Στο τέλος της δεκαετίας του ‘70 ο ιδιοκτήτης του Penthouse, Bob Guccione, αποφασίζει να πραγματοποιήσει την μεγαλύτερη ανεξάρτητη υπερπαραγωγή στην ιστορία του σινεμά: το Caligula (1979).
Η ταινία πραγματεύεται τη ζωή ενός από τα πιο αμφιλεγόμενα πρόσωπα στην ανθρώπινη ιστορία, του Καλιγούλα. Ακολουθεί την πορεία της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας κάτω από το ζυγό αυτού του παρανοϊκού εξουσιομανή ανθρώπου. Χωρίς κανέναν ενδοιασμό, μας παρουσιάζει με πολύ περιγραφικό τρόπο όλες τις φρικτές λεπτομέρειες που τον έκαναν ένα από τους πιο μισητούς Αυτοκράτορες.
Ο Καλιγούλας δεν είναι το κλασσικό επικό δράμα εποχής που μας είχε συνηθίσει το Hollywood, εκείνη την περίοδο. Οι σκηνές που μας παρουσιάζει η ταινία δεν διστάζουν να εξερευνήσουν ακόμα και τις πιο σκοτεινές πτυχές της ζωής αυτού του βάναυσου ανθρώπου.
Η ταινία με την πάροδο των ετών κατέληξε από λογοκριμένη, σε μία από τις διάσημες καλτ-παραγωγές
Ο Guccione, ένας από τους πλουσιότερους ανθρώπους της εποχής, είχε σκοπό να κάνει μια ταινία που θα επηρεάσει τόσο την πορεία του κινηματογράφου όσο ο Πολίτης Κέιν. Προσλαμβάνει λοιπόν έναν από τους μεγαλύτερους συγγραφείς και σεναριογράφους της εποχής, τον Gore Vidal να γράψει το σενάριο. Μαζί του βρίσκονται και κάποια από τα μεγαλύτερα ονόματα της εποχής για τους βασικούς ρόλους (Malcolm McDowell, Peter O’Toole, Helen Mirren, Sir Arthur John Gielgud). Μετά την απόρριψη της θέσης του σκηνοθέτη από τον John Huston και την Lina Wertmüller , ο Guccione καταλήγει στον Ιταλό Tinto Brass του οποίου οι ερωτικές σκηνές στο Salon Kitty (1976) τον εντυπωσίασαν.
Κατά την διάρκεια των γυρισμάτων της ταινίας, ο Guccione και ο Brass απογοητεύονται από το σενάριο του Vidal. Ο Brass λόγω του τρόπου που απέδωσε τον χαρακτήρα του Καλιγούλα και ο Guccione λόγω τον εκτεταμένων ομοφυλοφιλικών σκηνών. Ο Brass ξαναγράφει το σενάριο, αυτοσχεδιάζοντας μαζί με τον πρωταγωνιστή του Malcolm McDowell. Ο Guccione από την άλλη, μετά το τέλος των γυρισμάτων, πεπεισμένος ότι η ταινία θα αποτύχει χωρίς περισσότερες ερωτικές σκηνές, μπαίνει τα βράδια κρυφά στα στούντιο. Εκεί, γυρνάει περιγραφικές πορνογραφικές σκηνές τις οποίες μετά πασπαλίζει (τις περισσότερες φορές άτσαλα) σε όλη την ταινία.
Το αποτέλεσμα αυτών των γυρισμάτων βγαίνει το 1979 στις αίθουσες. Κατακρεουργείται από κοινό και κριτικούς, αλλά και από πολλούς από τους συντελεστές και πρωταγωνιστές της. Πολλοί από αυτούς προσπάθησαν να κρατήσουν απόσταση από το τελικό αποτέλεσμα. Η ταινία λογοκρίνεται και κυκλοφορεί σε πολλές διαφορετικές εκδοχές. Μαζί με την άνοδο του βίντεο γίνεται σιγά σιγά μια από τις πιο αγαπημένες καλτ ταινίες της ιστορίας του κινηματογράφου.
Το Caligula – The Ultimate Cut καταφέρνει να αποδώσει το αυθεντικό όραμα του Vidal
Παρ’ όλη την ακρότητα που περιβάλει την ταινία, το ταλέντο των ανθρώπων που δούλεψαν σε αυτή είναι ξεκάθαρο. Ο Brass σκηνοθετεί με ρυθμό και μαεστρία τα τεκταινόμενα. Ο McDowell μας δίνει κυριολεκτικά (και σύμφωνα με τον ίδιο) μία από τις καλύτερες ερμηνείες της καριέρας του. Παράλληλα, τα σκηνικά του σκηνογράφου του Federico Fellini, Danilo Donati, μπορεί να μην είναι η πιο ρεαλιστική απόδοση της εποχής, αλλά δεν σταματούν να εντυπωσιάζουν καθ’ όλη την διάρκεια της προβολής.
Αξιομνημόνευτες είναι και οι ερμηνείες των υπόλοιπων συμπρωταγωνιστών. Ο Peter O’Toole είναι εντυπωσιακός στο ρόλο του Τιβέριου, ενός εξίσου σκληρού Αυτοκράτορα τον οποίο ο Καλιγούλας, αφού τον δολοφονεί, προσπαθεί να τον ξεπεράσει. Συγκλονιστική είναι επίσης η Helen Mirren στο ρόλο της γυναικάς του Καλιγούλα. Η Μιλωνία Καισωνία καταφέρνει να αναδείξει τον δυναμισμό αυτού του ιστορικού προσώπου, παρ’ όλη την ψυχολογική και σεξουαλική κακοποίηση που δέχεται επανειλημμένα από τον (αντι)ήρωά μας.
Η ταινία θα προβληθεί στα πλαίσια του Midnight Express αυτό το Σάββατο 30 Νοεμβρίου στο Cinobo Πατησίων στην καινούρια έκδοση “CALIGULA the Ultimate Cut (2023)”. Η έκδοση αυτή περιέχει επιπλέον υλικό, λιγότερες εμβόλιμες πορνογραφικές σκηνές και καινούριο μοντάζ, με σκοπό να αποδώσει όσο καλύτερα μπορεί το αρχικό όραμα του Vidal.
