Υπάρχουν ρόλοι που αγγίζουν τη φαντασία και άλλοι που ακουμπούν την ψυχή. Ο Superman, όμως, κάνει κάτι βαθύτερο: γίνεται σύμβολο. Και το να υποδυθεί κάποιος ένα σύμβολο δεν είναι απλώς επαγγελματική πρόκληση· είναι δοκιμασία ταυτότητας. Όταν ο George Reeves και ο Christopher Reeve μπήκαν στη στολή με το “S”, ίσως δεν φαντάζονταν πως δεν θα την έβγαζαν ποτέ πραγματικά. Όχι γιατί τους καθήλωσε το κοινό, αλλά γιατί τους καθήλωσε το ίδιο το βάρος της σημασίας που απέκτησε ο χαρακτήρας. Ο Superman δεν είναι μόνο, ένας ήρωας που σώζει. Είναι ένα είδωλο που καταπίνει.
Ο Reeves ήθελε να παίζει ανθρώπους. Ο κόσμος τον ήθελε θεό.
Ο George Reeves έγινε ο πρώτος άνθρωπος που ταύτισε το πρόσωπό του με τον εξωγήινο σωτήρα από τον πλανήτη Κρύπτον. Το “Adventures of Superman” έκανε πάταγο στην τηλεόραση των ’50s, κι εκείνος έγινε αμέσως πρότυπο για παιδιά και ήρεμη δύναμη για ενήλικες. Στην πραγματικότητα, όμως, βρισκόταν σε μια επαγγελματική και υπαρξιακή παγίδα. Ο ρόλος που του έδωσε αναγνώριση, του στέρησε τα πάντα. Οι πόρτες έκλειναν. Οι σκηνοθέτες τον έβλεπαν σαν “καρτούν”. Οι παραγωγοί τον φοβούνταν. Και το κοινό τον αποκαλούσε Superman ακόμα και στο δρόμο. Ο Reeves ήθελε να παίζει ανθρώπους. Ο κόσμος τον ήθελε θεό.
Το 1959, βρέθηκε νεκρός στο σπίτι του. Η επίσημη εκδοχή έκανε λόγο για αυτοκτονία, αλλά η υπόθεση παραμένει ένα από τα μεγάλα ανεξιχνίαστα μυστήρια του Hollywood. Κάποιοι μίλησαν για σκάνδαλα. Άλλοι για εκβιασμούς. Κάποιοι αρνήθηκαν ότι αυτοκτόνησε. Κι όμως, η πιο λυπηρή ερμηνεία είναι ίσως η πιο απλή: ίσως κουράστηκε να παριστάνει το φως όταν μέσα του μεγάλωνε το σκοτάδι. Όταν παίζεις τον ήρωα κάθε μέρα, το να ζήσεις σαν απλός άνθρωπος γίνεται σχεδόν αδύνατο. Και το να μιλήσεις τότε, για ότι νιώθεις, ήταν δυσκολότερο από σήμερα.
Τρεις δεκαετίες αργότερα, ήρθε ο Christopher Reeve. Ήταν ψηλός, λαμπερός, όμορφος, με φωνή ήρεμη αλλά σίγουρη. Το “Superman” του Richard Donner το 1978 δεν ήταν απλώς επιτυχία. Ήταν statement. Η ατάκα “You’ll believe a man can fly” δεν περιέγραφε απλώς τα ειδικά εφέ. Περιέγραφε τον Reeve. Πίστεψες ότι μπορούσε να πετάξει. Ότι υπήρχε. Ότι αυτός ήταν ο Superman. Η διαφορά με τον George Reeves ήταν πως ο Christopher είχε ακόμη μπροστά του έναν κόσμο ευκαιριών. Ηθοποιός θεάτρου, πολιτικός ακτιβιστής, μορφωμένος και ανήσυχος. Ένας άνθρωπος που δεν ήθελε να μείνει στη στολή.
Ο Christopher Reeve από σούπερ ήρωας έγινε σύμβολο δύναμης χωρίς υπερδυνάμεις.
Το 1995, ένα ατύχημα με άλογο τον άφησε τετραπληγικό. Ένα σώμα που κάποτε σήκωνε τον κόσμο, έμεινε ακίνητο. Κι όμως, σε αυτή την ακινησία, πολλοί είδαν ένα δεύτερο θαύμα. Ο Reeve δεν κλείστηκε στο σπίτι. Δεν έκρυψε το πρόσωπό του. Δεν παραιτήθηκε. Αντίθετα, έγινε φωνή για τα δικαιώματα των ανθρώπων με αναπηρία. Μίλησε στο Κογκρέσο, έγραψε βιβλία, γύρισε ταινίες, ίδρυσε το “Christopher Reeve Foundation”. Η φιγούρα του σε αναπηρικό αμαξίδιο με μηχανική υποστήριξη λαιμού δεν έσβησε τον Superman. Τον μετουσίωσε. Από σούπερ ήρωα έγινε σύμβολο δύναμης χωρίς υπερδυνάμεις.
Κι όμως, κανείς δεν ξέχασε τη θλίψη στα μάτια του. Ο Reeve ήξερε τι είχε χάσει. Το δήλωνε καθαρά, αλλά με αξιοπρέπεια. Ήξερε ότι θα θυμούνται για πάντα τη σκηνή που άνοιγε το πουκάμισο και φαινόταν το S. Ήξερε ότι αυτό το γράμμα, που στον πλανήτη του Superman σημαίνει “ελπίδα”, είχε γίνει για εκείνον σύμβολο ενός άλλου κόσμου, στον οποίο δεν μπορούσε πια να επιστρέψει. Και παρότι το αποδέχθηκε, ποτέ δεν το αγκάλιασε ολοκληρωτικά. Γιατί το να είσαι ήρωας είναι κάτι που σου επιβάλλεται. Δεν το διαλέγεις. Δεν σου ζητούν να είσαι ο εαυτός σου. Σου ζητούν να είσαι κάτι πάνω από σένα.
Και τώρα, έρχεται ο James Gunn. Ένας σκηνοθέτης που ξέρει να χτίζει χαρακτήρες πίσω από το εφέ. Και λέει ότι θέλει έναν Superman πιο “ανθρώπινο”, πιο “αληθινό”, πιο “νέο”. Μα το ερώτημα δεν είναι αν μπορεί να τον υποδυθεί ο David Corenswet. Είναι αν αντέχει να τον κουβαλήσει. Γιατί ο Superman δεν είναι απλά ένας ρόλος. Είναι ολόκληρη η φαντασίωση της σωτηρίας, η ιδέα πως κάπου εκεί έξω υπάρχει κάποιος που θα σε σηκώσει την ώρα που θα πέσεις. Και όποιος τον υποδυθεί, δεν δανείζεται απλώς έναν χαρακτήρα. Δανείζεται έναν σταυρό.
Ο Superman είναι ελπίδα για τον κόσμο, αλλά μπορεί να είναι ευχή και κατάρα για όποιον τον ενσαρκώσει.
Ο George Reeves έμεινε για πάντα με την ετικέτα του “πρώτου”. Ο Christopher Reeve έμεινε για πάντα με τη σιωπή του “τελευταίου”. Και οι δύο θύματα μιας μυθολογίας που ζητά να είσαι υπεράνθρωπος, όχι επειδή το θέλεις, αλλά επειδή ο κόσμος το έχει ανάγκη. Ο πρώτος λύγισε. Ο δεύτερος μεταμορφώθηκε. Αλλά και οι δύο πλήρωσαν το τίμημα του να ενσαρκώνεις κάτι μεγαλύτερο από σένα. Κι όσο προχωράει η εποχή, όσο οι σούπερ ήρωες γίνονται franchises και οι ηθοποιοί avatar μιας άψυχης μηχανής, τόσο η μπέρτα βαραίνει περισσότερο. Γιατί δεν σηκώνει πια μόνο τον κόσμο. Σηκώνει και την ιστορία της.
Ο Superman είναι ελπίδα για τον κόσμο, αλλά μπορεί να είναι ευχή και κατάρα για όποιον τον ενσαρκώσει. Όχι γιατί φταίει ο χαρακτήρας. Αλλά γιατί η εικόνα του δεν αφήνει χώρο για αδυναμία. Και καμία στολή, όσο ανθεκτική κι αν είναι, δεν σε προστατεύει από το βάρος του να είσαι κάτι που δεν μπορείς.
