Πριν το “Batman Begins” και τον Nolan. Πριν η DC μάθει να προφέρει σωστά τη λέξη “reboot”, υπήρξε μια ταινία Batman που πήγε πολύ πιο μακριά από κάθε άλλο κινηματογραφικό πείραμα με τον ήρωα. Ο Darren Aronofsky και ο Frank Miller, με επίσημη έγκριση της Warner, ξεκίνησαν το 1999 να ετοιμάζουν το Batman: Year One, μια βίαιη, ρεαλιστική και σχεδόν αντι-υπερηρωική εκδοχή του Bruce Wayne, βασισμένη σε ένα από τα πιο εμβληματικά comic books όλων των εποχών.
Το 1997, το Batman & Robin του Joel Schumacher βύθισε το franchise.
Το project πέρασε από επίσημο greenlight, απέκτησε σενάριο, χαρακτήρες και οπτική κατεύθυνση, αλλά τελικά εγκαταλείφθηκε. Όχι επειδή ήταν αδύναμο, αλλά επειδή η ίδια η Warner δεν άντεξε αυτό που ζήτησε.
Το 1997, το Batman & Robin του Joel Schumacher βύθισε το franchise. Οι στολές είχαν ρώγες, τα αστεία ήταν cartoon, και ο George Clooney ακόμα απολογείται. Η Warner αποφάσισε να γυρίσει τη σελίδα. Αναζήτησε κάτι «ενήλικο, ακατέργαστο και grounded». Ο Frank Miller, δημιουργός του θρυλικού κόμικ Batman: Year One (1987), επιλέχθηκε για να διασκευάσει το έργο του σε σενάριο. Στη σκηνοθεσία μπήκε ο Darren Aronofsky, ο οποίος μόλις είχε τελειώσει το Requiem for a Dream.
Μόνο που η συνεργασία των δύο δεν οδήγησε στο να γράψουν τα γεγονότα του κλασσικού κόμικ. Αλλά κάτι άλλο πιο σκοτεινό. Ο Bruce Wayne δεν είναι πλέον πλούσιος. Οι γονείς του δολοφονούνται, αλλά η περιουσία του χάνεται. Δεν υπάρχει Wayne Manor. Δεν υπάρχει Alfred. Ο Bruce μεγαλώνει στους δρόμους, κοιμάται στα λεωφορεία και εργάζεται σε ένα βενζινάδικο. Ο μόνος του μέντορας είναι ένας σκληροτράχηλος μηχανικός που τον φωνάζει “Big Al”.
Δεν υπάρχει Joker, δεν υπάρχουν gadgets, δεν υπάρχει mythology. Μόνο βία, αλητεία και ταξικό μίσος.
Το Batmobile είναι ένα οπλισμένο Lincoln Continental. Δεν υπάρχει Batcave, μόνο ένα γκαράζ. Ο Bruce φοράει μια στολή riot police και σπάει κόκκαλα με μεταλλικό ρόπαλο. Ο ίδιος ο Aronofsky δήλωσε πως ο Batman του ήταν ένας “μηχανισμός εκδίκησης της εργατικής τάξης”. Ένα μείγμα Travis Bickle, Paul Kersey και Rorschach. Δεν έχει ούτε φιλανθρωπικό πρόσωπο, ούτε δικαιολογία. Είναι οργή με σώμα.
Η Gotham δεν ήταν gothic. Ήταν αληθινή πόλη, βρώμικη, άσχημη και ταξικά διαχωρισμένη. Στο σενάριο υπήρχε άστεγος που καίγεται ζωντανός, κακοποίηση ανηλίκου και αστυνομικοί που σκοτώνουν μεθοδικά αθώους. Ο Jim Gordon είναι ο μόνος έντιμος αστυνομικός, αλλά ακόμα δεν εμπιστεύεται τον Bruce. Η Selina Kyle είναι dominatrix σε κλαμπ, και η σχέση της με τον Bruce είναι τυχαία, επιθετική και χωρίς ρομαντικά στοιχεία. Δεν υπάρχει Joker, δεν υπάρχουν gadgets, δεν υπάρχει mythology. Μόνο βία, αλητεία και ταξικό μίσος.
Το σενάριο προχώρησε κανονικά. Ο Miller παρέδωσε draft 80+ σελίδων, το οποίο διαβάστηκε από στελέχη της Warner, και κάποια στιγμή άρχισαν να ανησυχούν. Αυτό δεν ήταν blockbuster. Δεν ήταν καν “υπερηρωική” ταινία. Ο Aronofsky ζητούσε low-budget γύρισμα σε real locations, χειροκίνητες κάμερες, καθόλου CGI και μουσική τύπου industrial-noise. Το όραμά του ήταν να αποδομήσει τον Batman και όχι να τον αποκαταστήσει.
Δεν υπάρχει “I’m Batman”. Υπάρχει μόνο το “You have no idea who I am”.
Η Warner το πάγωσε σταδιακά. Πρώτα αφαίρεσε πόρους. Μετά πρότεινε επανεγγραφή. Ο Aronofsky αρνήθηκε. Τελικά, το project ακυρώθηκε. Αρκετά χρόνια αργότερα, ο Nolan παρέλαβε τη σκυτάλη με το Batman Begins (2005), διατηρώντας ελάχιστα ίχνη από το project Aronofsky-Miller — κυρίως την έμφαση στον ρεαλισμό και το “origin ως ψυχολογική κατάρρευση”.
Οι περισσότεροι χαρακτήρες της ταινίας έχουν περιγραφεί με ακρίβεια. Ο Bruce είναι μη ηρωικός — σπάει μύτες, απειλεί, βρίζει. Ο Gordon δεν τον συμπαθεί. Η Gotham είναι απεγνωσμένα χαμένη με την βία να είναι καθημερινή και χωρίς τιμωρία. Τέλος, δεν υπάρχει “I’m Batman”. Υπάρχει μόνο το “You have no idea who I am”. Ο Miller αργότερα δήλωσε ότι ήθελε “να κάνει τον Batman να μοιάζει με εργάτη με στολή”, ενώ ο Aronofsky είπε σε συνέντευξη ότι το στούντιο “ήθελε κάτι βρώμικο, αλλά δεν ήξερε τι σημαίνει αυτό”. Οι δυο τους, πάντως, δεν μετάνιωσαν ποτέ για το όραμα.
Η πιθανότητα να είχε βγει στο σινεμά αυτή η εκδοχή του Batman είναι μικρή. Όχι επειδή δεν υπήρχε κοινό, αλλά επειδή κανείς στο studio δεν πίστευε ότι ο Batman μπορούσε να υπάρξει εκτός της εικόνας του ήρωα. Ο Aronofsky δεν ήθελε να φτιάξει ένα φιλμ για τον Bruce Wayne· ήθελε να τον διαλύσει και να δείξει τι απομένει όταν του αφαιρέσεις τα λεφτά, το όραμα, την ηθική. Ήθελε να δείξει έναν Batman που δεν θαυμάζεις αλλά τον φοβάσαι.
Ένας Batman που δεν θαυμάζεις, αλλά τον φοβάσαι.
Το “Batman: Year One” του Aronofsky δεν ήταν ποτέ φτιαγμένο για το multiplex. Ήταν μια ταινία που ήθελε να δείξει την Gotham σαν μέρος που σε καταπίνει, όχι σαν μέρος που σώζεται. Ο Batman εδώ δεν είναι “το καλύτερο κομμάτι της ανθρωπότητας με στολή”. Και αυτό, για τη Warner, ήταν πολύ. Αλλά για το κοινό που έχει κουραστεί από γενικές origin stories, ίσως να ήταν ακριβώς ό,τι έλειπε. Και ίσως, κάποια μέρα, αυτή η ιστορία να φορέσει πάλι τη στολή.
