Το Σάββατο 28/1/2023 έγιναν τα εγκαίνια της περιοδικής έκθεσης του Μουσείου Βυζαντινού Πολιτισμού της Θεσσαλονίκης, Έκθεση Κάμπος/Πεδίο: η ενέργεια του κενού. Η έκθεση έγινε σε συνεργασία με το Τμήμα Εικαστικών και Εφαρμοσμένων Τεχνών του Πανεπιστημίου Δυτικής Μακεδονίας.
Είναι μια έκθεση σύγχρονης τέχνης που αποσκοπεί να καταδείξει την σύνδεση ανάμεσα στον χρυσό κάμπο της βυζαντινής εικονογραφίας και την έννοια του πεδίου όπως αναπτύχθηκε στην μοντέρνα τέχνη.
Η Έκθεση Κάμπος/Πεδίο: η ενέργεια του κενού ανέδειξε τη σύνδεση ανάμεσα στη βυζαντινή εικονογραφία με τη μοντέρνα τέχνη
Κάμπος, πεδίο είναι λέξεις που μετασχηματίζουν τη δισδιάστατη ζωγραφική εικόνα σε μία διαρκώς αναπτυσσόμενη οθόνη ιδεών. Κάμπος είναι το αφετηριακό σημείο της εικόνας εκεί όπου θα αναπτυχθεί η οπτική αφήγηση. Πεδίο είναι το μη περατό όριο της εικόνας.
Στην εναρκτήρια ομιλία, ο καθηγητής του τμήματος Γιάννης Ζιώγας, μίλησε για τους θεωρητικούς της δεκαετίας του ’40 που έκαναν την τεκμηρίωση της σύνδεσης. Άλλαξαν επίσης την οπτική του ιδίου πάνω στα αντίστοιχα έργα.
Θεωρεί μεγάλη κατάκτηση τη χρήση της Αποκαθήλωσης, μιας βυζαντινής εικόνας από τη μόνιμη έκθεση του μουσείου ως έναρξη της παρούσης έκθεσης. Έτσι, μπορούμε να βάλουμε αυτά τα έργα μέσα από την πνευματικότητα και τη φόρμα στην οποία ανακαλούν, σ’ ένα σύγχρονο πλαίσιο.
Η Σύνθια Γεροθανασίου εξέφρασε τη συγκίνησή της και ευχαρίστησε τους καλλιτέχνες
Ανακάλεσε επίσης το απόφθεγμα «Η Ακρόπολη δεν θα είχε καμία σημασία, αν δεν έχει σημασία όσο υπάρχουν άνθρωποι να ανακαλύπτουν πράγματα σε αυτή αλλιώς είναι ένα κτήριο σαν όλα τα άλλα».
Η Σύνθια Γεροθανασίου, επιμελήτρια της έκθεσης, είπε πως ο κύριος Ζιώγας τα είπε όλα. Εξέφρασε τη συγκίνηση της κι ευχαρίστησε όλους τους καλλιτέχνες/συναδέλφους που ανταποκρίθηκαν. Επίσης, μίλησε για την αναγκαιότητα της τέχνης σήμερα και τη διεύρυνση της ψυχής που προκαλεί.
Η ομιλία έκλεισε με μια επισήμανση για το βήμα που δόθηκε σε νέους καλλιτέχνες, απόφοιτους του Πανεπιστημίου Δυτικής Μακεδονίας. Επιπλέον, έγινε μία υπενθύμιση για το ψήφισμα που θα συμβεί σύντομα και απειλεί τον δημόσιο χαρακτήρα των μουσείων της χώρας.
ΕΚΘΕΣΗ ΚΑΜΠΟΣ/ΠΕΔΙΟ: Η ΕΝΕΡΓΕΙΑ ΤΟΥ ΚΕΝΟΥ | ΑΠΟΚΑΘΗΛΩΣΗ - ΤΡΑΧΥΤΗΤΑ/ΛΙΤΟΤΙΤΑ - SUPERPOSITION
Εισερχόμαστε στον χώρο υποδοχής της έκθεσης και βλέπουμε ευθεία μπροστά μας την προαναφερθείσα εικόνα της Αποκαθήλωσης. Χαρακτηριστικό δείγμα του πόνου που αποτυπώνει η βυζαντινή αγιογραφία, στο πρόσωπο της Παναγιάς που κρατάει τον αποκαθηλωμένο Ιησού με τα τρυπημένα χέρια του.
Η φθορά που έχει υποστεί η εικόνα μέχρι να διασωθεί και να συντηρηθεί από το μουσείο, δίνει ένα καλό πέρασμα στο πρώτο έργο που εκτίθεται στα αριστερά της. Το Τραχύτητα/Λιτότητα της Εβίτας Βουδούρη.
Ένα δίπτυχο που αποτελείται από ένα χρυσό, χαρακωμένο κομμάτι κι ένα κομμάτι που προσομοιάζει την οργανική σκουριά, ένα απαλό καφέ σ’ ένα λιτό χρυσό πλαίσιο. Είδα αμέσως τη σύνδεση με τον κάμπο κάνοντας με να σκεφτώ πως το παραδοσιακό χρυσό έχει ταλαιπωρηθεί.
Το Τραχύτητα/Λιτότητα της Εβίτας Βουδούρη αναδεικνύει τη σύνδεση με τον κάμπο
Έχει χάσει τον αρχικό του στόχο κι ίσως η απάντηση είναι μία άλλη όψη του αισθητικού του νομίσματος. Ένα καθαρότερο αλλά διαφορετικό πεδίο που κρατάει μια μικρή υπενθύμιση και βάση από τον κάμπο.
Ακριβώς απέναντι του, βρίσκεται το SUPERPOSITION της COM.ODD.OR. Πρόκειται για έναν συνδυασμό χαρακτικών που χρησιμοποιούν πλείστα υλικά και τεχνικές όπως οξυγραφία, ξηρή χάραξη, μαλακό βερνίκι αλλά ακόμα και ζάχαρη και ηλεκτρόλυση σε συνδυασμό με μια γεωγραφική προβολή πάνω τους. Ένα έργο που βρήκα τόσο σύνθετο στην προσπάθεια ερμηνείας του ώστε απλά αφέθηκα στο να το νιώσω.
Τα χαρακτικά έχουν μια αυστηρότητα και δημιουργούν κάποια patterns με την επανάληψη γεωμετρικών και μη εικόνων μέσα τους. Εικόνες που πρέπει να πλησιάσεις πολύ κοντά τους για να καταλάβεις τι ακριβώς δείχνουν.
Τα χαρακτικά του SUPERPOSITION της COM.ODD.OR έχουν μια αυστηρότητα
Ένα σταθερό λευκό με λιτά σημάδια σε αντιπαράθεση με την κινητικότητα και το μέγεθος της γεωγραφικής προβολής. Το φως της μετασχηματίζεται ανάμεσα στο λευκό και το χρωματιστό, δημιουργώντας σχήματα και patterns σταδιακά από μικρότερα σε μεγαλύτερα, περιστρεφόμενα και γεωμετρικά.
Οι εικόνες του είναι ως επί το πλείστων ακατάληπτες. Ωστόσο, σε κάποιο σημείο φαίνεται ξεκάθαρα ένα ταξίδι με τραίνο στην ύπαιθρο κι ας είναι αντεστραμμένο. Ταξίδι μέσα σε κάποιο κάμπο, με μια έλλειψη από frames που κάνει την προβολή πιο τραχιά.
Ένιωσα μια σύγκρουση ανάμεσα στο στατικό και το κινούμενο, ανάμεσα στο γήινο, το κατασκευασμένο και το αιθέριο και διαχρονικό. Αρκετά επίπεδα που τελικά δημιουργούν μια συνολική εντύπωση πολύ μεγαλύτερη από το καθένα τους ξεχωριστά.
ΕΚΘΕΣΗ ΚΑΜΠΟΣ/ΠΕΔΙΟ: Η ΕΝΕΡΓΕΙΑ ΤΟΥ ΚΕΝΟΥ | 39 ΣΚΑΛΕΣ
Μπαίνοντας στον κεντρικό χώρο της έκθεσης δεσπόζει το 39 Σκάλες, του Γιάννη Ζιώγα. Λέω δεσπόζει γιατί βρίσκεται κυριολεκτικά στο μέσον της αίθουσας. Από το πάτωμα μέχρι την κορυφή του χώρου με έναν επιβλητικό φωτισμό που το αναδεικνύει και γίνεται μέρος του έργου. 39 σκαλίτσες φτιαγμένες από λεπτό σχοινί και βουτηγμένες σε σταθεροποιητικό υλικό ώστε να σταθούν όπως προστάζει το έργο.
Ανόμοιες μεταξύ τους, με διάφορες ανωμαλίες. Σκαλοπάτια που λείπουν. Κάποιες σαν κουβάρι που δεν αγγίζει καν το έδαφος. Κάποιες μπλέκονται πιο πάνω. Κάθε μία ξεχωριστή δίνοντας την αίσθηση μια δομημένης αναρχίας. Γιατί οι σκάλες είναι συγκεκριμένες αλλά και τόσο ακανόνιστες στην κατασκευή τους.
Το 39 Σκάλες του Γιάννη Ζιώγα σε κάνει να σκεφτείς τον δρόμο προς την επιτυχία ή προς κάποιον παράδεισο
Σκέφτηκα τον δρόμο προς την επιτυχία ή προς κάποιον παράδεισο. Πως έχει πεπερασμένο αριθμό επιλογών αλλά κάθε επιλογή είναι εύθραυστη, θέλει υπομονή και ενέχει τις δικές της δυσκολίες. Πρέπει να γίνεις εσύ μικρός, να προσαρμοστείς στη σκάλα για να τα καταφέρεις.
Μπορεί να χρειαστεί να πας και σε διπλανή σκάλα αν η αρχική σου επιλογή γίνεται εντελώς αδιάβατη. Φυσικά όταν φτάσεις στην κορυφή θα είσαι σε διαφορετικό σημείο κάθε φορά, όσο κοντά κι αν βρίσκεται με ένα άλλο. Οι σκιές που ανέφερα πριν είναι πολύ περισσότερες από τις σκάλες. Διαδρομές για να βρεθείς στον δρόμο προς τον ουρανό.
Υποσχέσεις γιατί είναι περισσότερες από τις σκάλες και θα προσελκύσουν περισσότερους αναβάτες από όσους μπορούν να χρησιμοποιήσουν τις σκάλες τελικά. Πέραν από τη δική μου ερμηνεία και μόνο η κατασκευή του έργου έχει κάτι πολύ εντυπωσιακό αν αναλογιστούμε την υπομονή που θα χρειάστηκε για να δημιουργηθεί. Ο μεταβατικός χαρακτήρας του μας κάνει να σκεφτούμε για τις άπειρες δυνατότητες του πεδίου ύστερα κι απ’ το έργο.
ΕΚΘΕΣΗ ΚΑΜΠΟΣ/ΠΕΔΙΟ: Η ΕΝΕΡΓΕΙΑ ΤΟΥ ΚΕΝΟΥ | codex-Back to Black-TILL the End of the World
Κοιτώντας πίσω και δεξιά βρίσκεται το codex του Θεόδωρου Ζυρπιάδη. Φτιαγμένο πάνω σε περγαμηνή και δέρμα με τυπογραφικό μελάνι και σφραγίδες. Δίπλα από το κυρίως έργο υπάρχουν οι σφραγίδες που χρησιμοποίησε ο καλλιτέχνης, παλαιικές μέσα σε αντίστοιχη θήκη. Ανακάλυψα έναν ωμό πρωτογονισμό κοιτώντας το.
Σαν να δημιουργήθηκε από κάποιον πρώιμο Homo Sapien. Οι χαρακτήρες των σφραγίδων μοιάζουν ταυτόχρονα με γράμματα αλλά και σύμβολα. Η τοποθέτηση τους πάνω στο υλικό δημιουργεί ένα ζωγραφικό σχήμα ή ακόμα και αν πρόκειται για σειρά ανάγνωσης μοιάζει πολύ χαοτική.
Λες και μαρκάρανε κάποιο ζώο με ένα έργο τέχνης. Σαν να κρύβεται κάποια απόκρυφη γνώση. Κάποια τελετουργία αν αποκωδικοποιηθούν οι χαρακτήρες. Σκέφτηκα ταυτόχρονα πρακτικές και καθημερινότητα μιας εποχής χαμένης για πάντα στον χρόνο.
Το codex του Θεόδωρου Ζυρπιάδη μοιάζει σαν να δημιουργήθηκε από κάποιον πρώιμο Homo Sapien
Συνεχίζοντας στον ίδιο τοίχο προς τα αριστερά, πέφτουμε πάνω στα έργα της Αλεξίας Ξαφοπούλου, Back to Black και TILL the End of the World. Δύο μαύρους καμβάδες που αναδεικνύονται, ο καθένας με τον δικό του ανάγλυφο τρόπο. Στο πρώτο έχουμε πηχτά πατήματα μαύρης μπογιάς πάνω στον μαύρο καμβά με τρόπο που δημιουργεί μια αίσθηση κίνησης σε συνδυασμό με το φωτισμό. Μια ζωή και ενέργεια παρόλο που βλέπουμε μόνο μαύρο.
Το δεύτερο αποτελεί μια όχι και τόσο ρεαλιστική, όχι και τόσο αισιόδοξη αποτύπωση του παγκόσμιου χάρτη. Μικρές κλωστές τακτικές σαν ίσιες τρίχες αλλά και μεγαλύτερες με ακανόνιστο τρόπο. Ο παγκόσμιος χάρτης είναι κατάμαυρος και μοιάζει να νοσεί, να τον καταλαβαίνουμε μόνο επειδή γνωρίζαμε πως ήταν στην αρχική του μορφή.
Σε συνδυασμό με τον τίτλο του έργου, έχουμε το πιο απλό και δυνατό οικολογικό μήνυμα για τους καιρούς μας. Δίπλα από τον καμβά, κάποιες μαύρες σφαίρες, άλλες να μοιάζουν σαν μετεωρίτες κι άλλες σαν στελέχη του ιού. Αν παρατηρήσουμε από κοντά, τον «ιό» όμως, μπορούμε να δούμε πως αποτελείται από πολύ μικρά αντικείμενα. Μόνος ιός ο καταναλωτισμός; Πολύ πιθανόν.
ΕΚΘΕΣΗ ΚΑΜΠΟΣ/ΠΕΔΙΟ: Η ΕΝΕΡΓΕΙΑ ΤΟΥ ΚΕΝΟΥ | ΟΜΟΙΑ ΑΠΟΔΟΜΗΣΗ
Ακριβώς δίπλα, βρίσκεται το Όμοια αποδόμηση της Σοφίας Κυριάκου. Ένα μικτής τεχνικής επιζωγραφισμένο κολλάζ με χαρτιά, ύφασμα, ακρυλικό χρώμα, μελάνι και κόλλα. Από μακριά δίνει μια αίσθηση σκουπιδιών όμως τα χρώματα και οι εναλλαγές της άμορφης μάζας του με μαγνήτισαν.
Μου δημιούργησε αμέσως μια ηρεμία με το χάος του και το πλησίασα ψάχνοντας τις μικρές του λεπτομέρειες. Απεικονίσεις ανθρώπων και ζώων. Γράμματα από εφημερίδες και άλλες πηγές. Ζωγραφικές μονόχρωμες φιγούρες και το πάτημα μια σόλας, μπάτσοι με καραμπίνες, σύμβολα και τέσσερις γυναίκες σε διάφορα χρώματα.
Η Όμοια Αποδόμηση της Σοφίας Κυριάκου δημιουργεί μια ηρεμία παρά το χάος της
Αυτά είναι μόνο μερικά από τα πράγματα που μπορείτε να ανακαλύψετε στο σύνολο του. Βρήκα τη δύναμη στις αντιφάσεις του μικρόκοσμου και του μακρόκοσμου του. Μεγάλη ομορφιά και μεγάλη ασχήμια. Εναλλαγές αν είσαι κοντά, άλλη άποψη αν στέκεσαι πιο μακριά. Σκέφτηκα ότι μπορεί να αντιπροσωπεύει μια χώρα ή μία πόλη ή και απλούστατα την συνολική βιωμένη εμπειρία ενός ατόμου.
Σε κάθε περίπτωση, τελικά όλη η ομορφιά και η ασχήμια χάνεται και ενώνεται σε ένα μωσαϊκό ανθρωπότητας που ξεπρόβαλε εκ νέου μέσα από τα απλούστερα υλικά που έχουν αναδομηθεί σ’ αυτό το εξαιρετικό δείγμα σύγχρονης arte povera.
ΕΚΘΕΣΗ ΚΑΜΠΟΣ/ΠΕΔΙΟ: Η ΕΝΕΡΓΕΙΑ ΤΟΥ ΚΕΝΟΥ | UNSEEN - ΑΝΑΔΙΠΛΩΣΗ - ΑΛΛΟΣ ΧΡΟΝΟΣ
Συνεχίζοντας αριστερόστροφα στην αίθουσα πετυχαίνουμε το UnSeen της Ράνιας Σχορετσανίτη. Ένα γλυπτό από ξύλο καλυμμένο με ύφασμα. Κάποια βίαια και αιχμηρά, τρισδιάστατα γεωμετρικά σχήματα που ξεπετάγονται πλεγμένα μεταξύ τους σαν σκοτεινά παγόβουνα ή φονικές λάμες.
Παρόλο που θα μου άρεσε να βλέπω αυτό το σχήμα να κινείται σε κάποια ψηφιακή του αναπαράσταση, σκέψη που αναμφίβολα πηγάζει από την κινητικότητα που δίνει το έργο μέσω της στατικότητας του, δεν μπορώ να πω πως ανακάλυψα πολλά περισσότερα πράγματα. Πέραν από μια αισθητική ομορφιά και δύναμη που μπορεί κανείς να πάρει, υπάρχει κάτι βαθύτερο εδώ για να μας παρακινήσει σε μια διεύρυνση του πνεύματος; Αμφιβάλλω αλλά ίσως αυτό να είναι και το αθέατο για το οποίο μιλάει η καλλιτέχνις.
Και στα δυο έργα της Εοζέν Αγκοπιάν, το βλέμμα τραβούν κάποιες κλωστές που ενώνουν σημεία
Συνεχίζουμε, ωστόσο, ακάθεκτοι στα έργα της Εοζέν Αγκοπιάν, Αναδίπλωση και Άλλος Χρόνος. Δύο σχετικά μικρά έργα μεικτής τεχνικής οπού πρώτο λόγο έχει το ύφασμα σαν υλικό. Το μάτι και στα δύο έργα τραβάνε πρώτα κάποιες κλωστές που ενώνουν σημεία, σαν να είναι άρπες, τένοντες, ακτίνες ποδηλάτου ή υπερσύγχρονης αρχιτεκτονικής.
Περισσότερο από όλα με έκανε να αναλογιστώ πάνω στην ιστορία του υπόλοιπου υλικού. Ακόμα κι αν η καλλιτέχνις χρησιμοποίησε καινούργια υφάσματα, εγώ έβλεπα υλικά που προέρχονται από ρούχα. Έχουν διανύσει μια πορεία και βρίσκουν νέα ζωή σε έναν άλλο χρόνο μπροστά στα μάτια μας.
Οπτικά γεμάτα και παιχνιδιάρικα, υπάρχουν ροές μέσα στα έργα ώστε να ταξιδέψει το μάτι και να εξερευνήσει το πεδίο τους. Επιπρόσθετα, έκανα τη σκέψη πως το έργο συνομιλεί ιδανικά με το Όμοια αποδόμηση.
ΕΚΘΕΣΗ ΚΑΜΠΟΣ/ΠΕΔΙΟ: Η ΕΝΕΡΓΕΙΑ ΤΟΥ ΚΕΝΟΥ | MA_LAND
Ανεβαίνοντας στον πάνω όροφο, βλέπουμε αμέσως μπροστά μας το Ma_Land των Στέλιου Ντεξή και Μυρτώ Βουνάτσου. Μια εγκατάσταση χαρτογραφημένων προβολών που εκτείνεται κατά μήκος του τοίχου και μπροστά της κρεβάτια-φορεία με ημιδιάφανο, χαρτί/ύφασμα, ασπρόμαυρες ψηφιακές εκτυπώσεις και προβολές με χαρτογράφηση. Στον τοίχο βλέπουμε κάποιες ροές σαν αέρα ή πνεύμα μέσα στο σκοτάδι και μια λάμπα με σκνίπες/κουνούπια να πετάνε γύρω της.
Στα φορεία έχουμε ένα pattern σκακιέρας που φαίνεται σαν να εμβαπτίζεται σε νερό ή οινόπνευμα με μια μύγα που παλεύει για τη ζωή της μέσα σε αυτό. Παράλληλα, ακούγεται ένας ήχος σαν βότσαλο που σκάει στο νερό.
Το Ma_Land εξέπεμπε μια ήρεμη δύναμη, μια συνύπαρξη ζωής και θανάτου
Το έργο είχε πάνω μου μια διαλογιστική δράση. Αυτό πήγαζε από τη μία από την ήρεμη δύναμη του, μια συνύπαρξη της ζωής και του θανάτου. Της αρμονίας και του χάους μέσα στην οπτικοακουστική ροή που δημιουργεί. Από την άλλη όμως, βοηθάει μέγιστα και η ιδιοφυία της κατασκευής του. Είναι το ένα από τα τρία έργα με λούπα που βρίσκονται στην έκθεση και δεν μπορώ να διανοηθώ πως έφτιαξαν αυτή την λούπα.
Πρέπει να ψάξεις πάρα πολύ για να βρεις που αρχίζει και που σταματάει. Αυτό δημιουργεί μια αίσθηση ασίγαστης ροής, διαρκούς κίνησης, είχα την εντύπωση πως βλέπω μια ζωντανή σκηνή να λαμβάνει χώρα μπροστά μου. Η υπερβατική σχέση ζωής και θανάτου σε αυτή τη σκηνή είναι απλά το στοιχείο που ενώνει τα πάντα και κάνει το έργο πραγματικά σπουδαίο.
ΕΚΘΕΣΗ ΚΑΜΠΟΣ/ΠΕΔΙΟ: Η ΕΝΕΡΓΕΙΑ ΤΟΥ ΚΕΝΟΥ | ΑΤΙΤΛΟ - ΠΟΡΤΡΑΙΤΑ ΕΞΟΥΣΙΑΣ
Στη συνέχεια προς τα αριστερά, το Άτιτλο του Μάρκου Ντέμκα. Ένα μικρό γλυπτό σε σχήμα αγιογραφίας από ξύλο, στόκο και φύλλα χρυσού. Σίγουρα ο καλλιτέχνης εμπνεύστηκε από τον κάμπο με το μικρό, χρυσό του τετράγωνο στη μέση του λευκού περιγράμματος του αλλά αυτό δεν αρκεί για μένα. Δεν ξέρω τι θα ήθελε να πει. Το μόνο που μπορώ να σκεφτώ είναι μια αποδόμηση της λογικής της αγιογραφίας. Δίπλα είναι τα Πορτραίτα Εξουσίας του Άγγελου Αντωνόπουλου.
Αυτά τα πέντε πορτραίτα αντρών, χαμένων στο μαύρο, με τους άσπρους τους γιακάδες να ξεχωρίζουν κυρίως. Εγώ θα τα ονόμαζα και Οικογενειακά Πορτραίτα ή Τραύμα Γενεών.
Ακόμα κι αν έχεις τις καλύτερες προθέσεις ξεκινώντας από την καλύτερη θέση, ο γιός σου μάλλον θα την πληρώσει και πάλι
Ο ένας άντρας είναι σχεδόν κατάμαυρος. Στον άλλον ξεχωρίζουν τα μάτια του. Από πίσω ένας που κυριολεκτικά έχει σκάσει η εικόνα του. Δίπλα ένας σχετικά αλώβητος, η πιο καθαρή μορφή. Ο πέμπτος, όμως, με το πιο μικρό κάδρο πάνω στον τοίχο από πίσω, είναι κι αυτός σχεδόν κατάμαυρος με τη σκιά του «υγιούς» δίπλα του.
Πατριαρχία, τοξική αρρενωπότητα. Ακόμα κι αν έχεις τις καλύτερες προθέσεις ξεκινώντας από την καλύτερη θέση, ο γιός σου μάλλον θα την πληρώσει και πάλι. Με άγγιξε περισσότερο απ’ όλα το πορτραίτο με το σκασμένο κεφάλι. Σκέφτηκα ότι ήταν αυτός που δεν άντεξε, αυτός που τρελάθηκε ή ακόμα και αυτοκτόνησε.
ΕΚΘΕΣΗ ΚΑΜΠΟΣ/ΠΕΔΙΟ: Η ΕΝΕΡΓΕΙΑ ΤΟΥ ΚΕΝΟΥ | ΣΕΡΓΙΟΣ ΚΑΙ ΒΑΚΧΟΣ
Στον επόμενο μεγάλο τοίχο απέναντι από το Ma_Land βρίσκεται το Σέργιος και Βάκχος της Νάνσυ Παπαδοπούλου. Δεκαπέντε αντικείμενα από υλικά ραπτικής και πλαστικό σε μεταβλητή επιτοίχια σύνθεση.
Ουσιαστικά έχουμε κλωστές άναρχα μπλεγμένες σε διακριτά σύνολα του λευκού, του καφέ, του κρεμ και του χρυσού. Αρχικά μου φάνηκε αρκετά χαοτικό αλλά φαίνονται κάποια pattern στο στήσιμο τον αντικειμένων ανάλογα με το χρώμα. Αναρωτήθηκα τι θα μπορούσαν να αντιπροσωπεύουν και σκεπτόμενος το όνομα, αποφάσισα ότι για μένα είναι μια συνομιλία.
Οι σκέψεις του Σέργιου και του Βάκχου που βγαίνουν σε μια σχετική τάξη μέσα από το χάος με τα διαφορετικά επίπεδα αντιπαράθεσης να φαίνονται στον πόσο χώρο πιάνει το κάθε χρώμα, κάθε φορά.
Δεν ξέρω αν όντως είχε αυτό η καλλιτέχνις στο κεφάλι της. Εγώ θα ήθελα να δω μια προβολή των χρωμάτων σε λεκτικά αποτυπωμένες διαθέσεις που να σχηματίζουν αυτή την κουβέντα. Στην πραγματικότητα, είναι ένα έργο τόσο ανοιχτό που ο καθένας μπορεί να βρει πολλές ερμηνείες μέσα στο τιθασευμένο χάος του.
ΕΚΘΕΣΗ ΚΑΜΠΟΣ/ΠΕΔΙΟ: Η ΕΝΕΡΓΕΙΑ ΤΟΥ ΚΕΝΟΥ | VOID
Μιλώντας για τιθασευμένο χάος, μας καλεί από τα δεξιά μας το φως από την προβολή του Void της Ίρις Μπουρνάζου. Βρίσκεται ακριβώς πίσω από τα Πορτραίτα Εξουσίας. Δημιουργεί μια φωλιά με το φως του να φαίνεται από οποιοδήποτε σημείο του ορόφου κι αν κοιτάμε. Στην έναρξη της λούπας της, η Μπουρνάζου μας προτρέπει “Proceed this as a philosophical concept about existence”.
Στη συνέχεια, βίαια εναλλασσόμενες ροές γαλάζιας ενέργειας πάλλονται μπροστά μας για ένα περίπου λεπτό μαζί με έναν υπόκωφο βόμβο. Έκατσα μπροστά από το έργο για αρκετές λούπες και βρήκα την ενέργεια του κενού. Μέσα του μπορεί να δει κανείς τα πάντα και τίποτα.
Το Void της Ίρις Μπουρνάζου είναι ένα έργο που λειτουργεί άψογα σαν μια πύλη από άλλη διάσταση
Ένα σύμπαν από καθαρή ενέργεια να γεννιέται και να πεθαίνει. Τις τελευταίες στιγμές ενός ανθρώπου ή τις πρώτες πριν τη γέννηση. Παγόβουνα να καταρρέουν ή φλόγες να πετιούνται. Μπορεί να σχηματιστούν μορφές ή να μοιάζει με εφιαλτική παραίσθηση υπό την επήρεια μιας ουσίας.
Ένα έργο που λειτουργεί άψογα σαν μια πύλη από άλλη διάσταση μέσω της μικρής του οθόνης που βρίσκεται στη δική μας. Θα ταίριαζε και να καταλαμβάνει ένα ολόκληρο δωμάτιο με τον βόμβο να μας ξεκουφαίνει.
Τελικά η καλλιτέχνης μας περιπαίζει στο τελικό της κείμενο όσο ψάχνουμε για ερμηνείες. “Whatever you are looking for doesn’t currently exists in this space, unless you were looking for this error, in which case: Congrats! You totally found it.” Στον απέναντι τοίχο έχει στήσει ένα πεδίο με QR codes που οδηγούν στο έργο. Μακάρι να τα βρίσκαμε σε κάθε δρόμο.
ΕΚΘΕΣΗ ΚΑΜΠΟΣ/ΠΕΔΙΟ: Η ΕΝΕΡΓΕΙΑ ΤΟΥ ΚΕΝΟΥ | ROSA - ΑΙΩΡΗΣΕΙΣ - RESTAREA
Στο μπαλκόνι πίσω από το Void βρίσκονται τα δύο έργα του Γιάννη Χρηστάκου, Rosa και Αιωρήσεις. Τα σχέδια μεικτής τεχνικής ακολουθούν την ίδια λογική. Απεικονίζουν φόρμες που είναι ταυτόχρονα σαν καρδιογραφήματα, αρχιτεκτονικά σχέδια, χάρτες, αρτηρίες, σεισμογραφήματα. Πετάει πάνω τους από ένα σύμβολο.
Στο πρώτο ρόδα, στο δεύτερο μπαλόνια. Μια μεγάλη αντίθεση, από την αποστειρωμένη βία και την ένταση που δίνουν τα φόντα του σε πράγματα που ταυτίζουμε με την ομορφιά, την παιδικότητα και την αθωότητα.
Σαν ένας διαφορετικός άνθρωπος να τάραξε το σύστημα που σχεδίαζε ο πρώτος. Γυρνώντας πίσω στο κεντρικό δωμάτιο του ορόφου έχουμε το τελευταίο έργο, με τη σειρά που διάλεξα. Το Restarea της Σύνθιας Γεροθανασίου. Με μεταλλικό χρώμα χρυσού σε μέταλλο, καλύπτει έναν ολόκληρο τοίχο με τη λέξη HOPE.
Τελικά αποφάσισα πως η ελπίδα είναι θέμα οπτικής γωνίας. Μπορεί να ξεθωριάζει ή να ξεπροβάλλει, από χρυσάφι ή άμμο
Είναι το τρίτο έργο που μας υπενθυμίζει τον κάμπο λόγω του χρώματος του. Η λέξη είτε ξεπροβάλλει, είτε ξεθωριάζει όπως την βλέπουμε. Είναι πολύ αχνή. Οπότε ξεπροβάλλει ή ξεθωριάζει μέσα από το χρυσό της παράδοσης; Όσο το κοίταζα όμως, σκεφτόμουν κι ότι θα μπορούσε κάλλιστα αυτό το χρυσό να είναι άμμος.
Τελικά αποφάσισα πως η ελπίδα είναι θέμα οπτικής γωνίας. Μπορεί να ξεθωριάζει ή να ξεπροβάλλει, από χρυσάφι ή άμμο. Μπορεί πάντα να υπάρχει, αρκεί να έχουμε το χρόνο να ξαποστάσουμε για να την προσέξουμε, όσο κι αν φαίνεται χαμένη σε ένα ομοιόμορφο φόντο.
ΕΚΘΕΣΗ ΚΑΜΠΟΣ/ΠΕΔΙΟ: Η ΕΝΕΡΓΕΙΑ ΤΟΥ ΚΕΝΟΥ | ΕΝΑ ΚΟΜΜΑΤΙ ΤΕΧΝΗΣ ΠΟΥ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΑΝΑΚΑΛΥΨΕΤΕ
Όπως θα καταλάβετε, ακόμα και σε εμένα που δεν είμαι ειδικός στη σύγχρονη τέχνη, δημιουργήθηκαν αρκετοί προβληματισμοί και συναισθήματα. Αυτή την αίσθηση πήρα και από το υπόλοιπο κοινό.
Οι άνθρωποι περιδιάβαιναν με ομιλίες, συνομιλούσαν με τους καλλιτέχνες, αλληλεπιδρούσαν με τα έργα. Υπήρχε μια αίσθηση μεταβαλλόμενης ενέργειας στην αίθουσα. Η διεύρυνση της ψυχής σίγουρα επετεύχθη. Το άνοιγμα του μυαλού σε καιρούς που προσπαθούν να το κρατήσουν κλειστό, όπως μόνο η τέχνη μπορεί να το φέρει.
Έχοντας πάει σε μερικές εκθέσεις σύγχρονης τέχνης τα τελευταία χρόνια, αυτή είναι σίγουρα μία από τις καλύτερες. Είναι τιμή του Μουσείου και του Τμήματος που συνεργάστηκαν με αυτό το αποτέλεσμα.
Είναι χαρά και κέρδος του κάθε θεατή να ανακαλύψει αυτό το κομμάτι τέχνης. Τη σύνδεση του παραδοσιακού με το σύγχρονο και την απελευθέρωση της ψυχής στο βίωμα που αποτελεί.
Επιμέλεια Έκθεσης
Τμήμα Εικαστικών και Εφαρμοσμένων Τεχνών
Γιάννης Ζιώγας, Σύνθια Γεροθανασίου
Μουσείο Βυζαντινού Πολιτισμού: Αγαθονίκη Τσιλιπάκου, Αναστασία Καραδημητρίου
Συμμετέχοντες/συμμετέχουσες
Άγγελος Αντωνόπουλος, Εοζέν Αγκοπιάν, Εβίτα Βουδούρη, Σύνθια Γεροθανασίου, Γιάννης Ζιώγας, Θοδωρής Ζυρπιάδης, Σοφία Κυριακού, Ίρις Μπουρνάζου, Μάρκος Ντέμκας, Στελιος Ντεξής/Μυρτώ Βουνάτσου, Αλεξία Ξαφοπούλου, COM.ODD.OR (Σόφυ Παπαδοπούλου), Νάνσυ Παπαδοπούλου, Ράνια Σχορετσανίτη, Γιάννης Χρηστάκος
Μουσείο Βυζαντινού Πολιτισμού – Πτέρυγα Περιοδικών Εκθέσεων «Κ. Κρόκος»
Διάρκεια: 28 Ιανουαρίου έως 12 Μαρτίου, 2023
Είσοδος ελεύθερη
Ώρες λειτουργίας της έκθεσης (ώρες λειτουργίας Μουσείου)
Δεύτερα έως Κυριακή: 08:30 – 15:30
Φωτογραφίες: Γιούλα Παπαδοπούλου, Σοφία Κυριάκου, Έφη Μανώλη, Στέφανος Αρταβάνης