Pearl Jam: Vs. | Όπλα, αστυνομία και softball
Το “Ten”, το ηλεκτρισμένο ντεμπούτο τους, κάνει τους Pearl Jam ένα από τα πιο hot ονόματα της σκηνής. Η grunge είχε πλέον βρει το νέο της πρόσωπο. Με τα συγκλονιστικά singles “Alive”, “Jeremy” και “Even Flow” να έχουν ήδη θέσει γερές βάσεις για το συγκρότημα. Με μπροστάρη τον Vedder που μετέτρεψε το tour της μπάντας σε επεισόδιο Jackass, ρισκάροντας τη ζωή του σε κάθε performance. Το “ρισκάροντας τη ζωή του” είναι πέρα για πέρα κυριολεκτικό. Οι Pearl Jam ήταν ήδη ο εκπρόσωπος που ζητούσε η φιμωμένη φωνή των αγανακτησμένων πολιτών των ΗΠΑ -και όχι μόνο.
Κρατήστε τα παραπάνω ως δεδομένα. Καταλαβαίνει κανείς ότι το να χαρακτηριστεί το δεύτερο album τους, “Vs.“, ως πολυαναμενόμενο, ήταν το λιγότερο που μπορούσε να συμβεί. Φτάνουμε στον Οκτώβριο του 1993 και την ημέρα κυκλοφορίας του νέου δίσκου των Pearl Jam.
Μέσα σε πέντε ημέρες καταφέρνει να πουλήσει πάνω από 950.000 αντίγραφα. Ο εν λόγω αριθμός είναι… ψίχουλα για τη σημερινή πραγματικότητα. Αλλά το παρακάτω αρκεί για να καταλάβουμε τι συνέβη. Τα υπόλοιπα albums στο Billboard Top 10 της εβδομάδας εκείνης, ΑΘΡΟΙΣΤΙΚΑ, δεν κατάφεραν να πουλήσουν τόσα κομμάτια.
Το Vs. των Pearl Jam είναι ένα από τα πλέον αναγνωρισμένα grunge albums όλων των εποχών και η ηχογράφησή του ήταν εξόχως επεισοδιακή
Αυτό που κάνει εντυπωσιακότερο το συγκεκριμένο αποτέλεσμα είναι ότι η ηχογράφηση του album ήταν από τις πλέον επεισοδιακές της εποχής. Αυτό προσδίδει ακόμα μεγαλύτερη σημασία στο γεγονός ότι το Vs είναι ένας από τους κορυφαίους grunge δίσκους όλων των εποχών.
Οι Pearl Jam βρισκόντουσαν ανάμεσα σε δύο τείχη που έκλειναν ασφυκτικά γύρω τους. Από τη μία το πόσο αδιανόητα άβολο ήταν για όλα τα μέλη τους το να είναι stars. Και από την άλλη, αρκετοί συνάδελφοί τους, fans και κριτικοί -ειδικά από το Seattle, να τους χαρακτήριζαν ξεπουλημένους.
To ότι το "VS," εν τέλει κατάφερε να κατάφερε να ολοκληρωθεί, αποτελεί ένα μικρό θαύμα
Προσθέστε σε αυτό το ότι μαζί με τη στιγμή ηχογράφησης του Vs. ήρθε και ο νέος drummer, Dave Abbruzzese. Βάλτε και το γεγονός πως η μπάντα είχε νέο παραγωγό (σ.σ. Brendan O’Brien) και έχετε ένα εκρηκτικό συναισθηματικό κοκτέιλ. Είναι θαύμα το ότι ηχογραφήθηκε το Vs.; Αφού το κείμενο φέρει υπογραφή, θα πω όχι, διότι δεν πιστεύω στα θαύματα. Είναι όμως η πρώτη, τρανή απόδειξη πως οι Pearl Jam έμελλε να γίνουν το τοτέμ της grunge που θεωρούνται σήμερα; Χωρίς αμφιβολία.
Τι συνέβη όμως; Ας δούμε 10 ιστορίες πίσω από μια επεισοδιακή διαδικασία ηχογράφησης. Ιστορίες που υπερτονίζουν την πίεση που δέχθηκαν οι Pearl Jam από αμέτρητες πλευρές. Αναδεικνύουν τη σαπίλα της βιομηχανίας του θεάματος και κατ’ επέκταση της μουσικής. Μία σαπίλα που οδηγεί τους καλλιτέχνες στα άκρα. Ενώ το μόνο -τελικά- που οι ίδιοι θέλουν, είναι να μοιραστούν με άλλους, αυτά που κρύβουν μέσα τους.
Οι ιστορίες που κρύβει το Vs. των Pearl Jam καταδεικνύουν την ασφυκτική πίεση που δεχόταν η μπάντα εκείνη την εποχή
Παράλληλα είναι ιστορίες που αποδεικνύουν και κάτι τελευταίο. Οι καλλιτέχνες είναι άνθρωποι που θέλουν να περνούν καλά στη δουλειά τους. Είτε αυτό είναι στίχοι από καρδιάς, είτε μουσική έμπνευση. Ακόμα και το να πηδάνε από τα πέντε μέτρα στο κοινό, ελπίζοντας πως κάποιος θα τους πιάσει. Μην αναρωτιέστε γιατί το λέω, το έκανε ο Vedder.
Σε συνέντευξή του χρόνια μετά την κυκλοφορία του Vs., ο Vedder είχε πει πως η ηχογράφησή του ήταν αυτή που απόλαυσε λιγότερο. Το studio που είχε επιλεγεί για την ηχογράφηση, ονόματι Site, ήταν απομακρυσμένο. Επίσης ήταν και το χειρότερο που έχει εργαστεί στη ζωή του.
Ένιωθε τόσο ασύνδετος, που δεν μπορούσε καν να γράψει στίχους. Προκειμένου να αποφύγει τη μιζέρια και τη μονοτονία που του προκαλούσε το Site, ο Vedder έφευγε. Πήγαινε στο San Francisco και κοιμόταν για αρκετές νύχτες στο φορτηγάκι του. Έτσι μπορούσε να γράψει όπως ήθελε εκείνος και μετά να επιστρέφει για να ηχογραφήσει.
Μετά την ομαδική γροθιά αδελφικότητας στο εξώφυλλο του Ten, οι Pearl Jam αποφάσισαν να αλλάξουν τελείως ρότα στο Vs. Η φωτογραφία που βρίσκεται στο cover του δίσκου είναι τραβηγμένη από τον μπασίστα του συγκροτήματος, Jeff Ament.
Δείχνει μια κατσίκα Aγκυρας πίσω από συρματόπλεγμα. Αυτό οδήγησε πολλούς να πιστεύουν ότι είναι μήνυμα των Pearl Jam προς μία μερίδα κόσμου που έχει συμπεριφορά προβάτου. (σ.σ. ακολουθεί χωρίς να σκεφτεί τον οποιονδήποτε.)
Ωστόσο, ο Ament ανέκαθεν επέμενε πως η φωτογραφία αντικατοπτρίζει την πνευματική κατάσταση του συγκροτήματος κατά τη διάρκεια δημιουργίας του Vs.. Μάλιστα, σε συνέντευξή του στο Spin το 2001, είχε πει: «Η εικόνα του προβάτου στο cover του Vs. ήταν από έναν αγρότη στο Hamilton της Montana. Αυτή η εικόνα περιγράφει αρκετά καλά πως νιώθαμε εκείνη την περίοδο. Όπως θα έλεγε ο Prince, ήμασταν σκλάβοι».
Οι Pearl Jam ήταν πρακτικά εγκλωβισμένοι σε ένα απρόσωπο και «άγευστο» studio. Η μπάντα και ο παραγωγός της, Brendan O’Brien, έπρεπε να βρουν τρόπους να ξεχνιούνται.
Επιλογή τους ήταν να παίζουν softball κάθε μέρα πριν την ηχογράφηση. Ο O’Brien ήταν μαζί τους κάθε πρωί και έκαναν μία γρήγορη συνάντηση στην κουζίνα. Στη συνέχεια έπαιζαν softball για να ξεσπάσουν, να ξεχαστούν και κατόπιν να ηχογραφήσουν.
Παραπάνω, αναφέρθηκε η αλλαγή drummer που έγινε από το Ten στο Vs.. με τον Dave Abbruzzese να αναλαμβάνει τον ρόλο. Η αλλαγή αυτή, εκτός από μουσικές διαφορές, έφερε και προσωπικές διαφορές στο συγκρότημα. O Abbruzzese είχε μία ειδοποιό διαφορά από τον Eddie Vedder.
Ο δεύτερος απεχθανόταν το stardom, τα φώτα της δημοσιότητας και τη φήμη, ενώ ο Abbruzzese ζούσε από αυτό. Αυτή η προσωπική απόσταση έγινε ακόμη μεγαλύτερη όταν ο Vedder ανακάλυψε πως ο drummer είχε πρόσφατα αγοράσει ένα όπλο.
Αμέσως, ο frontman των PJ ζήτησε εξηγήσεις από τον drummer, ο οποίος του είπε «για την ακρίβεια, αγόρασα δυο όπλα, είναι glorified pellet guns». Από αυτή τη διαμάχη, ο Vedder έγραψε τους στίχους “Got a gun, fact I got two/That’s OK, man, ‘cause I love God/Glorified version of a pellet gun/ Feels so manly, when armed”, και τζάμαραν παρέα με τους Ament, Gossard, και McCready, γεννώντας το θρυλικό “Glorified G”.
Στο “Animal”, δεύτερο τραγούδι του Vs., ο Vedder τραγουδάει “One, two, three, four, five against one”. Το κομμάτι έχει ερμηνευθεί με κάθε πιθανό τρόπο από κριτικούς και fans. Ο Gossard είχε αγαπήσει αυτόν τον στίχο τόσο πολύ ώστε τον πρότεινε ως πιθανό τίτλο για τον δίσκο.Εξηγώντας σε συνέντευξή του στο Rolling Stone εκείνη την περίοδο ότι «αυτός ο τίτλος αντιπροσώπευε πολλές από τις δυσκολίες που περνάς για να δημιουργήσεις έναν δίσκο».
Μάλιστα, το “Five Against One” θεωρούταν ο τίτλος του album μέχρι την τελευταία στιγμή, όταν και άλλαξε σε Vs. Όχι όμως πριν τυπωθούν αρκετές κασέτες με τον τίτλο Five Against One. Παραδόξως, η εν λόγω κασέτα δεν έχει συλλεκτική αξία και μπορεί κανείς να την βρει online έναντι μικρού ποσού.
Η μουσική σκηνή κατά τη δεκαετία του ’90 χαρακτηριζόταν από πολλά πράγματα. Μεταξύ αυτών ήταν και η συνήθεια των συγκροτημάτων να ηχογραφούν τα albums τους σε φάσεις. Να ολοκληρώνουν δηλαδή πρώτα τα rhythm tracks όλων των τραγουδιών. Στη συνέχεια τα υπόλοιπα όργανα και τα φωνητικά από πάνω τους. Αντίθετα με αυτό το «ρεύμα», οι Pearl Jam και ο O’Brien είχαν συμφωνήσει πως όταν ένα τραγούδι ηχογραφείται, θα ολοκληρώνεται 100% πριν προχωρήσουν στο επόμενο.
Αυτό επέτρεψε στο συγκρότημα να κάνει πολύ πιο ενδιαφέρουσες τις ηχογραφήσεις. Στο Modern Drummer, το 1993, ο Abbruzzese είχε τονίσει: «Αυτός ήταν ένας εξαιρετικός τρόπος να ηχογραφήσεις. Με τον συνήθη τρόπο, ο drummer καταλήγει να κάθεται επί ώρες ολόκληρες και να ακούει το κομμάτι ξανά και ξανά. Αυτό ενέχει τον κίνδυνο του να το σιχαθεί. Το ότι είχαμε όλη τη μπάντα μέσα από την αρχή έως το τέλος ήταν κάτι το εξαιρετικό. Μας κρατούσε όλους φρέσκους».
Δεν υπάρχει αμφιβολία πως ένα από τα κορυφαία κομμάτια που έγραψαν ποτέ οι Pearl Jam και ένα από τα τραγούδια που ξεχωρίζουν στο Vitalogy, που ακολούθησε το Vs., είναι το Better Man. Το εν λόγω τραγούδι προοριζόταν για τον δεύτερο δίσκο του συγκροτήματος, αλλά απορρίφθηκε επειδή ακουγόταν σαν hit!
Με έντονες κριτικές από κάθε πλευρά για «ξεπούλημα», οι Pearl Jam είχαν περιέλθει σε μια πνευματική κατάσταση τέτοια ώστε άφησαν εκτός δίσκου ένα σπουδαίο τραγούδι. Mάλιστα ο O’Brien επέμενε να κρατήσουν εντός του album.
Η αλήθεια είναι πως το concept πίσω από το Vitalogy έρχεται να «κουμπώσει» καλύτερα με το Better Man. Με δεδομένο πως εν τέλει το τραγούδι βρήκε τη θέση του, τέλος καλό, όλα καλά. Ωστόσο, η συγκεκριμένη ιστορία από τις ηχογραφήσεις του Vs. αναδεικνύει ένα από τα μεγαλύτερα προβλήματα στην ιστορία της βιομηχανίας του θεάματος και της μουσικής.
Το πρόβλημα που προκύπτει όταν άτομα τα οποία -προφανώς χωρίς να έχουν κάτι καλύτερο να κάνουν- κατηγορούν κάποιον ο οποίος προσπαθεί να αμειφθεί για τη δουλειά του. Έχω νέα. Όσο γεννιέσαι και μεγαλώνεις εντός καπιταλισμού, θα είσαι υποχρεωμένος να βγάζεις χρήματα για να ζεις. Αν αυτό αλλάξει μαζικά, τότε ναι, θα πάψει και η ανάγκη να πουλάς τη μουσική σου. Τότε θα τη γράφεις για να είναι διαθέσιμη σε όλους και θα ανταμείβεσαι με κάτι άλλο αντί για χρήματα.
Όπως αναφέραμε ήδη παραπάνω, η σχέση του Dave Abbruzzese με τους Pearl Jam ήταν ιδιαίτερα… καυτή. Ο drummer απολύθηκε εν τέλει τον Αύγουστο του 1994, όχι όμως πριν ηχογραφήσει μαζί τους τα Vs. και Vitalogy. Στο album με το οποίο ασχολούμαστε σε αυτό το κείμενο μάλιστα, ο Abbruzzese πρόσφερε και το εναρκτήριο τραγούδι, “Go”.
Ένα βράδυ το συγκρότημα βρισκόταν γύρω από μια φωτιά και ο drummer άρχισε να τζαμάρει με μια ακουστική κιθάρα. Οι υπόλοιποι δεν άργησαν να μπουν στον ρυθμό. Το τραγούδι ηχογραφήθηκε ολόκληρο το επόμενο πρωί, αφού τελειοποιήθηκε στο studio από όλα τα μέλη του συγκροτήματος.
Στη θέση 6 του Vs. βρίσκουμε το W.M.A..Ένα τραγούδι καταδικασμένο να βρίσκεται ανάμεσα στα σπουδαία Dissident και Blood. Αυτό βέβαια δεν σημαίνει πως δεν έχει τη δική του ιστορία.
Στις σημειώσεις των Pearl Jam για το Vs., η σελίδα με τους στίχους του εν λόγω τραγουδιού φέρει μεταξύ άλλων απόσπασμα μιας είδησης για τον Malice Green, έναν μαύρο άνδρα ο οποίος σκοτώθηκε από την αστυνομία του Detroit τον Νοέμβριο του 1992. Ο Vedder έχει πει ότι εμπνεύστηκε το W.M.A. από περιστατικό αστυνομικής βίας στο οποίο ήταν αυτόπτης μάρτυρας.
Μιλώντας για το περιστατικό μάλιστα, έχει πει ότι ήταν έξω αργά μαζί με έναν μαύρο άνδρα. Εμφανίστηκε ένα περιπολικό, κατευθύνθηκε προς το μέρος τους και οι αστυνομικοί αγνόησαν πλήρως τον Vedder. «Απλά» άρχισαν να παρενοχλούν τον άνδρα με τον οποίο ήταν μαζί.
Μάλιστα, ο frontman των Pearl Jam είχε πει ότι ενώ ο ίδιος ήταν ντυμένος με σκισμένα ρούχα. Ενώ το άτομο που ήταν μαζί του έμοιαζε πιο καλοντυμένο και το χρώμα του ήταν αυτό που έκανε τους αστυνομικούς να τον παρενοχλούν. Αμέσως μετά το περιστατικό, ο Vedder πήγε στο studio, έγραψε lyrics και το ηχογράφησε.
Aπό τα μεγαλύτερα προβλήματα των Pearl Jam στα πρώτα χρόνια τους, ήταν ο έλεγχος που ήθελαν να έχουν οι δισκογραφικές εταιρείες πάνω τους. Η Epic Records για παράδειγμα, είχε ζητήσει τα φωνητικά του Eddie Vedder να είναι πιο ψηλά στο Vs. Το αίτημα απορρίφθηκε αμέσως.
Παράλληλα, ήθελαν το συγκρότημα να γυρίσει video clip για το “Go”, πρώτο single του δίσκου. Αρνήθηκαν, όπως αρνήθηκαν να γυρίσουν video clips και για τα “Daughter”, “Animal”, “Elderly Woman Behind the Counter in a Small Town”, “Dissident”, και “Glorified G”, τα οποία κυκλοφόρησαν ως singles πριν ο δίσκος κυκλοφορήσει ολόκληρος. Οι Pearl Jam κυκλοφόρησαν video clip ξανά το 2006, για το “Life Wasted”, από το ομώνυμο album τους.
Όσο για το πως προέκυψε αυτή η άρνηση για video clips; Σε συνέντευξή του στο Rolling Stone το 1993, ο Jeff Ament είχε αποκαλύψει ότι είχε συναντηθεί με τον ηγέτη του American Music Club, Mark Eitzel, ο οποίος του είχε πει πως αγαπούσε το “Jeremy” από το Ten, αλλά το video clip του χαλούσε την εικόνα που είχε για το θρυλικό κομμάτι. Παρότι κάποια μέλη της μπάντας είχαν αμφιβολίες και φόβους πως το να απέχουν από το MTV (σ.σ. χωρίς video clip, δεν έπαιζες στο MTV), στις αρχές του 21ου αιώνα, όλοι τους σε συνεντεύξεις δήλωσαν υπερήφανοι που έμειναν ενωμένοι, και χαρούμενοι που δεν χρειάστηκαν ποτέ video clips για να καθιερωθούν ως μια από τις κορυφαίες grunge/hard rock μπάντες όλων των εποχών.
