Death: Individual Thought Patterns | Ο θυμός του Chuck Schuldiner
Το 1993, οι Death βγήκαν από το στούντιο με κάτι που έμοιαζε περισσότερο με μανιφέστο παρά με δίσκο. Το “Individual Thought Patterns” ήταν φορτισμένο, σφιγμένο και θυμωμένο. Ο Chuck Schuldiner έγραφε μουσική για να τη βγάλει από μέσα του διότι δεν άντεχε να την κρατήσει. Το ένιωθες σε κάθε riff, σε κάθε αλλαγή ρυθμού. Κι αν αμφιβάλλεις, άκου απλώς το “The Philosopher”: “Do you feel what I feel, see what I see, hear what I hear?”. Σε έναν στίχο αποτυπώνει όλο του το mindset, απευθυνόμενος σε έσενα. Σου πετάει το ερώτημα κατάμουτρα. Κι αν δεν μπορείς να απαντήσεις, κανείς δεν θα σε παρεξηγήσει. Αυτός ο δίσκος είναι για όσους σιχαίνονται αυτά που βλέπουν γύρω τους και δεν ξέρουν πού να ξεσπάσουν.
Ενώ άλμπουμ όπως το “Human” είχαν ήδη τραβήξει τον ήχο των Death σε πιο απαιτητικά μονοπάτια, το “Individual Thought Patterns” τομ πήγε ένα βήμα πιο πέρα. Έγινε πιο σύνθετο, πιο στριφνό – και γι’ αυτό ίσως λιγότερο εύκολο στο άκουσμα. Ήταν δυσνόητο, φτιαγμένο σε ένταση, με κάθε νότα να λειτουργεί σαν απόπειρα να μπει τάξη στο χάος. Ο Chuck Schuldiner έγραφε σαν να πάλευε να κρατήσει στα χέρια του κάτι που διαλυόταν. Ό,τι δεν μπορούσε να ελέγξει στην καθημερινότητά του, το έκανε στη μουσική. Και το έκανε εμφατικά.
Μετά από μια οικονομικά καταστροφική ευρωπαϊκή περιοδεία, γεμάτη διαχειριστικά λάθη και κατάσχεση εξοπλισμού, ο Schuldiner γύρισε στις ΗΠΑ απογοητευμένος. Η εμπιστοσύνη του στη μουσική βιομηχανία και στους ανθρώπους γύρω του είχε πιάσει πάτο. Αντί να το βάλει κάτω, πήρε αυτή την απογοήτευση και την έκανε τραγούδια. Το στούντιο έγινε για εκείνον πεδίο μάχης και επιβίωσης. Ό,τι ένιωθε εκείνη την περίοδο, μπήκε σε τρεις λέξεις: Individual Thought Patterns. Όπως είπε ο ίδιος αργότερα: «Όλοι μιλάνε για το underground λες και είναι κάτι για το οποίο πρέπει να καμαρώνεις. Εμένα δε με ενδιέφερε ποτέ κάτι τέοιο, ήθελα απλώς να τα βγάλω πέρα και να μην λέω ψέματα ούτε στον εαυτό μου».
Η dream team του Individual Thought Patterns
Η σύνθεση που μαζεύτηκε για το “Individual Thought Patterns” ήταν μία άτυπη dream team. Ο Steve DiGiorgio επέστρεψε στο μπάσο, για να τον συμπληρώσει στο rhythm section ο Gene Hoglan, που έφερε κάτι πιο άγριο και τεχνικό στα ύμπανα. Και ο Andy LaRocque, γνωστός από τη συνεργασία με τον King Diamond, πρόσθεσε solos που είχαν χαρακτήρα. Ο Schuldiner είχε δίπλα του τρεις μουσικούς που μπορούσαν να τον ακολουθήσουν όπου κι αν πήγαινε. Ήταν από τις λίγες φορές που ένιωθε το line-up του πραγματική προέκταση του εαυτού του.
Κάθε μέλος αυτής της σύνθεσης πρόσθεσε κάτι δικό του, και μαζί διαμόρφωσαν έναν ήχο που απομακρυνόταν από το κλασικό death metal. Ο Gene Hoglan, πρώην μέλος των Dark Angel, ήταν ήδη τεράστιο όνομα πίσω από το drum kit. Η ακρίβειά του συνδυαζόταν με δύναμη, χτίζοντας έναν ρυθμικό σκελετό που κρατούσε σφτιχτό όλο το άλμπουμ. Είχε τέτοια αίσθηση του τέμπο, που κάθε αλλαγή γινόταν άμεσα αντιληπτή – ιδίως όταν ανέβαινε η ταχύτητα ή άλλαζε το μέτρο. Στο πλευρό του, ο Steve DiGiorgio επέστρεφε στο fretless μπάσο, έχοντας ήδη αφήσει το στίγμα του στο “Human”. Η τεχνική του είχε μια φινέτσα σπάνια για το extreme metal, και ο τρόπος που ξεδιπλωνόταν μέσα στα κομμάτια έδινε στο μπάσο του ρόλο πρωταγωνιστικό, όχι συνοδευτικό.
Ο Andy LaRocque μπήκε σε μια μπάντα με εντελώς διαφορετικό χαρακτήρα από τις προηγούμενες δουλειές του. Κι όμως, η συμμετοχή του έδεσε οργανικά με τη νέα κατεύθυνση των Death. Τα solos του έδιναν χώρο στη μελωδία χωρίς να υπονομεύουν την «αγριάδα» του ήχου. Κάθε του φράση λειτουργούσε μέσα στη δομή του κομματιού. Η νεοκλασική του προσέγγιση έφερνε μια αίσθηση καθαρότητας. Όταν όλα γύρω έβραζαν, εκείνος έβρισκε τρόπο να διατηρεί ισορροπία.
Αυτή η σύνθεση δεν είχε διάρκεια, όμως έμοιαζε σαν να χτίστηκε με απόλυτη ακρίβεια γύρω από το όραμα του Schuldiner. Οι μουσικοί που διάλεξε έδεσαν άψογα μεταξύ τους και με το υλικό. Το “Individual Thought Patterns” έδειξε ότι το death metal μπορεί να γίνει πιο σύνθετο χωρίς να χάσει τη δύναμή του.
Η ηχογράφηση που άλλαξε τα δεδομένα
Οι ηχογραφήσεις έγιναν στα Morrisound Studios, στην Τάμπα, υπό την εποπτεία του παραγωγού Scott Burns. Τα Morrisound είχαν συνδεθεί με το death metal, όμως αυτός ο δίσκος ακουγόταν αλλιώς. Δεν έμοιαζε με τις κυκλοφορίες της σκηνής. Εκεί που άλλες στόχευαν σε ένταση και ταχύτητα, το “Individual Thought Patterns” πήγαινε αλλού. Έδινε έμφαση στη σύνθεση και την ενορχήστρωση, με αλλαγές στο τέμπο πάντα μελετημένες και αρμονίες που λειτουργούσαν με ακρίβεια, σχεδόν χειρουργική.
Μουσικά, ο Chuck Schuldiner δεν ήθελε να γράψει κάτι εντυπωσιακό για να δείξει τι μπορεί να κάνει. Ήθελε να φτιάξει ένα άλμπουμ που να λέει πράγματα. Δέκα κομμάτια, κάτω από σαράντα λεπτά, με ιδέες που έρχονται η μία πίσω από την άλλη, χωρίς όμως να χάνονται σε τεχνάσματα. Η πολυπλοκότητα δεν ήταν αυτοσκοπός. Φαινόταν παντού, αλλά δεν κραύγαζε. Τραγούδια όπως τα “Overactive Imagination” και “Trapped in a Corner” χτίζονταν πάνω σε στιχουργικές σκέψεις αντί να στηρίζονται μόνο στα riff. Οργή, πικρία, απόσταση. Ένα σταθερό ύφος κριτικής προς τα πάντα γύρω του. «Δεν θέλω να ανήκω σε καμία κλίκα», είχε πει ο ίδιος. «Γι’ αυτό το άλμπουμ ακούγεται έτσι – είναι επειδή δεν θέλω να είμαι σαν κανέναν άλλο». Δεν το έλεγε για να πουλήσει μούρη, το πίστευε, και ακριβώς για αυτό δεν έμοιαζε με κανέναν άλλο.
Αυτό που ξεχωρίζει εδώ δεν είναι η αλλαγή θεματολογίας – αυτή είχε ήδη ξεκινήσει από προηγούμενους δίσκους. Είναι το πώς ο Schuldiner, στο “Individual Thought Patterns”, τραβάει ακόμα πιο πολύ το σχοινί. Οι στίχοι του κινούνται με μεγαλύτερη άνεση σε ψυχολογικά, φιλοσοφικά και ηθικά ζητήματα. Το “Mentally Blind” χτυπά τον φανατισμό και την πνευματική αδράνεια. Το “The Philosopher” μοιάζει με ξεκαθάρισμα – μια ευθεία επίθεση σε όσους το παίζουν διανοούμενοι ενώ πατούν επί πτωμάτων.
Περιοδείες με ελλείψεις και αστάθεια
Παρά τη συνοχή του δίσκου, οι Death αντιμετώπιζαν για ακόμη μία φορά το ίδιο πρόβλημα. Η σύνθεση του “Individual Thought Patterns” ήταν δυνατή, όμως δεν ήταν φτιαγμένη για να κρατήσει. Μετά την κυκλοφορία, η μπάντα ξεκίνησε μια σειρά συναυλιών, αλλά έγινε φανερό πως η χημεία του στούντιο δεν εξασφάλιζε σταθερότητα στις περιοδείες. Ο Gene Hoglan και ο Steve DiGiorgio είχαν άλλες υποχρεώσεις, ενώ ο Andy LaRocque δεν συμμετείχε ποτέ στις ζωντανές εμφανίσεις λόγω των δικών του δεσμεύσεων. Η σύνθεση για τις συναυλίες άλλαζε συχνά, με τους Ralph Santolla και Craig Locicero να μπαίνουν σε διάφορα σημεία, όμως αυτή η εναλλαγή δυσκόλευε τις περιοδείες.
Ο Schuldiner, απογοητευμένος, συνειδητοποίησε πως χωρίς σταθερή μπάντα, το να παίζει αυτό το πολύπλοκο υλικό κάθε βράδυ γινόταν ακόμα πιο δύσκολο. Ήταν εξαντλητικό, σωματικά και ψυχικά. Όπως είπε ο ίδιος αργότερα: «Δεν θέλω να παίζω μηχανικά – αυτή η μουσική σημαίνει πολλά για μένα». Η κατάσταση αυτή μεγάλωσε την απροθυμία του να περιοδεύει και έκανε πιο επιτακτική την ανάγκη για νέο μοντέλο. Η σύνθεση ήταν δυνατή, αλλά δεν άντεχε στον χρόνο. Hoglan, DiGiorgio και LaRocque δεν ήταν μόνιμα μέλη. Η μπάντα δεν ήταν ομάδα με κοινή ιστορία, αλλά όχημα του Schuldiner, που κρατούσε μόνος το τιμόνι. Αυτή η κατάσταση του έδινε ελευθερία, όμως ένιωθε και μοναξιά.
Ο εσωτερικός αγώνας του Chuck Schuldiner
Αυτή η απομόνωση επηρέασε πολύ τα μετέπειτα λόγια του Schuldiner σε συνεντεύξεις. Εκεί, έπαιζε με την ιδέα να εγκαταλείψει εντελώς το όνομα Death. Δεν αποκήρυττε τη μουσική του, αλλά άρχισε να φοβάται το βάρος που κουβαλούσε το παρελθόν. Σε μια χαρακτηριστική δήλωσή του, αναγνώριζε πως το όνομα της μπάντας είχε γίνει φορτίο. Μια ετικέτα που σκίαζε ένα είδος μουσικής που είχε ήδη προχωρήσει. Σε άλλη συνέντευξη, δήλωνε ότι ονειρευόταν να ξεκινήσει κάτι καινούριο, πιο μελωδικό, όπως θα έκανε με τους Control Denied, απαλλαγμένο από τις απαιτήσεις που συνοδεύουν τη μουσική των Death. «Θα ήθελα πολύ να είμαι σε μια μπάντα όπου να γράφω μουσική χωρίς να κρίνεται συνεχώς με βάση ένα όνομα», είχε πει.
Ο Schuldiner ήξερε πως δεν είχε τελειώσει ακόμα. Το “Individual Thought Patterns” ήταν η ευκαιρία του να ξεφορτωθεί όλα όσα τον βαραίνουν – ιδέες σημαντικές και προσωπικές που δεν μπορούσε να αγνοήσει. Για εκείνον, αυτό το άλμπουμ ήταν ένας τρόπος να ξεσπάσει την απογοήτευσή του. Αν θα συνέχιζε με το όνομα Death, ήθελε να γίνει με τον δικό του τρόπο. Έφερνε κοντά μόνο όσους μπορούσαν να ανταποκριθούν στις απαιτήσεις του και απέκλειε όσους δεν τα κατάφερναν. Ήταν ξεκάθαρος: η πολυπλοκότητα έπρεπε να γίνει όπλο, όχι εμπόδιο. «Η τεχνική δεν είναι αυτοσκοπός», τόνιζε. «Είναι θέμα ειλικρίνειας και να πηγαίνεις πέρα από τα συνηθισμένα».
Η μουσική είναι πολύπλοκη, μα το άλμπουμ δεν ήρθε για να εντυπωσιάσει χωρίς λόγο. Σε αντίθεση με άλλα τεχνικά death metal που χάνονται σε περίτεχνες φόρμες, εδώ η τεχνική έχει σκοπό. Οι ρυθμοί στο “In Human Form” ή οι απρόβλεπτες εξελίξεις στο “Out of Touch” δεν είναι τυχαίες. Κάθε ασυνήθιστος συγχρονισμός, κάθε αρμονική ένταση, σε βάζει στο κλίμα: ο κόσμος γύρω μας είναι ένα χάος από ψευδαισθήσεις, και οι περισσότεροι δεν το βλέπουν ή δεν θέλουν να το δουν. Η μουσική του άλμπουμ αυτό ακριβώς αποτυπώνει – την ένταση και τη σύγχυση της πραγματικότητας.
Η επίδραση του Individual Thought Patterns στους Death
Το 1993, όταν βγήκε το “Individual Thought Patterns”, τα πράγματα δεν ήταν καθόλου ξεκάθαρα. Από τη μία, περιοδικά όπως το Kerrang! και το Terrorizer λάτρεψαν την τεχνική του δεινότητα, από την άλλη όμως, πολλοί αμφέβαλαν αν μπορούσε κανείς να το απολαύσει. Το κοινό χωρίστηκε στα δύο: μερικοί το είδαν ως την πεμπτουσία των Death, ενώ άλλοι το θεώρησαν μπερδεμένο πείραμα. Σήμερα, κάποιοι το θεωρούν το πιο υποτιμημένο άλμπουμ τους, ενώ άλλοι το βρίσκουν λιγότερο δεμένο από τα υπόλοιπα. Όπως και να έχει, χωρίς αυτό το άλμπουμ, το επόμενο βήμα των Death, το “Symbolic”, ίσως να μην είχε κυκλοφορήσει ποτέ.
Ο Chuck Schuldiner έγραψε τραγούδια που άνοιξαν νέους δρόμους στη σκέψη μέσα από τη μουσική. Η σύνθετη δομή, τα βαθιά νοήματα και η ακρίβεια του δίσκου δείχνουν ότι ο “Godfather of Death Metal” δεν είχε σκοπό να απλοποιήσει τις ιδέες του για ευκολία. Προτίμησε να προκαλέσει, ακόμα και να αδιαφορήσει για τα «θέλω» του κοινού του. Έτσι δημιούργησε ένα άλμπουμ που έδωσε στους Death μια είδους πνευματική αναγέννηση. Έφτιαξε έναν δίσκο που ζητά από τον ακροατή να αμφισβητεί και να σκέφτεται. Κι αυτή η σκέψη ήταν ακριβώς ό,τι ήθελε να πετύχει.
Scream Bloody Gore
Artist: Sober On Tuxedos
Album: Good Intentions
Label: Heaven Music
Release Date: 11/12/2020
Genre: Nu Metal, Metalcore
Artist: Death
