Ο Billy Corgan το αποκάλεσε ως «το album που με έκανε να πω “holy shit”», η PJ Harvey είχε δηλώσει ότι «μου τίναξε τα μυαλά στον αέρα» και ο David Bowie είπε ότι ήταν η καλύτερη μουσική που έγινε τη δεκαετία του ’80. Ο Kurt Cobain παραδέχτηκε ότι πήρε πολλά πράγματα από αυτό και πως όταν το άκουσε πρώτη φορά, είπε «θα έπρεπε να ήμουν και εγώ σε αυτό το συγκρότημα». Όλα τα παραπάνω έχουν ειπωθεί για να πλεχθεί το εγκώμιο του “Surfer Rosa”, του ντεμπούτου των Pixies.
Τίποτα από τα παραπάνω, όμως, δε θα είχαν σύμβει αν ο Frank Black το 1986 δεν είχε περάσει έξι μήνες στο Πουέρτο Ρίκο. Το νησί αποτελεί μέρος της γένεσης των Pixies, αλλάζοντας την πορεία της ζωής του Black κατά τη διάρκεια των κολεγιακών του χρόνων. Εκεί βρέθηκε αντιμέτωπος με ένα δίλημμα, είτε θα επισκέπτόταν τη Νέα Ζηλανδία για να δει τον κομήτη του Χάλεϊ ή θα επέστρεφε στη Βοστώνη για τις σπουδές του. Αντ’ αυτού, επέλεξε να τα παρατήσει και να ιδρύσει τους Pixies, γράφοντας στον κιθαρίστα Joey Santiago ένα γράμμα που ανέφερε: «Χέσε τις ακαδημαϊκές σπουδές, ας φτιάξουμε ένα συγκρότημα!».
Για να ξετυλίξουμε το κουβάρι από την αρχή, θα πρέπει πρώτα να ανατρέξουμε στο “Purple Tape”, ένα demo 17 τραγουδιών. To demo ηχογραφήθηκε και μιξαρίστηκε σε συνολικά μόλις έξι ημέρες το Μάρτιο του 1987 στα Fort Apache Studios της Βοστώνης. Την παραγωγή του υπέγραφε ο Gary Smith, ενώ το κόστος των ηχογραφήσεων, 1.000 $, ανέλαβε ο μπαμπάς Black.
Ο τότε μάνατζερ των Pixies, Ken Goes, ανέλαβε να τους βρει το πολυπόθητο δισκογραφικό συμβόλαιο. Έτσι, έστειλε την κασέτα σε μια σειρά από αμερικανικές και ευρωπαϊκές δισκογραφικές εταιρείες, χωρίς όμως να λάβει κάποια απάντηση. Αυτός που τελικά του απάντησε ήταν ο Ivo Watts-Russell, το αφεντικό της 4AD.
Ο θρύλος λέει ότι ο Watts-Russell δεν πείστηκε αμέσως. Πείστηκε, όμως, η κοπέλα του, η οποία του είπε να το ακούσει μερικές φορές προτού το απορρίψει. Ωστόσο, αργότερα, μιλώντας για το “The Purple Tape”, o Ivo θυμήθηκε: «Το λάτρεψα απόλυτα από την πρώτη στιγμή. Ήταν και η συγκυρία τέτοια, αφού μόλις είχα πάρει ένα Walkman και μπορούσα να το ακούω περπατώντας στους δρόμους της Νέα Υόρκης. Πολλά από αυτά που άκουγα ήταν προφανή, όπως το παίξιμο της κιθάρας του Joey και η ισπανική πτυχή του».
Έτσι, αφού ενθουσίασε τον Watts-Russell, προκειμένου να υπογράψουν, έπρεπε να περάσουν και τον Vaughan Oliver, τη δημιουργική κινητήρια δύναμη της εταιρείας. Ο Vaughn ήθελε να δει τους Pixies από κοντά πριν αποφασίσει. Έτσι, πήγε σε μία συναυλία τους στο Rhode Island School Of Design. Χρόνια αργότερα, μιλώντας στο Long Live Vinyl, περιγράφει: «Η πρώτη φορά που τους άκουσα ήταν το “The Purple Tape”, και πραγματικά δεν καταλάβαινα γιατί ενδιέφεραν τον Ivo.»
«Δεν το καταλάβαινα και για αυτό δεν τους υπέγραφα. Όμως, ο Ivo με παρότρυνε να πάω να τους δω από κοντά. Έτσι και έγινε, και τότε έμεινα εμβρόντητος. Είδα αυτό που είχε δει ο Ivo σε αυτούς, οπότε αποφάσισα να τους συναντήσω και να τους υπογράψουμε. Από εκεί ξεκίνησε μια σχέση 30 ετών».
Θέλοντας να κυκλοφορήσουν κάτι άμεσα, ο Ivo διάλεξε οχτώ κομμάτια και οι Pixies κυκλοφόρησαν το 1987 το mini album, “Come On Pilgrim”. Εν συνεχεία, με την προτροπή του Watts-Russell, το συγκρότημα επέστρεψε στο στούντιο για να ηχογραφήσει τον πρώτο του δίσκο. Το αρχικό σχέδιο ήταν να ηχογραφήσουν το νέο υλικό στα Fort Apache Studios. Ωστόσο, λόγω των διαφορών μεταξύ μπάντας και Gary Smith, οι Pixies κατέληξαν να αναζητήσουν νέο παραγωγό και στούντιο ηχογράφησης.
Τότε, οι Pixies στράφηκαν πάλι στην 4AD και στους ανθρώπους της, οι οποίοι τους πρότειναν ως παραγωγό τον πρώην frontman των Big Black, Steve Albini. Ο Albini και η μπάντα συναντήθηκαν σε έναν καφέ για να συζητήσουν την πιθανότητα συνεργασίας τους. Συμφώνησαν στα πάντα σχεδόν άμεσα, και έτσι, οι Pixies μπήκαν στο Q Division τον Δεκέμβριο του 1987. Παρέμειναν στο studio για δέκα εργάσιμες ημέρες και κατάφεραν να ηχογραφήσουν όλο το “Surfer Rosa”.
«Συναντήσαμε τον Steve Albini σε μια καφετέρια και αυτό ήταν όλο, ήμασταν μέσα την επόμενη μέρα. Ήμασταν ενθουσιασμένοι που θα βάζαμε τους Pixies στο χάρτη. Είχαμε το υλικό έτοιμο για ηχογράφηση, τα πάντα ήταν γραμμένα. Ο κόσμος ήταν ήδη ενθουσιασμένος με αυτό – ο κόσμος στον οποίο παίζαμε το υλικό, ζωντανά – οπότε απλά έπρεπε να αποτυπωθεί με έναν συναρπαστικό τρόπο και ο Albini ήταν μια πολύ καλή επιλογή», θυμάται ο Joey Santiago.
Η 4AD διέθεσε στο συγκρότημα έναν προϋπολογισμό 10.000 δολαρίων. Η αμοιβή του Albini ήταν 1.500 δολάρια και δεν έλαβε καθόλου δικαιώματα. Ο Albini δεν ήθελε να παίρνει δικαιώματα από δίσκους που παράγει, θεωρώντας το ως «προσβολή για το συγκρότημα». Κατά τη διάρκεια της ηχογράφησης των φωνητικών της Kim Deal για τα “Where Is My Mind?” και “Gigantic“, μετέφερε τον εξοπλισμό για την ηχογράφηση σε ένα μπάνιο του στούντιο για να πετύχει τον ήχο που ήθελε. Ο Albini δήλωσε αργότερα ότι ο δίσκος θα μπορούσε να είχε ολοκληρωθεί σε μια εβδομάδα, αλλά «καταλήξαμε να δοκιμάζουμε πιο πειραματικά πράγματα για να δούμε αν θα προκύψει κάτι καλό.»
Αν έπρεπε να διαλέξουμε έναν κλασικό ροκ πρόγονο για το “Surfer Rosa”, αυτός θα ήταν το “Led Zeppelin”. Εκτός της roller coaster λογικής των κομματιών, η άλλη τεράστια, αναπόφευκτη ομοιότητα είναι στην παραγωγή. Ο Albini ηχογράφησε το “Surfer Rosa” με τον ίδιο τρόπο που ο Jimmy Page ήθελε να ηχογραφούνται οι Zeppelin. Στα στούντιο Q Division, o Albini χρησιμοποίησε ακριβώς τις ίδιες τεχνικές που χρησιμοποίησε ο Page με τους Zeppelin στο Headley Grange στο Hampshire. Αξιοποίησε όλα τα διαθέσιμα δωμάτια για να δημιουργήσει φυσική ηχώ και έναν τεράστιο τοίχο που ενισχύει τον ήχο των οργάνων αντί να τον μειώνει.
«Η μουσική μας ήταν αντισυμβατική. Υπάρχουν πολλά μισά βήματα, πολλές συγχορδίες που θεωρητικά δεν ταιριάζουν, αλλά τελικά λειτουργούν. Ο Joey και εγώ είχαμε ένα δέσιμο, το ίδιο δέσιμο που μοιραζόμαστε και σήμερα», λέει ο Francis. «Μέχρι και σήμερα, εξακολουθούμε και οι δύο να μπερδεύουμε ο ένας τον άλλον. Μπορεί να γνωριζόμαστε πολύ καλά, αλλά δεν ξέρω αν πραγματικά καταλαβαινόμαστε. Μας έδενε αυτή η ιδέα να ξεκινήσουμε ένα συγκρότημα, και απλά προχωράς με αυτό. Για τον Joey και εμένα, αυτή η δυναμική υπάρχει από τότε που ήμασταν 18 ετών – είναι ακόμα ακριβώς η ίδια.»
«Με την Kim, ήταν το ίδιο πράγμα – δεν ξέρω αν καταλάβαινε τι ήμουν εγώ μουσικά. Νομίζω ότι ούτε εγώ καταλάβαινα τι ήταν εκείνη. Μοιραζόμασταν, όμως, το ίδιο πάθος του “Δεν είναι ωραία η μουσική; Δεν είναι καταπληκτική η μουσική;”. Αυτό ήταν αρκετό για να μας δέσει και να γίνουμε μια μπάντα. Να παίζουμε μια συναυλία την Παρασκευή το βράδυ και να εκπροσωπούμε αυτή την ιδέα της πρωτότυπης μουσικής από μια πρωτότυπη μπάντα.»
Το “Surfer Rosa” κυκλοφόρησε στο Ηνωμένο Βασίλειο στις 21 Μαρτίου 1988, μπαίνοντας στο UK Indie Chart την επόμενη εβδομάδα. Πέρασε 60 εβδομάδες στο chart, φτάνοντας στο νούμερο 2. Ενώ και οι κριτικές του ντεμπούτου των Pixies ήταν γενικά θετικές.
Ο Ian Cranna του Q έγραψε ότι «αυτό που ξεχωρίζει τους Pixies είναι οι ξαφνικές εκρήξεις αξιομνημόνευτης ποπ μελωδίας» και πρόσθεσε ότι «θα μπορούσαν να έχουν ένα λαμπρό μέλλον μπροστά τους». Ο Mark Sinker του NME, κάνοντας κριτική για το άλμπουμ τον Μάρτιο του 1988, είπε ότι «αναγκάζουν το παρελθόν να ακούγεται σαν αυτούς». Στα τέλη του 1988, το “Surfer Rosa” ανακηρύχθηκε ως ένα από τα καλύτερα άλμπουμ της χρονιάς στις λίστες των Άγγλων κριτικών για το τέλος του έτους. Τα ανεξάρτητα μουσικά περιοδικά Melody Maker και Sounds ανακήρυξαν το “Surfer Rosa” ως το άλμπουμ της χρονιάς.
Τόσο το “Surfer Rosa” όσο και η παραγωγή του άλμπουμ από τον Steve Albini έχουν επηρεάσει το εναλλακτικό ροκ, και ειδικότερα το grunge. Ο Cobain το ανέφερε ως τη βάση για τη σύνθεση των τραγουδιών του Nevermind. Μάλιστα, δεν είναι τυχαίο ότι ο Kurt προσέλαβε τον Albini για την παραγωγή του άλμπουμ “In Utero”.
To “Surfer Rosa” τέλικα κέρδισε το στοίχημα με τον χρόνο και άντεξε. Και θα συνεχίσει να αντέχει. Νέοι άνθρωποι θα συνεχίσουν να ανακαλύτπουν τη μουσική των Pixies και μπάντες θα συνεχίσουν να τους αναγνωρίζουν ως έμπνευση.