“Call me Snake”. Υπάρχουν μερικοί κινηματογραφικοί χαρακτήρες που τους ερωτεύεσαι με την πρώτη ματιά. Κι αυτό γιατί κρύβουν μέσα τους κάτι τόσο αρχετυπικό, αλλά και τόσο ιδιαίτερο, που δε θα μπορούσες να αντισταθείς. Ειδικά δε, αν είναι αποκύημα της υπέροχα εύστοχης φαντασίας του John Carpenter. Ξέρετε, όπως ο Snake Plissken του “Escape from New York“.
Πλασμένος κάπου στα μέσα της δεκαετίας του ‘70, ως απότοκο του πρώτου “Death Wish” το 1974, ως απάντηση στην ανερχόμενη βία που μάστιζε τις αμερικανικές μεγαλουπόλεις, ειδικά τη Νέα Υόρκη, αλλά και το σκάνδαλο Watergate με τη συνεπακόλουθη πτώση του Richard Nixon από τον προεδρικό θώκο των Η.Π.Α, o αντι-ήρωας Snake Plissken είναι ένα θαυμαστό κράμα κεντρικού χαρακτήρα.
Βασισμένος στα μάτσο προτυπα των παλαιότερων κινηματογραφικών ειδώλων, ειδικά του Clint Eastwood κι εξοπλισμένος με τη χαρακτηριστική καλύπτρα στο αριστερό μάτι, ο Plissken είναι ένας πρώην ήρωας πολέμου που παραστράτησε και φυλακίστηκε. Τώρα του δίνεται η δυνατότητα να εξιλεωθεί. Να εξιλεωθεί όμως, απέναντι σε μια κοινωνία που έχει εξελιχθεί σε μια φασιστική αστυνομοκρατία. Απέναντι σε μια κοινωνία την οποία απέρριψε ως έκπτωτη.
Και η εξιλέωση φυσικά δε δίνεται απλόχερα και με εύκολους όρους. Το 1997, σε ένα δυστοπικό μέλλον, η περιοχή του Μανχάταν έχει μετατραπεί σε φυλακή υψίστης ασφαλείας ήδη από το 1988. Κανείς δε μπορεί να βγει, κανείς δε θέλει να μπει. Οι κρατούμενοι ζουν σε πλήρη αποσύνθεση εντός των τειχών, εφαρμόζοντας το νόμο της ζούγκλας. Έξω από τα τείχη, σκληρή αστυνομοκρατία, με επικεφαλής τον επιθεωρητή Bob Hauk, που ερμηνεύει με περισσή άνεση ο μέγας Lee Van Cleef.
Τι γίνεται όμως όταν το προεδρικό αεροπλάνο πέφτει έπειτα από αεροπειρατεία εντός των τειχών; Εδώ έρχεται η εξιλέωση του Snake. Έχει 24 ώρες να μπει μέσα και να γυρίσει τον Πρόεδρο της χώρας (στο ρόλο ο γνώριμος του Carpenter, Donald Pleasence) πίσω ζωντανό. Αν δεν τα καταφέρει, θα πεθάνει. Aν τα καταφέρει εκπρόθεσμα, πάλι θα πεθάνει. Αν τα καταφέρει, θα του δοθεί χάρη.
Ο γοητευτικός ατομικισμός του κεντρικού χαρακτήρα, όπως τον ερμηνεύει άψογα o Kurt Russell, ενάντιος προς το σύστημα που δε γουστάρει, εξαναγκασμένος να το υπηρετήσει. “Νόμισα ήσουν νεκρός”, του λένε οι περισσότεροι που τον συναντούν εντός των τειχών. Η φήμη του προηγείται, αλλά ο ίδιος, κυνικά ρεαλιστής, προσπαθεί απλά να επιβιώσει. Και να δει ποιος από τους δύο προέδρους είναι ο πιο αιμοσταγής. Ο Πρόεδρος των Η.Π.Α, ή ο “πρόεδρος” της φυλακής του Μανχάταν, ή αλλιώς Duke (o σπουδαίος μουσικός Isaac Hayes στο ρόλο).
Ο ζοφερός φουτουρισμός του Carpenter στηρίζεται κυρίως στους ιδιόμορφους χαρακτήρες του, με εξαιρετικούς Adrienne Barbeau, Harry Dean Stanton, Ernest Borgnine και Frank Doubleday. Ωστόσο τα μετ-αποκαλυπτικά σκηνικά αποτελούν ξεκάθαρα ένα ακόμη “χαρακτήρα” της ταινίας. Απεικονίζεται άριστα η τσακισμένη πάλαι ποτέ μεγαλούπολης. Τα γυρίσματα έγιναν κυρίως στο ανατολικό Σέιντ Λούις, το αεροδρόμιο της Ατλάντα, μερικά κομμάτια της Νέας Υόρκης και σε πλατό στο Λος ‘Αντζελες.
Με ένα πενιχρό -για τα τωρινά δεδομένα- μπάτζετ των 6 εκατομμυρίων δολαρίων, που εξασφάλισε χάρη στην επιτυχία του “Halloween” το 1978, ο Carpenter πάλεψε πρώτα και κύρια για τον πρωταγωνιστή του.
Τα ονόματα που πρότεινε το στούντιο αρκετά. Ο Tommy Lee Jones, ο Charles Bronson (ο σταρ των Death Wish, επιρροή όπως προείπαμε), ο Jeff Bridges, ο Chuck Norris, ο Nick Nolte κ.ά. Όμως, ο Carpenter επέμεινε στον Russell. Είχαν ήδη συνεργαστεί το ‘79 στη βιογραφία του Έλβις Πρίσλεϊ και με τον οποίο, αρχής γενομένης από αυτό το φιλμ θα μεγαλουργούσαν. “The Thing“, “Big Trouble in Little China“ και το σίκουελ “Escape from L.A.“, που δυστυχώς δεν είχε την ίδια απήχηση όσο η πρώτη ταινία.
Όσο για το σάουντρακ, σε γνήσια συνταγή Carpenter, το υπογράφει ο ίδιος μαζί με τον Alan Howarth με το κεντρικό μουσικό θέμα να είναι σήμα-κατατεθέν όχι μόνο της ταινίας, αλλά ολόκληρης της καριέρας του.
Συνοψίζοντας, το “Escape from New York” παραμένει ένα από τα πιο εμβληματικά έργα επιστημονικής φαντασίας της δεκαετίας του ’80. Kια όχι μόνο λόγω της σκοτεινής και δυστοπικής ατμόσφαιράς του, αλλά και χάρη στον πρωταγωνιστή του, τον Snake Plissken. Έναν χαρακρτήρα που έγινε σύμβολο αντι-ήρωα. O Carpenter κατόρθωσε να δημιουργήσει έναν κόσμο γεμάτο ένταση, κοινωνική σάτιρα και διαχρονικά μηνύματα για την ελευθερία, την εξουσία και την ανθρώπινη φύση.
