Αν μπορούσαμε να ψηφιοποιήσουμε την αστική παράνοια όπλο και να τη στείλουμε σε κάθε σπίτι μεταμφιεσμένη σε θόρυβο τηλεόρασης αργά το βράδυ, πόσο διαφορετικό θα ήταν το αποτέλεσμα από το “The Ring”. Η ταινία εμφανίστηκε πρώτα στην Ιαπωνία και τέσσερα χρόνια μετά στις Ηνωμένες Πολιτείες με τον Gore Verbinski στην καρέκλα του σκηνοθέτη και τη Naomi Watts στον ρόλο της δημοσιογράφου Rachel Keller. Υπερβάλλοντας λίγο, θα μπορούσαμε να πούμε ότι ο Verbinski κατάφερε να αλλάξει τον τρόπο που μια ολόκληρη κοινωνία βλέπει τις οθόνες της. Μέχρι τότε, η τηλεόραση ήταν μια συνηθισμένη συσκευή. Από εκεί και πέρα, κάθε στατικός ήχος φαινόταν απειλητικός.
Η υπόθεση μοιάζει υπερβολικά απλή για τη σημερινή εποχή: ένα βίντεο, μερικές στατικές εικόνες, ένα μυστηριώδες τηλεφώνημα και μια προθεσμία. Όταν όμως η Rachel Keller βλέπει τις τρομακτικές συνέπειες της δικής της προβολής, η ιδέα ότι ο θάνατος μπορεί να περάσει μέσα από μια κασέτα VHS παύει να της φαίνεται αστεία. Η αμερικανική εκδοχή του Verbinski έφερε αυτή την κατάρα σε μια εποχή όπου το “Sixth Sense” είχε αλλάξει τα δεδομένα στο είδος και ακριβώς όταν οι κασέτες VHS εξαφανίζονταν, λίγο αφού τα DVD είχαν κυριαρχήσει στην αγορά. Αυτός ο συγχρονισμός έδωσε στην ταινία έναν περίεργο, ρετρό χαρακτήρα που θυμίζει αστικό θρύλο.
Η DreamWorks αξιοποίησε αυτή την ατμόσφαιρα προβάλλοντας την ταινία σε περιορισμένο αριθμό αιθουσών, επιλέγοντας να βασιστεί στη διάδοση από στόμα σε στόμα. Μάλιστα, όσοι βρέθηκαν σε αυτές τις πρώτες προβολές, βρήκαν στο κάθισμά τους μια κασέτα VHS, κίνηση που θύμιζε τη μυστηριώδη κατάρα της ίδιας της ιστορίας. Το μάρκετινγκ προχώρησε ακόμα περισσότερο, αφού για αρκετές εβδομάδες πριν την πρεμιέρα, στην τηλεόραση προβάλλονταν διαφημιστικά σποτ με ολόκληρο το περιεχόμενο της κασέτας χωρίς να αναφέρεται πουθενά ο τίτλος της ταινίας, αφήνοντας έτσι το κοινό μπερδεμένο και γεμάτο απορίες.
Μία από τις πιο χαρακτηριστικές επιλογές του Verbinski ήταν ο τρόπος που διαχειρίστηκε το χρώμα και το φως. Από τα ξεθωριασμένα οικοδομικά τετράγωνα μέχρι τις ασταμάτητες βροχές στο Seattle, που επιλέχθηκε για το μόνιμα υγρό και απομονωμένο κλίμα του, ο κόσμος του “The Ring” αποπνέει ψυχρότητα και εχθρικότητα. Ο σκηνογράφος Tom Duffield εμπνεύστηκε από την ήσυχη αμερικανική ατμόσφαιρα στους πίνακες του Andrew Wyeth και έτσι δημιούργησε ένα τοπίο όπου οι χαρακτήρες μοιάζουν μικροί μέσα στη μελαγχολία, ενώ σχεδόν ποτέ δεν ρίχνουν σκιά. Αυτή η τεχνική λεπτομέρεια χρησιμοποιήθηκε για να προκαλεί μια αίσθηση ανησυχίας στο υποσυνείδητο του θεατή.
Μέσα σε αυτό το περιβάλλον, ο γνωστός “φάρος του Moesko” λειτουργεί σαν κεντρικό σημείο της ιστορίας, αν και στην πραγματικότητα βασίζεται στον φάρο Yaquina Head στο Oregon, που έχει και αυτός τις δικές του ιστορίες με φαντάσματα. Ακόμα και ο κατακόκκινος ιαπωνικός σφένδαμνος που βλέπουμε στο καταραμένο βίντεο της ταινίας ήταν μια κατασκευή από μόνη της. Το συνεργείο τον αποκαλούσε “Lucille” και χρειάστηκε να τον στήσουν ξανά και ξανά, αφού τον έριχναν δυνατοί άνεμοι κατά τη διάρκεια των γυρισμάτων, σχεδόν σαν το ίδιο το δέντρο να μην ήθελε να βρίσκεται εκεί.
Η ιστορία του “The Ring” κινείται γύρω από την έρευνα της Rachel μετά τον θάνατο της ανιψιάς της. Οι αποφάσεις της οδηγούνται από τον επαγγελματικό της ζήλο αλλά και τον φόβο της ως μητέρα. Ο πρώην σύζυγός της, Noah (Martin Henderson), και ο ιδιαίτερα ώριμος για την ηλικία του γιος της, Aidan (David Dorfman), μπαίνουν γρήγορα κι αυτοί στο στόχαστρο της κασέτας. Η Naomi Watts δίνει στον ρόλο μια νευρική ενέργεια, ενώ έχει ενδιαφέρον ότι βρέθηκε να πρωταγωνιστεί σε αυτή την ταινία μετά από μια σειρά από αρνήσεις από άλλες ηθοποιούς, όπως η Jennifer Connelly, η Gwyneth Paltrow και η Kate Beckinsale.
Το φάντασμα που βρίσκεται στο κέντρο της ιστορίας του “The Ring” είναι η Samara, ένας χαρακτήρας που βασίζεται στη Sadako από το ιαπωνικό πρωτότυπο. Και οι δύο εμπνεύστηκαν από το παραδοσιακό ιαπωνικό πνεύμα “Onryo”, τα εκδικητικά φαντάσματα που γεννιούνται από έντονη οργή. Η δύναμη της Samara, που ονομάζεται “nensa”, της δίνει τη δυνατότητα να μεταφέρει τους εφιάλτες της κατευθείαν σε μαγνητική ταινία. Αυτή η ιδέα προέρχεται από ψυχικά πειράματα στις αρχές του 20ού αιώνα στην Ιαπωνία, όταν ερευνητές όπως ο Dr Tomokichi Fukurai προσπάθησαν να εφαρμόσουν τη λεγόμενη “thoughtography”, δηλαδή την αποτύπωση νοητικών εικόνων πάνω σε φωτογραφικές πλάκες.
Με έναν πρωτότυπο τρόπο, η καταραμένη ταινία που στοιχειώνει τους χαρακτήρες του “The Ring” υπάρχει ως “Easter egg” στο DVD. Μόλις τη βρεις, το τηλεχειριστήριο σταματά να λειτουργεί, κάτι που συνδέεται άμεσα με το βασικό θέμα της ταινίας, δηλαδή την αίσθηση ότι χάνεις τον έλεγχο της ζωής σου. Ακόμα και στους τίτλους αρχής γίνεται ένα έξυπνο παιχνίδι, αφού δεν υπάρχουν κανονικοί τίτλοι, μόνο μια στιγμιαία εμφάνιση του δαχτυλιδιού την ώρα που εμφανίζεται το λογότυπο της DreamWorks.
Πολλά έχουν γραφτεί για τις διαφορές ανάμεσα στην εκδοχή του Verbinski και το ιαπωνικό πρωτότυπο του Hideo Nakata. Η αμερικανική βερσιόν είναι πιο θορυβώδης, με περισσότερα jump scares, μια πιο ξεκάθαρα τρομακτική κασέτα και διαρκή αίσθηση επερχόμενης καταστροφής που τονίζεται από τις κάρτες με την αντίστροφη μέτρηση των ημερών. Η κάμερα σταματά συχνά σε μικρούς κύκλους και δαχτυλίδια, είτε πρόκειται για λεκέδες σε φλιτζάνια καφέ είτε για το σιφόνι του ντους, κάνοντας το “δαχτυλίδι” να λειτουργεί κυριολεκτικά και ως σύμβολο της κατάρας. Τα θύματα της Samara μένουν με παραμορφωμένα πρόσωπα, κάτι που θυμίζει τις θολές φωτογραφίες που βρίσκουν η Rachel και ο Noah, ενώ τα χέρια της – χωρίς νύχια από τις μέρες που προσπαθούσε να βγει από το πηγάδι – εμφανίζονται με ανατριχιαστική λεπτομέρεια.
Το πρωτότυπο “Ringu”, σε αντίθεση, είναι πιο ήσυχο και δεν έχει διάθεση να δώσει πολλές εξηγήσεις. Η καταραμένη κασέτα εκεί είναι αφηρημένη και ασαφής, τα χρώματα στην εικόνα είναι ήπια και ο βασικός χαρακτήρας καθοδηγείται κυρίως από εσωτερικά κίνητρα. Ο τρόμος στη γιαπωνέζικη εκδοχή εξαπλώνεται σταδιακά, δίνοντας μεγαλύτερη έμφαση στην αίσθηση και το ψυχολογικό σασπένς παρά στο σοκ της εικόνας. Παρά τη σύνθετη οπτική προσέγγιση του Verbinski, με τη βροχή, τη gothic απομόνωση και τις αναφορές σε Poe και Lovecraft, το φινάλε που θυμίζει ιό μπορεί να μοιάζει ξένο με το όλο σκηνικό, σαν να μην ξεκαθαρίζει η ταινία αν πρόκειται για φαντάσματα που ζητούν δικαίωση ή για κατάρες που εξαπλώνονται.
Ακόμα και να προτιμάς την Ιαπωνική εκδοχή, αυτό που σίγουρα δεν μπορεί να αμφισβητηθεί είναι η επιρροή της ταινίας. Μέχρι την κυκλοφορία του “It” το 2017, το “The Ring” κρατούσε τον τίτλο του πιο επιτυχημένου εμπορικά ριμέικ τρόμου, με εισπράξεις που άγγιξαν τα 250 εκατομμύρια δολάρια παγκοσμίως και με περισσότερα από δύο εκατομμύρια DVD να έχουν πουληθεί μέσα στις πρώτες 24 ώρες. Επιπλέον, η επιτυχία του έφερε μαζί της ένα κύμα από αμερικανικά remake ταινιών J-horror, ανοίγοντας τον δρόμο για διασκευές όπως τα “The Grudge”, “The Eye” και “One Missed Call”.
Πολλά στοιχεία της παράδοσης συνδέονται με την κληρονομιά της ταινίας. Ο καρπός του σφενδάμου που βρίσκεται στο επίκεντρο της κασέτας ονομάζεται “samara”, μια έξυπνη αναφορά στο όνομα της πρωταγωνίστριας του κακού. Το σκηνικό της ιστορίας μεταφέρθηκε από την Ιαπωνία στο Seattle, αν και αρχικά οι δημιουργοί είχαν σκεφτεί το Maine. Ακόμα και ο ρόλος της Samara πέρασε από αρκετές επιλογές στο Hollywood: η Daveigh Chase επιλέχθηκε για τον ρόλο αφού δεν πήρε το “Panic Room”, ενώ ο Brian Cox, που έπαιξε τον βασανισμένο πατέρα της Samara, άφησε στην άκρη το “Ghost Ship” για να συμμετάσχει σε αυτή την ταινία.
Στην ουσία, το “The Ring” είναι μια μελέτη πάνω στις αντιθέσεις. Η αμερικανική εκδοχή ξεχωρίζει στην παραγωγή, την τεχνική αρτιότητα και τη δημιουργία μιας έντονης, πνιγηρής ατμόσφαιρας. Το μάρκετινγκ, τα ευρηματικά οπτικά μοτίβα και η παρουσία της ταινίας στην ποπ κουλτούρα μετέτρεψαν την κασέτα σε πραγματικό αντικείμενο φόβου. Το αμερικανικό ριμέικ πρόσθεσε και δόσεις μαύρου χιούμορ, μαζί με μια πιο έντονη μυστηριώδη πλοκή, φέρνοντάς το πιο κοντά στα γούστα του δυτικού κοινού. Εκεί όμως που υστερεί σε σχέση με το “Ringu” είναι στην ψυχολογική ένταση. Ο αργός ρυθμός, ο μινιμαλισμός και η επιλογή του πρωτότυπου να μην εξηγεί τα πάντα αφήνουν περισσότερο χώρο στη φαντασία. Οι χαρακτήρες φαίνονται πιο διαισθητικοί, ενώ ο τρόμος είναι πιο υπόγειος. Το “Ringu” είναι μια ταινία που σε ακολουθεί στο μυαλό σου, ενώ το “The Ring” επιτίθεται απευθείας στις αισθήσεις.
