Aν υπάρχει κάτι που αγαπώ στο Midnight Express είναι πως αποτελεί comfort zone, τόσο για μένα, όσο και για πολύ κόσμο. Ένας από τους λόγους είναι πως μπορείς να παρακολουθείς αγαπημένες σου ταινίες, σαν να ‘ναι η πρώτη φορά. Μία από αυτές είναι κι αυτή που θα παρακολουθήσουμε απόψε το βράδυ στη Ριβιέρα. Το Tenebre (1982) του Dario Argento.
TENEBRE | GIALLO
Τον 20ό αιώνα την εμφάνισή του έκανε ένα είδος που θα άλλαζε τα πάντα στην λογοτεχνία και ακόμα περισσότερο στον κινηματογράφο. Το Giallo αποτελεί ένα από τα σημαντικότερα είδη που δημιουργήθηκαν στην Ιταλία. Το όνομά του στα ιταλικά σημαίνει «κίτρινο» και προέκυψε από το ανεπαίσθητο κίτρινο χρώμα που είχαν τα χαρτιά των βιβλίων που περιείχαν ιστορίες μυστηρίου. Επίσης, να σημειώσω μια μικρή λεπτομέρεια. Το είδος ονομάζεται τζάλο και όχι τζιάλο, όπως προφέρεται λανθασμένα -λίγο σεβασμό στη γείτονα χώρα.
Το Giallo στον κινηματογράφο συναντάται κυρίως την δεκαετία του ’70. Ωστόσο, είχαμε ήδη ψήγματα την δεκαετία του ‘60, μέχρι την άνθησή του τις επόμενες δύο δεκαετίες. Πρωτοπόροι του είδους αποτελούν οι Mario Bava (The Girl Who Knew Too Much, 1963 | Blood and Black Lace, 1964 | Bay Of Blood, 1971) και Lucio Fulci (One On Top Of The Other, 1969 | A Lizard In A Woman’s Skin, 1971 | The Psychic, 1977).
Κάτι λείπει, όμως. Και είναι λογικό, γιατί οκ καλοί οι Bava και Fulci, αλλά Μαέστρος δεν είναι κανένας τους. Dario Argento, λοιπόν. Ο Ιταλός σκηνοθέτης δημιούργησε πολύ σημαντικές ταινίες, όπως το Tenebre (1982) και το Profondo Rosso (1975). Επίσης, σκηνοθέτησε δύο βασικές τριλογίες. Την Τριλογία των Ζώων (The Bird with the Crystal Plumage, 1970 | The Cat o‘ Nine Tails & Four Flies on Grey Velvet, 1971). Και φυσικά, τις Τρεις Μητέρες (Suspiria, 1977 | Inferno, 1980 | The Mother of Tears, 2007). Δεν τον αποκάλεσα τυχαία Μαέστρο, είναι ο καλύτερος του είδους και κακά τα ψέματα, Argento walked so everybody else could run.
TENEBRE | ΥΠΟΘΕΣΗ ΤΑΙΝΙΑΣ
Έχουμε και λέμε. Βρισκόμαστε στη Ρώμη και ο Αμερικανός συγγραφέας Peter Neal θέλει να προωθήσει το νέο του βιβλίο, με τίτλο Tenebre. To αστυνομικό του μυθιστόρημα γίνεται η αιτία να γίνουν μία σειρά από δολοφονίες γυναικών, από έναν serial killer, ο οποίος έχει επηρεαστεί πλήρως από αυτό.
TENEBRE | TRIVIA
Η πλοκή της ταινίας δεν απέχει ιδιαίτερα από την πραγματικότητα. Ο Argento εμπνεύστηκε την υπόθεση από αντίστοιχη κατάσταση στην οποία έχει βρεθεί ο ίδιος. Συγκεκριμένα, στην αρχή δεχόταν τηλεφωνήματα και αργότερα απειλές από έναν παρανοϊκό θαυμαστή του, ο οποίος ισχυριζόταν πως είχε επηρεαστεί πλήρως από τις προηγούμενές του ταινίες.
Όπως προαναφέρθηκε, η ταινία διαδραματίζεται στη Ρώμη αλλά όχι στο πραγματικό παρόν της (1982), αλλά αρκετά χρόνια αργότερα. Υπαινίσσεται με τον τρόπο της πως έγινε κάποιου είδους καταστροφή. Γι’ αυτό τον λόγο η πόλη είναι σχετικά ερημωμένη και δεν απεικονίζονται πουθενά το Κολοσσαίο και γενικά χαρακτηριστικά αξιοθέατα της πόλης. Το λες και sci–fi το Tenebre.
Αυτή η διαφορετική ματιά που αποτύπωσε αισθητικά ο Argento ήταν μία ξεκάθαρη επιρροή από την ταινία του Andrzej Zulawski, Possession, η οποία κυκλοφόρησε ένα χρόνο πριν το Tenebre.
Όπως είδαμε, σε πολλά σημεία διακρίνονται τα γάντια τα οποία φορά συνεχώς ο δολοφόνος μας. Ωστόσο, ποιανού τα χέρια βλέπαμε σε αυτές τις σκηνές; Μα φυσικά του ίδιου του Dario Argento, διότι κανένας δεν το αποτύπωνε καλύτερα από εκείνον. Είπαμε ότι είναι Μαέστρος ή να το επαναλάβουμε;
TENEBRE | ΣΕΞΟΥΑΛΙΚΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΣΕΞΙΣΜΟΣ
Ο Dario Argento ήταν όντως σεξιστής και μισογύνης; Η απάντηση είναι προφανώς και όχι. Σίγουρα αυτή η άποψη αναπτύχθηκε επειδή τα θύματά του είναι γυναίκες, αλλά ξεχνάμε πολύ εύκολα πως και οι δολοφόνοι στις ταινίες του ήταν εξίσου γυναίκες -στην πλειοψηφία πάντα.
Επίσης, ο Argento εκτός από πρωτοπόρος του giallo, ήταν και σε κάτι ακόμα. Ανέδειξε εντόνως την LGBTQ+ κοινότητα, αποφασίζοντας να μιλήσει γι’ αυτήν ως κάτι δεδομένο και φυσιολογικό. Να υπενθυμίσω πως μιλάμε για δεκαετίες ’70 και ’80;
Παραδείγματα που αφορούν στην κοινότητα είναι τα εξής:
- Στο Tenebre, στη σκηνή με τα κόκκινα τακούνια, στην πραγματικότητα ήταν ένας transgender άνδρας.
- Eπίσης στο Tenebre είχαμε την απεικόνιση 2 λεσβιών
- Στο Profondo Rosso, o Massimo –τρανς εραστής του Carlo- ήταν στην πραγματικότητα η ηθοποιός Geraldine Hooper.
- Στο Four Flies on Grey Velvet, ο χαρακτήρας του πρωταγωνιστή είναι ανοιχτά ομοφυλόφιλος άνδρας.
Για το καλό σας, θα μείνω στις 4 επιλογές, γιατί υπάρχουν μερικές ακόμα.
Αν πιάσουμε μεμονωμένα το Tenebre, πέραν των παραδειγμάτων που προανέφερα, ας σταθούμε στον τρόπο με τον οποίο απεικονίζεται το γυναικείο σώμα. Πόσο απελευθερωμένες αισθάνονται, χωρίς κανένα ταμπού. Και πόσο ηδονοβλεπτικά καταλήγουμε εμείς ως θεατές να παρακολουθούμε αυτό το οργιώδες θέαμα που προσδίδει στο σύνολό της η ταινία. Δεν είναι τυχαίο που σε κάποια σημεία, έχουμε βλέμματα απευθείας στην κάμερα σε αντίστοιχα πλάνα. Είμαστε ξεκάθαρα μέρος της και οριακά τα παρακολουθούμε όλα από την κλειδαρότρυπα.
TENEBRE | ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ
Luciano Tovoli. Χρειάζεται να πει κανείς κάτι για έναν από τους σημαντικότερους Ιταλούς διευθυντές φωτογραφίας; Ο Tovoli έδειξε το μεγαλείο του τόσο στις συνεργασίες του με τον Dario Argento (Suspiria, 1977 | Tenebre, 1982), όσο και σε άλλες συνεργασίες διαφορετικής αισθητικής που ξέφευγαν από το giallo (The Passenger, 1975 | Single White Female, 1992).
Από τις αγαπημένες μου σκηνές στην ταινία- εντάξει, η αγαπημένη μου, είναι το τρίλεπτο μονοπλάνο στο σπίτι της Tilda. Είχε λόγο να το κάνει; Όχι. Είναι όμως o Argento Μαέστρος με τα όλα του και γούσταρε να το κάνει; ΕΝΝΟΕΙΤΑΙ. Εντάξει, του πήρε τρεις μέρες, αλλά άξιζε τον κόπο.
TENEBRE | SOUNDTRACK
Εφόσον μιλήσαμε για την φωτογραφία της ταινίας, καλό θα ήταν να αναφερθούμε και στη μουσική της. Βασικά ΜΟΥΣΙΚΑΡΑ, ας μην κρυβόμαστε πίσω από το δάχτυλό μας. Οι Goblin των Claudio Simonetti, Fabio Pignatelli και Massimo Morante, ήταν στενοί συνεργάτες με τον Argento. Τα soundtracks στην πλειοψηφία της φιλμογραφίας του σκηνοθέτη ήταν όλα ένα κι ένα. Σαφώς η μουσική στο Tenebre δεν αποτελούσε εξαίρεση στον κανόνα.
Κλείνοντας να αναφέρω πως το Tenebre δεν είχε πάει ιδιαίτερα καλά στην Ιταλία. Έχεις LGBTQ+ representation και είσαι giallo ταινία, η οποία ανήκει και στα video nasties. Σε μία συντηρητική χώρα, όπως ήταν τότε η Ιταλία (δεν άλλαξαν και πολλά από ότι φαίνεται), ήταν λογικά τα απανωτά bans. Ωστόσο, η ταινία αυτή είναι η καλύτερη του Dario Argento με διαφορά. Αν δεν με πιστεύετε, νομίζω πως θα σας πείσει η αποψινή προβολή.
