Δεν υπάρχει «αντικειμενική» λίστα όταν μιλάμε για τους Candlemass και τον Messiah Marcolin. Η σύμπραξή τους, δεν θα ήταν υπερβολή να πούμε ότι, όρισε το doom metal, και κάθε άλμπουμ τους έχει τη δική του ξεχωριστή βαρύτητα. Η παρακάτω λίστα είναι μια καθαρά προσωπική αποτύπωση, βασισμένη σε αισθητικά και συναισθηματικά κριτήρια. Από τις πιο πειραματικές στιγμές μέχρι την κορύφωση του επικού doom, η λίστα που ακολουθεί προσπαθεί να βάλεισε σειρά και να πιάσει τον παλμό μιας μοναδικής δημιουργικής σχέσης.
Candlemass
Το 2005, μετά από χρόνια αλλαγών στο ύφος τους και μέτριες κυκλοφορίες, οι Candlemass έβγαλαν ένα άλμπουμ που πατούσε με το ένα πόδι στο παρελθόν τους και με το άλλο στο μέλλον. Το εξώφυλλο το έδειχνε καθαρά: λευκό φόντο, ένας σταυρός και το όνομα της μπάντας με μαύρα γράμματα. Ήταν λιτό, σχεδόν προκλητικά απλό για τα δεδομένα του metal, όμως, η επιλογή αυτή έδειχνε κάτι συγκεκριμένο: οι Candlemass γύριζαν αποφασισμένοι να θυμίσουν ποιοι είναι.
Το ομώνυμο άλμπουμ σηματοδότησε την επιστροφή της σύνθεσης του “Nightfall”, με την επανεμφάνιση του Messiah Marcolin να τραβά την προσοχή. Στα χαρτιά, όλα έδειχναν μια νοσταλγική επανασύνδεση. Στην πράξη, όμως, το αποτέλεσμα ήταν πιο σύνθετο. Αντί να αναπαράγουν τη μεγαλοπρέπεια των ’80s, η μπάντα παρουσίασε έναν ήχο πιο βαρύ, πιο προσγειωμένο και σαφώς πιο απλό σε σχέση με τα παλιότερα άλμπουμ τους.
Ο τρόπος που ακούγεται το άλμπουμ δείχνει καθαρά ότι οι Candlemass δεν είχαν καμία πρόθεση να λειτουργήσουν σαν μπάντα που απλώς αναμασά το παρελθόντης . Οι στίχοι με τα φανταστικά στοιχεία και οι περίτεχνες ενορχηστρώσεις είχαν μείνει πίσω. Τη θέση τους πήραν πιο βαριά riffs και πιο άμεσοι στίχοι, που άφησαν τις μεσαιωνικές εικόνες για κάτι πιο σκληρό και υπαρξιακό. Τα κομμάτια είναι πιο δομημένα, ακολουθώντας μοτίβα τύπου riff-κουπλέ-ρεφρέν, δίνοντας βάρος στην ένταση και λιγότερο στη δημιουργία ατμόσφαιρας.
Δεν ήταν η πρώτη φορά που οι Candlemass επιχείρησαν να φέρουν κάτι πιο σύγχρονο στον ήχο τους. Το διάστημα που έλειπε ο Messiah Marcolin, ο Leif Edling είχε δοκιμάσει μια πιο progressive κατεύθυνση με το project Abstrakt Algebra και είχε εμπλουτίσει τα μεταγενέστερα άλμπουμ των Candlemass με στοιχεία space-rock και έντονη επιρροή από τους Black Sabbath. Παρόλο που αυτές οι δουλειές είχαν μια φιλοδοξία, τους έλειπε η συνοχή. Το άλμπουμ του 2005 έλυσε αυτό το θέμα, όχι με κάτι ριζικά καινούργιο, αλλά με το να επιστρέψει στα πιο απλά και να τα κάνει όσο καλύτερα γίνεται. Ο κιθαρίστας Mats Björkman και ο ντράμερ Jan Lindh κράτησαν σταθερά τη βάση του άλμπουμ με μετρημένες κινήσεις, ενώ ο Lars Johansson πρόσθεσε γρήγορα solos που ανέβαζαν τα κομμάτια χωρίς να τα εκτροχιάζουν.
Η χημεία μέσα στη μπάντα ήταν ξεκάθαρη, έστω για λίγο. Ο Marcolin κράτησε πιο χαμηλό προφίλ στα φωνητικά του, αφήνοντας στην άκρη τις θεατρικές υπερβολές. Η φωνή του δεν ακουγόταν πια σαν κάτι ξέχωρο από τη μουσική, είχε γίνει οργανικό κομμάτι της. Παρά το πιο συγκρατημένο αυτό στυλ, η συγκεκριμένη ηχογράφηση έμελλε να είναι η τελευταία του συμμετοχή σε άλμπουμ των Candlemass. Οι εντάσεις στο δημιουργικό κομμάτι επανήλθαν, και η επανένωση δεν κράτησε πολύ μετά την κυκλοφορία. Παρ’ όλα αυτά, το άλμπουμ είχε ήδη πετύχει τον σκοπό του. Έβαλε ξανά τους Candlemass στον χάρτη, όχι απλώς ως μια μπάντα με παρελθόν, αλλά ως ενεργό δημιουργικό σχήμα.
Tales of Creation
Όταν το “Tales of Creation” κυκλοφόρησε το 1989, δεν παρουσιάστηκε σαν κάποιο τολμηρό βήμα προς μια νέα κατεύθυνση, έμοιαζε περισσότερο με έναν κύκλο που έκλεινε. Πολλές από τις ιδέες του προϋπήρχαν του πρώτου άλμπουμ της μπάντας, βασισμένες σε ντέμο και αποσπάσματα στίχων που είχαν γραφτεί πριν το “Epicus Doomicus Metallicus”, τον δίσκο που είχε συστήσει τους Candlemass στον κόσμο του metal.
Μεγάλο μέρος του υλικού είχε αρχίσει να παίρνει μορφή την περίοδο που ο Edling περνούσε από τους Nemesis στους Candlemass. Το concept – αν μπορούμε να το πούμε έτσι – δεν ήταν ποτέ αυστηρά καθορισμένο. Δεν υπάρχει ενίαια αφήγηση ανάμεσα στα κομμάτια, παρότι τα ιντερλούδια και τα επαναλαμβανόμενα μοτίβα δημιουργούν την αίσθηση πως υπάρχει μια ιστορία. Αυτό που κρατά ενωμένο το άλμπουμ είναι η ατμόσφαιρα, η δομή και η ισορροπία. Η εισαγωγή και το φινάλε καθρεφτίζουν η μία την άλλη μουσικά. Το ομώνυμο κομμάτι τοποθετείται στην αρχή και στο τέλος, ενώ συγκεκριμένα riffs επανέρχονται για να δώσουν μια χαλαρή θεματική συνοχή. Περισσότερο από concept album, πρόκειται για μια προσπάθεια δημιουργικής τακτοποίησης ιδεών που υπήρχαν καιρό.
Ο ήχος στον δίσκο είναι καθαρός και σφιχτοδεμένος, με τις κιθάρες να ακούγονται βαριές και γεμάτες, χωρίς να μπερδεύονται στη μίξη. Το μπάσο του Edling κρατάει σταθερά τη βάση, πιο διακριτικά αυτή τη φορά, ενώ ο Lars Johansson έχει περισσότερο χώρο να ξεδιπλωθεί, με σόλο που είναι πιο σύνθετα και πιο έντονα. Το “Into the Unfathomed Tower” δείχνει ξεκάθαρα ότι οι Candlemass μπορούσαν να ξεφύγουν από τις αργές ταχύτητες του doom χωρίς, όμως, να χάσουν την ταυτότητά τους.
Η ερμηνεία του Messiah Marcolin είναι εστιασμένη και δίνει χώρο στα τραγούδια να αναπτυχθούν. Ωστόσο, αυτή η επιλογή δεν λειτουργεί το ίδιο για όλα τα κομμάτια. Η επανηχογράφηση του “Under the Oak”, που είχε πρωτοεμφανιστεί στο ντεμπούτο της μπάντας, αν και ακούγεται πιο ταιριαστή με την αισθητική του άλμπουμ σε σχέση με την πιο ωμή αρχική εκδοχή, στερείται σε ένα βαθμό του συναισθήματος της αρχικής εκτέλεσης.
Το “Tales of Creation” δίνει την αίσθηση ενός άλμπουμ φτιαγμένου με προσοχή σε κάθε λεπτομέρεια. Μπορεί να μην περιλαμβάνει τα πιο αναγνωρίσιμα κομμάτια των Candlemass, όμως ακούγεται δεμένο και με ξεκάθαρη κατεύθυνση, σχεδόν σαν να έχει χτιστεί βήμα-βήμα. Κι αυτό δεν είναι τυχαίο: πολλές από τις ιδέες του είχαν μείνει για χρόνια στα συρτάρια, ώσπου τελικά βρήκαν τον χώρο και τη μορφή που τους ταίριαζε. Περισσότερο από νέα αρχή ή αποχαιρετισμό, το άλμπουμ μοιάζει με ένα κλείσιμο κύκλου, έναν τρόπο να μπουν τα κομμάτια στη θέση τους. Κατά κάποιον τρόπο, η κυκλοφορία του έκλεισε και την πιο σταθερή φάση της μπάντας. Ο Messiah αποχώρησε λίγο αργότερα, και από εκεί και πέρα τίποτα δεν ήταν το ίδιο.
Ancient Dreams
Μέχρι το 1988, οι Candlemass είχαν ήδη καταφέρει κάτι που για πολλές metal μπάντες παραμένει άπιαστο: να ορίσουν ένα ολόκληρο είδος. Με τα “Epicus Doomicus Metallicus” και “Nightfall”, οι Σουηδοί είχαν δώσει χαρακτήρα και μορφή στο doom metal. Όταν όμως ήρθε η σειρά του “Ancient Dreams”, η μπάντα έμοιαζε να κινείται κάπου ανάμεσα στις προσδοκίες που είχαν δημιουργηθεί, τις δικές της φιλοδοξίες και το ερώτημα του ποια ήταν η κατεύθυνσή της από εκεί και πέρα.
Σε εσωτερικό επίπεδο, το Ancient Dreams συνοδεύτηκε από αρκετές δυσκολίες. Ο Leif Edling, δημιουργός και βασικός συνθέτης της μπάντας, έχει εκφράσει τη δυσαρέσκειά του για τη μίξη και τη συνολική δομή του άλμπουμ. Η άποψή του, συχνά πιο αυστηρή από τη δική μας, φανέρωσε την απόσταση ανάμεσα σε αυτό που είχε στο μυαλό του και στο τελικό αποτέλεσμα. Ήταν επίσης η πρώτη φορά που οι Candlemass ηχογράφησαν με click track, κάτι που, παρότι στόχευε σε πιο σταθερό ρυθμό, ίσως περιόρισε κάπως τις φυσικές αυξομειώσεις στο τέμπο. Παράλληλα, η μπάντα είχε ήδη στις πλάτες της εκτενείς περιοδείες και στόχευσε σε έναν δίσκο πιο δεμένο, λιγότερο τελετουργικό αν θέλετε, πιο επικεντρωμένο στην εκτέλεση και τη λογική του live.
Το “Ancient Dreams” είναι το σημείο όπου οι Candlemass άρχισαν να πειραματίζονται εντός του πλαισίου του doom. Παρότι βασίζεται ακόμη σε αργά, βαριά riff, αρκετά κομμάτια αφήνουν υπαινιγμούς για μια πιο γρήγορη και επιθετική κατεύθυνση. Είναι σαν η μπάντα, βλέποντας πόσο γρήγορα άλλαζε ο κόσμος του metal στα τέλη των ‘80s, να ήθελε να δείξει ότι μπορούσε να πάει μπροστά χωρίς να αφήσει πίσω αυτό που την έκανε να ξεχωρίζει.
Σε κάποιες στιγμές, αυτή η πιο τολμηρή κατεύθυνση λειτούργησε υπέρ της μπάντας, σε άλλες έκανε τα κομμάτια να μοιάζουν άνισα, ειδικά όταν συγκρίνονταν με τη γεμάτη παρουσία του Messiah Marcolin στα φωνητικά. Ο Messiah συνέχισε να αποτελεί το δραματικό επίκεντρο του ήχου τους. Η ερμηνεία του, έντονα οπερετική, όχι μόνο δεν περιορίστηκε, αλλά φάνηκε να γίνεται ακόμη πιο θεατρική, δίνοντας ακόμα μεγαλύτερο βάρος σε ένα ήδη «βαρύ» μουσικό πλαίσιο.
Στο “Ancient Dreams” αυτό που έχει το περισσότερο ενδιαφέρον είναι πως οι Candlemass απέφυγαν να αναπαράγουν τον εαυτό τους και δοκίμασαν να ανοίξουν τον ήχο τους προς διαφορετικές κατευθύνσεις, κάποιες πέτυχαν απόλυτα, άλλες λιγότερο.
Nightfall
Όταν μια μπάντα φτάνει στο σημείο να δίνει όνομα σε ένα ολόκληρο υποείδος με το ντεμπούτο της, το δεύτερο άλμπουμ κουβαλάει ένα ιδιαίτερο βάρος, όχι μόνο να συνεχίσει, αλλά και να δείξει εξέλιξη. Το 1987, οι Candlemass ανταποκρίθηκαν σε αυτή την πρόκληση με το “Nightfall”, προσεγγίζοντάς το όχι σαν άμεση συνέχεια του “Epicus Doomicus Metallicus”, αλλά σαν κάτι πιο φιλόδοξο. Ήταν το σημείο όπου η μπάντα απέκτησε συνοχή στον ήχο, την αισθητική και τη συνολική της κατεύθυνση.
Η αλλαγή στη σύνθεση ανάμεσα στους δύο δίσκους αντί να φέρει κλυδωνισμούς, μετατράπηκε σε ευκαιρία. Οι session μουσικοί αποχώρησαν και τη θέση τους πήραν σταθερά μέλη: ο ντράμερ Jan Lindh, ο κιθαρίστας Lars Johansson και φυσικά, ο Messiah Marcolin, του οποίου η μοναστηριακή εμφάνιση και το οπερατικό εύρος στη φωνή άφησαν έντονο αποτύπωμα στον χώρο του metal. Με τον Leif Edling να κρατά τον έλεγχο στη σύνθεση, το “Nightfall” έδειξε τι μπορεί να γίνει όταν μια ξεκάθαρη δημιουργική κατεύθυνση συναντά την κατάλληλη ομάδα για να την κάνει πράξη.
Αντί να επαναλάβει απλώς τη μελαγχολική ατμόσφαιρα του ντεμπούτου, το “Nightfall” ακολούθησε διαφορετική πορεία. Κινήθηκε ανάμεσα στο βαρύ, καταθλιπτικό doom και σε απρόσμενες στιγμές καθαρής μελωδίας, χωρίς ποτέ να χάνει τη μαγεία του. Η είσοδος του Marcolin και η ερμηνεία του σε κομμάτια όπως το “The Well of Souls” έδειξε μια άλλη διάσταση για το πώς μπορεί να σταθεί ένας τραγουδιστής σε αυτό το είδος.
Αυτό που έκανε το “Nightfall” να ξεχωρίζει δεν ήταν μόνο τα κομμάτια του, αν και τραγούδια όπως τα “At the Gallows End” και “Bewitched” θεωρούνται must στο epic doom, αλλά η συνολική δομή του άλμπουμ. Τα ορχηστρικά μέρη λειτουργούσαν σαν συνδετικός κρίκος, δίνοντας στο άλμπουμ μια κινηματογραφική αίσθηση, σε μια εποχή που το concept album δεν ήταν ακόμα στη μόδα. Ο Edling, που σε μεγάλο βαθμό κρατούσε χαμηλό προφίλ αλλά καθόριζε την κατεύθυνση της μπάντας, τα χρησιμοποίησε για να ελέγχει τον ρυθμό της ροής, αφήνοντας κάθε τραγούδι να αναπνεύσει και να βρει τη θέση του.
Η παραγωγή έκανε ξεκάθαρα βήματα μπρόστα, αφού το “Nightfall” ανέδειξε μια πιο επιβλητική πλευρά της μπάντας, εν αντιθέσει με το “Epicus Doomicus Metallicus” που βασιζόταν στη γοητεία του ακατέργαστου. Η μίξη κατάφερε να κρατήσει τα όργανα διακριτά χωρίς να διαλύει τη συνοχή του ήχου. Οι κιθάρες είχαν όγκο, τα τύμπανα ακούγονταν ακριβώς όπως έπρεπε, και τα φωνητικά κυριαρχούσαν όταν έπρεπε. Ακόμα και το εξώφυλλο, εμπνευσμένο από τη σειρά “The Voyage of Life” του Thomas Cole, ταίριαζε με τον τόνο του δίσκου: η θνητότητα δεν αντιμετωπίζεται ως φόβος, αλλά ως μία ιστορία που θα πούμε όλοι.
Το “Nightfall” ήταν ένας δίσκος που έθεσε καινούργια στάνταρ και έγινε μουσική γλώσσα για κάθε μπάντα που ήθελε να έναν πιο επικό και doom ήχο. Αν το “Epicus Doomicus Metallicus” γέννησε ένα είδος, το “Nightfall” (αν)έδειξε πλήρως τις δυανότητές του. Ήταν το σημείο όπου οι Candlemass αγκάλιασαν πλήρως το σκοτάδι που οι ίδιοι δημιούργησαν και βρήκαν τρόπο να το κάνουν ακόμη πιο πυκνό.
Artist: Sober On Tuxedos
Album: Good Intentions
Label: Heaven Music
Release Date: 11/12/2020
Genre: Nu Metal, Metalcore
Candlemass (OW) | Facebook | Instagram | X/Twitter | YouTube | | Spotify | Bandcamp | Deezer | SoundCloud
