SWANS, Norman Westberg, 11/06/2023 @Θέατρο Βράχων “Μελίνα Μερκούρη” | Live Report
Έξι χρόνια μετά την τελευταία τους εν Ελλάδι εμφάνιση και τη μουσική τους αγρανάπαυση, οι Swans ξαναεπισκέφθηκαν την Αθήνα για μια νέα πρόκληση: αυτή του ανοιχτού χώρου. Οι τέσσερις προηγούμενες συναυλίες της μπάντας έλαβαν χώρα σε κλειστά venues και την ορθοστασία ως κανόνα. Το Θέατρο Βράχων και η καθήμενη φύση της τωρινής συναυλίας ήταν μια συνθήκη που από μόνη της αρκούσε για να εξάψει την περιέργεια όσων τους έχουν παρακολουθήσει προηγουμένως. Ποιες θα ήταν οι διαφορές, τόσο σε ήχο όσο και ατμόσφαιρα; Και σε μια μέρα με άστατο καιρό, το κοινό ανηφόρησε προς τον Βύρωνα για να λάβει τις απαντήσεις.
Norman Westberg
Στο ρόλο του opening act, ένα από τα βασικά μέλη του παρελθόντος των Swans, ο Norman Westberg. Υπενθύμισε το εκτόπισμά του με έναν παράδοξο τρόπο: αυτόν της ηχητικής ηρεμίας. Εν αντιθέσει με τη λυσσασμένη, θορυβώδη πλευρά της μπάντας, όπως αυτή εκφράζεται μέσω του Michael Gira, ο Westberg άφησε να εννοηθεί ότι ενδεχομένως να ήταν η «ήρεμη δύναμη» πίσω από τα ηχητικά τους τείχη. Και αυτό επειδή στο μισάωρο σετ του κινήθηκε σε διαλογιστικούς, minimal drone τόνους, αποτελούμενους από λούπες χαμηλών συχνοτήτων και αρπίσματα της κιθάρας.
Σε συνδυασμό με τον δύοντα ήλιο και τον κόκκινο φωτισμό, η εμφάνιση του Westberg ήταν ένα ήρεμο προοίμιο για αυτό που θα ακολουθούσε. Φαινομενικά αλλότριο με τη φύση των Swans αλλά εμφανώς συγγενές με αυτή. Στάθηκε ως ένα ενδιαφέρον ζέσταμα και θύμισε τη support εμφάνιση της Hildur Gudnadottir στην πρώτη συναυλία του συγκροτήματος στην Αθήνα το 2011.
Σε συνδυασμό με τον δύοντα ήλιο και τον κόκκινο φωτισμό, η εμφάνιση του Norman Westberg ήταν ένα ήρεμο προοίμιο για αυτό που θα ακολουθούσε
Εν αντιθέσει με εκείνη, όμως, το κοινό αυτή τη φορά αφουγκράστηκε τις αναζητήσεις του συνθέτη και τήρησε την πρέπουσα σιγή. Άγνωστο αν αυτό έγινε λόγω της γνώσης του τι εστί Westberg και του σεβασμού προς το πρόσωπό του ή αν όντως απορροφήθηκε από τη μουσική του. (Φ.Κ.)
Η αρχή έγινε με τον Norman Westberg, ο οποίος είναι ιδρυτικό μέλος των Swans, αν και πλέον δεν συνεργάζεται άμεσα με το αμερικανικό συγκρότημα. Ο Westberg κυμαινόταν σε ambient ήχο και πιο χαμηλές συχνότητες. Μια ενδιαφέρουσα εμπειρία που σε βύθιζε στον κόσμο της, παρά τον κάπως δυσπρόσιτο χαρακτήρα για ανθρώπους που δεν είναι εξοικειωμένοι με το εν λόγω ιδίωμα. (Α.Μ.Γ.)
Swans
Είχα την τύχη να γνωρίσω τη μουσική των Swans το 2008. Πριν το reunion και την κυκλοφορία του The Seer που τους γιγάντωσε στη συνείδηση του κοινού. Συνεπώς μπόρεσα να τους δω να παίζουν κομμάτια από το παρελθόν τους στη συναυλία του 2011. Να γίνω μάρτυρας των ημιλιπόθυμων ατόμων έξω από το Fuzz το 2013 τα οποία λύγισαν από την ένταση. Και να τους δω σχεδόν να ροκάρουν στον Βοτανικό το 2014.
Το 2017 αισθάνθηκα πλήρης από τη ζωντανή εμπειρία των Swans και θεώρησα δεδομένο ότι έχω κλείσει με αυτό το live κεφάλαιο. Οι τωρινές συνθήκες ωστόσο ήταν αρκετά δελεαστικές ώστε να «κάνω την εξαίρεση» για να δω αν οι Swans σε υπαίθριο χώρο (και χωρίς τον Thor Harris). Ήταν μια διαφορετική μπάντα από εκείνη που έζησα. Και εν τέλει, έζησα την καλύτερη εμφάνιση της μπάντας εν Ελλάδι.
Αν η πρώτη φορά ήταν μια σχεδόν γηπεδική εμπειρία, η δεύτερη ένα μουσικό αυτομαστίγωμα και η τρίτη μια επανάληψη για εμπέδωση, αυτή ήταν η πιο μεταφυσική. Αυτή που ενσάρκωνε το τι πρεσβεύουν οι Swans στην τωρινή φάση της πορείας τους με πλήρη τρόπο. Αυτή που έδειξε πως η μουσική τους δεν αφορά σε αυτή τη διάσταση. Και ακόμα κι αν έβρεχε, ορκίζομαι πως η έντασή τους θα έσκιζε τα σύννεφα από την έντασή της.
Μια τέλεια ισορροπία ανάμεσα στα βίαια, θορυβώδη ξεσπάσματα, στις ήπιες φωτεινές στιγμές και στους τελετουργικούς ρυθμούς. Για δύο ώρες δημιούργησαν ένα δικό τους, αποκαλυπτικό σχεδόν σύμπαν, μια κοσμογονία που ξεκινά με το Χάος ως κανόνα.
Για δυο ώρες οι Swans δημιούργησαν ένα δικό τους, αποκαλυπτικό σχεδόν σύμπαν, μια κοσμογονία που ξεκινά με το Χάος ως κανόνα
Μια συναυλία Swans βασίζεται σε κάποια στοιχεία που θεωρούνται δεδομένα. Εκτός από την ένταση και το τέντωμα των συνθέσεων, αυτονόητο είναι πως καμία σημασία δεν έχει και το setlist. Γιατί η τωρινή ενσάρκωση των Swans δε νοιάζεται για το παρελθόν. Σχεδόν χαιρέκακα, παρουσιάζει κομμάτια από τον επερχόμενο δίσκο τους.
Αυτό που δεν ήταν δεδομένο ήταν το πόσο ευδιάθετος ήταν ο Michael Gira. Κάλεσε χαμογελαστός τον κόσμο μετά το δεύτερο κομμάτι να κατέβει και να κάτσει κοντά στην μπάντα. Ένα τεχνικό πρόβλημα αντιμετωπίστηκε με ένα πεντάλεπτο διάλειμμα για να επιλυθεί και η συναυλία να συνεχιστεί κανονικά. Όταν δε διηύθυνε το υπόλοιπο συγκρότημα στις κορυφώσεις, έδειχνε πως γνωρίζει απόλυτα που θέλει να καταλήξει με τη μουσική. Αυτό που σε εμάς φαίνεται ως θολό όραμα, σε αυτόν είναι διαυγέστατο και του παραδίδεται.
Τον Christopher Hahn, τον Phil Puleo και τον Christopher Pravdica τους είχαμε δει και στο παρελθόν. Τα δύο νέα μέλη ωστόσο έκλεψαν τις εντυπώσεις. Ο Larry Mullins, αν και είχε συμμετάσχει και στο Soundtracks For The Blind και μετρά συμμετοχές σε βαριά ονόματα όπως τους Stooges και τους Bad Seeds, επιβεβαίωσε την αξία του. Εντυπωσιακοί ελιγμοί μεταξύ mellotron και κρουστών, ενέτειναν το θόρυβο και τον όγκο. Τη μερίδα λέοντος του θαυμασμού ωστόσο δικαιωματικά κερδίζει η Dana Schechter. Έπαιζε δεύτερο lap steel guitar και δεύτερο μπάσο με μια άνεση που άφηνε τα στόματα να χάσκουν.
Η Dana Schechter των Swans κερδίζει δικαιωματικά τη μερίδα του λέοντος του θαυμασμού
Το πλέον ενδιαφέρον περιστατικό αφορά στην αντιμετώπιση ενός θεατή από τον Gira. Διακόπτοντας ένα κομμάτι, αυστηρά του είπε να αφήσει το κινητό του κάτω, δείχνοντάς του ότι έχει ενοχληθεί.
Συνέχισε το κομμάτι σα να μη συνέβη τίποτα. Με το τελείωμα απολογήθηκε λέγοντας ότι καταλαβαίνει ότι θέλουμε να αποτυπώσουμε ντοκουμέντα της συναυλίας αλλά όταν γίνεται με τόσο εμφανή τρόπο τον ενοχλεί και ευχαρίστησε για την κατανόηση. Και έχοντας συνηθίσει τον Gira ως μια αυστηρή και απόλυτη φυσιογνωμία, μια τέτοια αντιμετώπιση, μόνο θετικές εντυπώσεις μπορεί να αφήσει. Ειδικά ένα χρόνο μετά τη συζήτηση των ορίων και του σεβασμού μεταξύ θεατή και καλλιτέχνη,
Άκρως βιωματική συναυλιακή εμπειρία που πρέπει να βιωθεί από όλους. Και αυτούς που έχουν ξαναδεί τους Swans ζωντανά και αυτούς που δεν έχουν ιδέα από το έργο τους. Γιατί ξεπερνά τη μουσική και καταλήγει σε μια αναθεώρηση της Τέχνης και του βιώματός της εξ ολοκλήρου. Οι Swans θα ξαναέρθουν. Να είστε εκεί. Το έχετε ανάγκη. (Φ.Κ.)
O δίσκος My Father Will Guide Me up a Rope to the Sky έχει ως πρώτο κομμάτι το No Words / No Thoughts. Αυτό ακριβώς περιγράφει την ψυχοσύνθεσή μου αυτή την στιγμή. Οι Swans πραγματικά έδωσαν μια συναυλία όσο λίγες. Αισθάνομαι πως οτιδήποτε κι αν πω από δω και πέρα, θα είναι λίγο μπροστά σ’ αυτήν την εμπειρία.
Το κοινό καταχειροκρότησε τους Swans, κατά την είσοδό τους. Και αυτό που έμεινε στο κλείσιμο της συναυλίας ήταν πως το Θέατρο Βράχων σείστηκε τόσο από τα χειροκροτήματα, όσο και από την εμπειρία που προσέφεραν οι Swans. Η μουσική τους ήταν μεταφυσική και απόκοσμη, διαπερνούσε κάθε εκατοστό του κορμιού σου.
Οι Swans έδωσαν στο Θέατρο Βράχων μια συναυλία που προκάλεσε “σεισμό” στον χώρο
Απεικόνιζε το χάος και χωρίς καμία δόση υπερβολής, το αμερικανικό συγκρότημα θα μπορούσε να είναι μια μαύρη τρύπα. Σε ρουφάει μέσα της, χάνεσαι στη δίνη. Σε γοητεύει και σε τρομάζει ταυτόχρονα. Έβρισκα τον εαυτό μου να μένει με το στόμα ανοιχτό στη μεγαλύτερη διάρκεια της συναυλίας. Το δέος μπροστά στο ηχητικό τους τείχος ήταν πανταχού παρόν.
Ο Michael Gira ζήτησε από το κοινό να έρθει κοντά του και να καθίσει κάτω, προκειμένου να απολαύσει από ακόμα πιο κοντά τους Swans. Αυτό με τη σειρά του ανταποκρίθηκε με τη μεγαλύτερη προθυμία. Στη συνέχεια επιδόθηκε σε ανηλεές headbanging στο ρυθμό των κομματιών, θυμίζοντας σχεδόν σούφηδες εν μέσω έκστασης.
Θετική εντύπωση μου έκανε επιπλέον η παρουσία των ατόμων γύρω στα 20 – 25. Ειδικά αν αναλογιστεί κανείς πως το συγκρότημα είναι γνωστό κυρίως σε ηλικίες άνω των 30. Κανείς δεν έδειχνε να βαριέται και, ας είμαστε ειλικρινείς πώς θα μπορούσε κανείς άλλωστε με τέτοια εμφάνιση;
Χθες γίναμε μάρτυρες ενός θεάματος που όμοιό του δεν είχαμε ξαναδεί. Και σίγουρα θα κάνουμε καιρό να δούμε κάτι τόσο υπέροχο που σου προκαλεί σοκ και δέος. Ως άτομο που δεν είμαι τόσο εξοικειωμένη με την μουσική των Swans, ήταν ένα μεγάλο στοίχημα για μένα. Λόγω των πολύ υψηλών ηχητικών συχνοτήτων, περίμενα να δυσκολευτώ αρκετά και να λυγίσω. Το μεγαλείο των Swans όμως ήταν αρκετό για να με κάνει να νιώσω δέος και ανατριχίλα, σχεδόν από την αρχή της συναυλίας και σίγουρα μέχρι και το τέλος.
Με το πέρας της συναυλίας των Swans, έγνοιες, πίκρες, χαρές, οργή, πραγματικότητα, έμοιαζαν να έχουν φύγει, χάρη σε ένα live-κάθαρση
Νομίζω, εν κατακλείδι, πως η λέξη «κάθαρση» είναι η κατάλληλη ως κλείσιμο για αυτήν τη βραδιά. Γιατί με το πέρας της συναυλίας και την κατάβαση εκτός του «κόσμου» των Swans όλα έμοιαζαν να έχουν φύγει. Έγνοιες, πίκρες, χαρές, οργή, πραγματικότητα. Tabula rasa. (Α.Μ.Γ.)
