21 χρόνια μετά την πανικόβλητη έξοδο κόσμου από το An, που τότε δεν ήξερε τι επρόκειτο να δει, το κοινό είχε πλέον όλο τον χρόνο δικό του για να ψυλλιαστεί τι εστί Sunn O)). Να καταλάβει αν το drone του ταιριάζει ως ήχος, να ψάξει τους δίσκους και τις διαφορές τους, να αναζητήσει live videos στο διαδίκτυο, να παιδευτεί μαζί τους. Και αν κρίνουμε από το πόσο γεμάτο ήταν το Gagarin 205 το βράδυ της Κυριακής, αυτός ο χρόνος αποδείχθηκε αρκετός. Εικάζω φυσικά πως όλοι όσοι πέρασαν το κατώφλι του venue με το εισιτήριό τους δεν ήταν απαραίτητα ακροατές ή φανατικοί οπαδοί. Όμως αυτή δεν είναι μια από τις περιπτώσεις που μπορείς να χαρακτηρίσεις ως «φάση» ή με άλλους επιφανειακούς προσδιορισμούς. Αντιθέτως, δείχνει το εκτόπισμα μιας συναυλίας όπως αυτής, ενός δρώμενου που αφορά μεγάλη μερίδα κόσμου, με τον ίδιο τρόπο που ένα live των Swans ή των Neubauten μπορεί να αλλάξει τη ζωή κάποιου που δεν έχει προηγούμενη επαφή.
Να του δείξει μια πλευρά της τέχνης που δεν γνώριζε. Να αποκτήσει μια πιο άμεση άποψη και εικόνα. Και αυτό είναι κάτι που αξίζει να επικροτείται με κάθε δυνατό τρόπο σε τέτοιες περιπτώσεις, ειδικά όταν το ίδιο το δρώμενο αντιμετωπίζεται με τον δέοντα σεβασμό. Ακόμα και αν βαριέσαι να τους ακούσεις στο σπίτι, μια συναυλία αποτελεί εντελώς διαφορετική μορφή εμπειρίας και έντασης. Τόσος πολύς ήταν ο κόσμος, που πρώτη φορά είδα μέσα στον συναυλιακό χώρο να σχηματίζεται ουρά για το merch booth που βρισκόταν στο φουαγιέ. Σε βαθμό που, στιγμές-στιγμές, έκανε την αντίστοιχη ουρά του merch των Floyd να μοιάζει ταπεινή. Και όσοι έχετε επιχειρήσει να αγοράσετε merch σε συναυλία των Floyd καταλαβαίνετε ακριβώς τι σημαίνει αυτός ο ισχυρισμός. Η θέα του τείχους των ενισχυτών ήταν κάτι παραπάνω από τρομακτική και ταυτόχρονα γεμάτη υποσχέσεις.
Sunn O)))
Δέκα λεπτά περίπου μετά την προγραμματισμένη ώρα έναρξης, μια συρραφή από ομιλίες του Cronos στα live των Venom αρχίζει να ακούγεται. Ποτέ, όμως, η μουσική τους, μόνο το γρέζι του, επιθετικό και προκλητικό. Οι μηχανές καπνού αρχίζουν να δουλεύουν υπερωρίες, απλώνοντας τον ζόφο στον χώρο. Και τότε, ο Stephen O’Malley με τον Greg Anderson ανεβαίνουν στη σκηνή, κουκουλοφόροι και θεατρικοί. Σιωπή για περίπου ένα λεπτό. Όχι μόνο από εκείνους, αλλά και από το κοινό. Πρέπει να είναι μεγαλύτερο το κενό μέσα στο οποίο θα γίνει η πρόσκρουση, ώστε να είναι και η ζημιά πιο έντονη. Και αφού τηρήθηκε αυτό, ακούγεται η πρώτη νότα.
Έχουμε δει βίντεο. Έχουμε ακούσει μαρτυρίες από άλλους. Έχουμε διαβάσει επανειλημμένα το “Maximum volume yields maximum results”. Έχουμε δει και κάποιες συναυλίες στη ζωή μας κι ενδεχομένως έχουμε πάει και σε κανένα πανηγύρι όπου η ένταση από τα ηχεία μοιάζει ικανή να σε σκοτώσει. Τίποτα, ΤΙΠΟΤΑ ΟΜΩΣ δεν σε προϊδεάζει για το πόσο δυνατά θα ακουστεί αυτή η νότα. Ακόμα κι αν δεν είναι η πιο δυνατή σε decibel, όταν έρχεται απογυμνωμένη από χτισίματα, ρυθμικά μέρη ή οποιαδήποτε σύμβαση τραγουδοποιίας, τη νιώθεις σωματικά.
Σαν σεισμό που μπορεί να τα ρίξει όλα κάτω ή να ανοίξει τη γη στα δύο. Σαν κύμα που σε αφήνει γεμάτο γδαρσίματα στις πέτρες. Σαν οποιαδήποτε άλλη παρομοίωση που χρησιμοποιείται κουραστικά σε τέτοια κείμενα για να μεταδώσει το τι συμβαίνει. Όχι, δεν αρκούν. Σε καμία περίπτωση. Και τότε το καταλαβαίνεις: ενδεχομένως να φλερτάρεις με τον κίνδυνο.
Όπως σε κάθε υπερβατική εμπειρία, πρέπει να μάθεις να ελέγχεις τον αρχικό τρόμο. Και σιγά σιγά το σώμα σου αρχίζει να προσαρμόζεται στο βίωμα. Ακόμα κι αν σε πνίγει ο καπνός και η ένταση δεν είναι φίλος σου, το περιβάλλον παραμένει ελεγχόμενο. Οι τριγμοί πάνε κι έρχονται, τα μπουκάλια στο μπαρ μετακινούνται. Τα λευκά φώτα αναβοσβήνουν, όμως αντί για λύτρωση ή αίσθηση ασφάλειας φτάνουν πιο κοντά σε μια μεταθανάτια εμπειρία. Και μέσα σε όλα αυτά, οι συχνότητες, που κάνουν την κάθε νότα απτή. Διαλογισμός; Μέθεξη; Δημοσιογραφικές υπερβολές για να γεμίσουν οι λέξεις; Μη με ρωτάτε, δεν είμαι σίγουρος ούτε εγώ.
Όπως σε κάθε υπερβατική εμπειρία, πρέπει να μάθεις να ελέγχεις τον αρχικό τρόμο. Και σιγά σιγά το σώμα σου αρχίζει να προσαρμόζεται στο βίωμα. Ακόμα κι αν σε πνίγει ο καπνός και η ένταση δεν είναι φίλος σου, το περιβάλλον παραμένει ελεγχόμενο. Οι τριγμοί πάνε κι έρχονται, τα μπουκάλια στο μπαρ μετακινούνται. Τα λευκά φώτα αναβοσβήνουν, όμως αντί για λύτρωση ή αίσθηση ασφάλειας φτάνουν πιο κοντά σε μια μεταθανάτια εμπειρία. Και μέσα σε όλα αυτά, οι συχνότητες, που κάνουν την κάθε νότα απτή. Διαλογισμός; Μέθεξη; Δημοσιογραφικές υπερβολές για να γεμίσουν οι λέξεις; Μη με ρωτάτε, δεν είμαι σίγουρος ούτε εγώ.
Με την πλεύση του ήχου τους κοντινή στο EP που κυκλοφόρησαν πρόσφατα στη Sub Pop, για 95 λεπτά οι Sunn O))) αφιερώθηκαν στην πιο μινιμαλιστικά επαναλαμβανόμενη εκδοχή τους. Χωρίς πολλά στρώματα ήχου, χωρίς σημαντικές εναλλαγές και σε καμία περίπτωση χωρίς «επεξηγήσεις» ή τεχνάσματα για να κάνουν την εμπειρία πιο εύκολη. Ακόμα κι αν αυτή η επανάληψη της ίδιας συχνότητας κατέληγε να κουράζει (και σίγουρα κάποιοι κουράστηκαν), αποτελεί αναπόσπαστο μέρος της εμπειρίας. Ταυτόχρονα, επί σκηνής, αργοκίνητοι σαν τους ήχους τους, οι Sunn O))) επιδίδονταν στην κλασική κινησεολογία που τους κάνει να μοιάζουν με αρχιερείς κάποιας τελετουργίας. Κιθάρες και χέρια υψώνονται ανάλογα με την περίσταση, ακουμπούν στους ενισχυτές για να εντείνουν το feedback και επιστρέφουν ξανά πίσω.
Ένα διάλειμμα κάπου στη μέση του σετ προσφέρει λίγα δευτερόλεπτα σιωπής. Οι επόμενες νότες, για κάποια ώρα, συνοδεύονται από ένα ambient sample και η σκηνή φωτίζεται κόκκινη. Όχι για πολύ. Θα επιστρέψουν στα προηγούμενα μονοπάτια. Για όσο χρειαστεί. Μέχρι να έρθει το τελευταίο μέρος, όπου από τα μπάσα θα ανέβουμε σε έναν λευκό θόρυβο, ώστε να κλείσει οριστικά η εμπειρία.
Μόνη ένσταση, αν δικαιούμαι να εκφράσω ένα προσωπικό παράπονο, είναι πως θα προτιμούσα ένα μέρος του γνώριμου και εξουθενωτικού πλέον βόμβου να είχε κοπεί και να είχε αντικατασταθεί με ένα τέντωμα του υψίσυχνου θορύβου που έκλεισε το σετ. Ήταν τόσο, μα τόσο απολαυστικός που, ναι, δε θα με πείραζε να είχε κρατήσει άλλα δεκαπέντε λεπτά. Το χρειαζόμουν, το πρόσφεραν, όμως προσωπικά ήθελα λίγο παραπάνω. Έχει εντέλει σημασία; Απολύτως καμία. Η ησυχία μετά το κλείσιμο του σετ ήταν τόσο επώδυνη, που ακόμη και το μισό δευτερόλεπτο που προηγήθηκε πριν ο κόσμος ξεσπάσει σε χειροκρότημα προς τους Sunn O))), οι οποίοι σιωπηλοί μας χαιρετούσαν από τη σκηνή, έμοιαζε να τρυπά το στέρνο μας. Μπράβο ρε Ελίνα, το κατάφερες και το πήρες ως αιώνιο παράσημο στα συναυλιακά δρώμενα. Στην καρδιά μας είναι δεδομένο.
