
Η ταινία είναι ένα ψυχόδραμα πάνω στη απώλεια.
Black Panther: Wakanda Forever | Ξαναχτίζεις ή εκδικείσαι;
Ας αρχίσουμε από το γεγονός ότι η ταινία δεν είναι μια ταινία δράσης. Αυτό δεν είναι απαραίτητα κακό, καθώς η Marvel πολύ συχνά κάνει έργα είδους μέσα στο είδος της με χαρακτηριστικά παραδείγματα από την τρέχουσα φάση της όπως το Shang-Chi, το δεύτερο Doctor Strange και προσφάτως με τη σειρά She-Hulk.
Η ταινία, λοιπόν, είναι ένα ψυχόδραμα πάνω στη απώλεια. Παραλληλίζεται η απώλεια των δύο βασιλικών οικογενειών και εξερευνάται η διαχείριση της από τους εκλεκτούς, υπέρ-δύναμους παθόντες. Όψεις του ίδιου νομίσματος η Shuri και ο Namor, με τις ισορροπίες ασταθείς και τα όρια δυσδιάκριτα. “With great power comes great responsibility” (που θα έλεγε κι ο θείος Μπεν) και τι έχει σημασία τελικά; Ξαναχτίζεις ή εκδικείσαι;
Σε δεύτερο επίπεδο, αυτό εφαρμόζεται στους καταπιεσμένους λαούς τους. Είναι κι η ιστορία της μαύρης φυλής στην Αμερική. Η μνήμη του George Floyd είναι νωπή ακόμα κι αυτή είναι η εσωτερική πάλη κάθε καταπιεσμένου. Αν θα κάψει τον κόσμο ή θα κάνει “Rise Above Hate” πατώντας στα λεγόμενα του δόκτορα King και του Malcolm X.
Η ταινία περνάει σαφή αντί-αποικιοκρατικά μηνύματα και συνολικά γειώνεται συγκριτικά με τις τελευταίες κινηματογραφικές προσπάθειες της Marvel. Δεν έχουμε να κάνουμε με το πολύ-σύμπαν, έχουμε να κάνουμε με αληθινά προβλήματα αληθινών ανθρώπων.
Το Black Panther: Wakanda Forever είναι η ταινία της Marvel που κουβαλάει το μεγαλύτερο φορτίο στην ιστορία του MCU
Doctor Strange In The Multiverse Of Madness: Βlockbuster από άλλη διάσταση
Έχουμε να συναντήσουμε τέτοια συναισθηματικά stakes δοσμένα με τόσο καλό τρόπο, από το Captain America: The Winter Soldier. Το χιούμορ είναι σημαντικά μειωμένο, πράγμα που το κάνει μια ευπρόσδεκτη ανάπαυλα και διαφοροποιεί την ταινία πλήρως από την προηγούμενη της στο MCU, Thor: Love And Thunder. Η δράση της περιορίζεται σε λίγες, μελετημένες σκηνές που πατάνε πάνω στην προηγμένη και στην αυτόχθονα τεχνολογία των δύο φυλών αλλά και σε λογικές βάσεις που έχουν τεθεί σε ολόκληρη την ταινία.
Thor: Love and Thunder | Κριτική
Πουθενά δεν είναι πιο έκδηλο αυτό από την τελική μάχη. Μια μάχη μικρότερη σε κλίμακα αλλά που πατάει σε αυτούς τους κανόνες, τινάζοντας ξανά στα ύψη τα συναισθηματικά stakes αλλά και την αγωνία, την καθαρή αίσθηση κινδύνου. Ίσως η σπανιότερη κατάκτηση για μια ταινία της Marvel όπου ξέρουμε νομοτελειακά ότι το καλό θα νικήσει. Έχοντας καλύψει βέλτιστα όλα αυτά η ταινία, θα χάσει σημεία στη μυθολογία της και στην απαραίτητη ανάγκη της να αποτελεί συνέχεια και πρόλογο άλλων ταινιών στο MCU.
Η ταινία κουβαλάει το φορτίο του άδικου χαμού του πρωταγωνιστή της Chadwick Boseman.
Black Panther: Wakanda Forever | Αναπόφευκτες σεναριακές αδυναμίες
Αναφορικά με τη μυθολογία, δεν ξέρω αν με έπεισε η φυλή του Namor ως απειλή. Τους βλέπουμε σε περιορισμένη κλίμακα κι αν εξαιρέσουμε το γεγονός ότι είναι καλυμμένοι από vibranium και παρά τις ελαφρώς αυξημένες δυνάμεις τους, οι στρατιώτες της Wakanda τα καταφέρνουν αρκετά καλά απέναντι τους. Δεν πείθομαι ότι θα πετύχαιναν στην κατάκτηση του κόσμου. Χρειάζονται νερό στο στόμα για να περπατήσουν στην επιφάνεια και πέραν από κάποιες χειροβομβίδες νερού(αρκούντως καταστροφικές για την πλοκή) δεν φάνηκαν να έχουν την τεχνολογία για να υπερισχύσουν του υπόλοιπου πλανήτη και των υπέρ-ηρώων που θα ενεργοποιούνταν σε μια τέτοια σύρραξη. Η επικινδυνότητα τους είναι μια σύμβαση που οριακά λειτουργεί για την πλοκή πέραν, φυσικά, του μεταλλαγμένου που ηγείται.
Αναφορικά με την συνέχεια του MCU, δεν ένιωσα ότι χειρίστηκαν με τον καλύτερο τρόπο την ύπαρξη της Ironheart, Riri Williams. Φυσικά και ταιριάζει, είναι η δεύτερη εξυπνότερη γυναίκα του σύμπαντος μετά την Shuri και μάλιστα μαύρη. Δεν μπορώ όμως να σκέφτομαι κι ότι συμπεριλήφθηκε γιατί σχεδόν όλες οι ταινίες και οι σειρές της Marvel έχουν πλέον την υποχρέωση να εισάγουν κι έναν Young Avenger. Φυσικά, αν μας απασχολούσε και παραπάνω ο χαρακτήρας της, θα φτάναμε σε μια πλήρως ξεχειλωμένη διάρκεια ενώ η ταινία ξεπερνάει ήδη τις δύο ώρες.
Αν ο Spike Lee, είναι ο μαύρος Martin Scorsese, τότε ο Ryan Coogler είναι ο μαύρος Quentin Tarantino.
Παράλληλα, η ύπαρξη της Valentina Allegra De Fontaine(Julia Louis-Dreyfus) ήταν τόσο περιορισμένη και τελικά λειτούργησε σαν περισπασμός από τα βασικά γεγονότα. Με έκανε να σκεφτώ πως αν έλειπε η Riri Williams(που θα έχει δική της σειρά) και είχε επεκταθεί ο ρόλος της De Fontaine θέτοντας τις βάσεις για κάτι σχετικά με τους Thunderbolts, στους οποίους θα ηγηθεί, η ταινία θα έστεκε καλύτερα σαν ένα δράμα παγκόσμιων ισορροπιών. Καμία από αυτές τις σεναριακές αδυναμίες όμως, δεν μπορεί να πάρει τα φώτα από τη σκηνοθετική ωριμότητα του Ryan Coogler.
Η Angela Bassett, ζωντανός θρύλος πλέον, κάνει να μοιάζει εύκολο το γεγονός πως είναι η καλύτερη μαύρη ηθοποιός της γενιάς της κι αντίστοιχα η Lupita Nyong’o ως η χήρα του T’Challa, της δικής της.
Black Panther: Wakanda Forever | Ryan Coogler, ο μαύρος Quentin Tarantino
Αν ο Spike Lee, είναι ο μαύρος Martin Scorsese, τότε ο Ryan Coogler είναι ο μαύρος Quentin Tarantino. Όχι γιατί μοιάζουν σε κάτι σαν σκηνοθέτες ή συγγραφείς αλλά γιατί μέσα σε ελάχιστες ταινίες, έχει περάσει από τα δράματα χαρακτήρων στις ταινίες είδους χωρίς να χάσει τις βάσεις της συγγραφικής και σκηνοθετικής δεινότητας του.
Η ταινία έχει τέσσερις μαύρες γυναίκες να ηγούνται την επίθεση εναντίον ενός λατίνου άνδρα σε μια ταινία με αντί-ιμπεριαλιστικό μήνυμα που δεν χάνει ούτε στους χαρακτήρες της, ούτε στην πλοκή της, ούτε στην εκτέλεση της.
Ακόμα και μέσα στην Marvel κάνει το μαύρο σινεμά που θα έκανε και χωρίς αυτήν κι είναι ένας από τους λίγους σκηνοθέτες που έχει κάνει πάνω από μία ταινία στο MCU(μαζί με τον Taika Waititi) κρατώντας και εξελίσσοντας την προσωπική του σφραγίδα. Έχει και στο πλευρό του τα καλύτερο cgi που έχουμε δει σε αυτή την φάση της Marvel, τα οποία χρησιμοποιεί με στοχευμένο τρόπο.
Ξεχωρίζουν σκηνές μάχης στο νερό, η Ironheart και πλάνα slow-motion που λειτουργούν σαν σημεία στίξης. Ενώ τα κοστούμια, τα σκηνικά και η μουσική, ήταν αβανταδόρικα στοιχεία και στο πρώτο Black Panther με τη sci-fi αισθητική και την μαύρη hip-hop, εδώ εξερευνεί και το νέο σύνορο του υδρόβιου στοιχείου.
Όσο κι αν τα υποθαλάσσια μπλε δέρματα μπορεί να μας θυμίσουν μια άλλη ταινία που περιμένουμε από έναν κύριο James Cameron, αυτή είναι μια σύμπτωση που δεν πρέπει να τον απασχολεί καθόλου. Φτιάχνει έναν κόσμο για τον οποίον θα πρέπει να είναι περήφανος με σκηνικά και κοστούμια που όμοια τους δεν έχουμε ξαναδεί στο MCU συνδυάζοντας την παράδοση των Μάγια και των Αζτέκων με το σύμπαν φαντασίας της Marvel. Πράγμα που με φέρνει στο σημείο που θα αποτελούσε πάντα αιχμή του δόρατος για αυτή την ταινία, δηλαδή την διεύθυνση των ηθοποιών.
Ένα cast ηθοποιών που μαζί με το κοινό και τον σκηνοθέτη, πενθεί. Όλοι όμως στέκονται στο ύψος των περιστάσεων. Η Dominique Thorne έχει πιάσει τον τσαμπουκά που χρειάζεται η Ironheart και ήδη ελπίζω να έχει καλή χημεία με τον άλλο επίγονο του Iron Man, τον Spider-Man. Η Danai Guriga και ο Winston Duke, στον ρόλο του M’Baku, μαγνητίζουν τα βλέμματα ως οι πιο badass Wakandans αλλά προσθέτουν και στο λιγοστό χιούμορ.
Η Angela Bassett, ζωντανός θρύλος πλέον, κάνει να μοιάζει εύκολο το γεγονός πως είναι η καλύτερη μαύρη ηθοποιός της γενιάς της κι αντίστοιχα η Lupita Nyong’o ως η χήρα του T’Challa, της δικής της. Βλέποντας τους με αυτό το κείμενο τους βλέπεις να κλαίνε μέσα τους, να βιώνουν το πένθος τους και να το μεταβολίζουν στην δημιουργία όπως θα ήθελε κι ο φίλος του Chadwick Boseman.
Αναπόφευκτα, πουθενά δεν είναι πιο προφανές αυτό από την Shuri της Letitia Wright. Αν ο Boseman/T’Challa δεν είχε φύγει για το πεδίο των προγόνων εκείνη θα είχε έναν και πάλι σημαντικό αλλά και σημαντικά μικρότερο ρόλο στο MCU. Παίρνει όμως ένα κείμενο γεμάτο θλίψη, οργή και φωτιά και ανταποκρίνεται σε κάτι που δεν περίμενε ότι θα χρειαστεί να κάνει. Δικό της είναι το ταξίδι του ήρωα που βλέπουμε και στέκεται επάξια απέναντι στον Tenoch Huerta, ο οποίος μπορεί να είναι νεοφερμένος και να παίζει λιγότερο ανεπτυγμένο χαρακτήρα αλλά έχει μια καριέρα έντεκα χρόνια μεγαλύτερη της δικής της. Τελικά, όλοι μαζί και η ταινία που φτιάξανε θα κλείσει τα στόματα από κάθε τρολάκι εναντίον της Marvel.
Black Panther: Wakanda Forever | Αναπαύσου εν ειρήνη, Chadwick Boseman
Γιατί αυτό είναι το σημαντικότερο “Rise Above Hate” που πετυχαίνει η ταινία. Σε μια χρονιά που τα δεξιά τρολ, που λουζόμαστε ακόμα, βάλλονται ενάντια σε κάθε μειονότητα που θα δείξει η Marvel, όπως ας πούμε στην υπέροχη Ms. Marvel που είναι και γυναίκα και μουσουλμάνα, το Black Panther: Wakanda Forever είναι η καλύτερη απάντηση. Έχει τέσσερις μαύρες γυναίκες να ηγούνται την επίθεση εναντίον ενός λατίνου άνδρα σε μια ταινία με αντί-ιμπεριαλιστικό μήνυμα που δεν χάνει ούτε στους χαρακτήρες της, ούτε στην πλοκή της, ούτε στην εκτέλεση της.
Το να μην αρέσει μια ταινία για καλλιτεχνικούς λόγους είναι δικαίωμα του καθενός και φυσικά θα υπάρχουν κι αυτοί οι κριτικοί. Θα πρέπει όμως να είσαι πολύ καθίκι για να σχολιάσεις αρνητικά για τη θεματική της σε συνδυασμό και με την μνήμη του Chadwick Boseman. Ο οποίος σίγουρα θα χαμογελάει από το πεδίο των προγονών. Η Marvel και οι φίλοι του κατέθεσαν την ιδανική ελεγεία στο πρόσωπο του. Αναπαύσου εν ειρήνη Chadwick Boseman, η κληρονομιά σου είναι στα καλύτερα χέρια. Wakanda Forever!