Υπάρχουν χαρακτήρες που γεννιούνται κακοί και χαρακτήρες που γίνονται. Ο Lex Luthor του Michael Rosenbaum ανήκει στη δεύτερη κατηγορία — και για αυτόν ακριβώς τον λόγο είναι και ο πιο τραγικός, ο πιο ενδιαφέρων και, ναι, ο καλύτερος Lex που είδα ποτέ. Δεν πρόκειται για έναν villain που μπαίνει στη σκηνή με στόχο να καταστρέψει τον Superman, αλλά για έναν μοναχικό, ευφυή και βαθιά ψυχικά πληγωμένο νέο, που προσπαθεί για χρόνια να αποδείξει ότι δεν θα γίνει σαν τον πατέρα του. Και τελικά αποτυγχάνει. Με τον πιο οδυνηρό και συγκινητικό τρόπο.
Αυτό που ξεχωρίζει στον Lex του Rosenbaum είναι η λεπτή γραμμή που βαδίζει ανάμεσα στην ευαισθησία και τη σκοτεινιά.
Αυτό που κατάφερε ο Rosenbaum είναι σχεδόν αδιανόητο. Πήρε τον πιο διάσημο ανταγωνιστή του Superman και τον μετέτρεψε σε απόλυτα κατανοητό άνθρωπο, χωρίς ποτέ να τον δικαιολογήσει. Δεν τον εξανθρωπίζει απλώς. Τον αποδομεί. Μας δίνει την ευκαιρία να τον γνωρίσουμε από την αρχή, πολύ πριν γίνει αυτό που φοβόμασταν. Και κάπου εκεί, στο βάθος, γεννιέται το ρίγος: γιατί ξέρουμε ήδη πού θα καταλήξει. Κι όμως, ελπίζουμε μέχρι τέλους ότι μπορεί να σωθεί.
Από τα πρώτα κιόλας επεισόδια, ο Lex του Rosenbaum διαφέρει. Δεν είναι ο τύπος που αποπνέει απειλή με τον κλασικό τρόπο. Είναι χαμογελαστός, γοητευτικός, σχεδόν cool. Μπαίνει στη ζωή του Clark ως φίλος, μέντορας, σύμμαχος. Η σκηνή όπου σώζεται από τον νεαρό Kent στο ποτάμι είναι εμβληματική γιατί θέτει τον τόνο για όλη τους τη σχέση: ευγνωμοσύνη, δέος, θαυμασμός. Ο Lex κοιτάζει τον Clark όπως ίσως ήθελε κάποτε να τον κοιτάξει ο δικός του πατέρας. Και αυτή η έλλειψη αποδοχής είναι που τον κατατρώει από μέσα.
Ο Lionel Luthor, όπως τον υποδύθηκε ο John Glover, δεν είναι απλώς αυστηρός. Είναι ψυχολογικά κακοποιητικός, παρεμβατικός, χειριστικός. Ένας πατέρας που κάνει τα πάντα για να σπρώξει τον γιο του προς την παραφροσύνη ή την απόλυτη υποταγή. Κάθε σκηνή μεταξύ τους μοιάζει με σύγκρουση Τιτάνων, με τον μικρό Lex να προσπαθεί να αποδείξει την αξία του, μόνο για να βλέπει στα μάτια του πατέρα του περιφρόνηση ή —ακόμα χειρότερα— απόλυτη αδιαφορία. Κι έτσι, κάθε καλή του πράξη γίνεται τεστ, κάθε ευκαιρία δεξίωση της επόμενης πτώσης.
Ο Rosenbaum επιλέγει να παίξει τον Lex ως άνθρωπο και όχι ως “υπέρ-κακό”.
Αυτό που ξεχωρίζει στον Lex του Rosenbaum είναι η λεπτή γραμμή που βαδίζει ανάμεσα στην ευαισθησία και τη σκοτεινιά. Δεν γίνεται μονοδιάστατος. Δεν γίνεται ποτέ γελοίος. Η ειρωνεία του, οι εύστοχες ατάκες του, το φλερτ με την εξουσία, το τραύμα από τη μητέρα του — όλα τον κάνουν πιο σύνθετο. Επειδή ο Rosenbaum επέλεξε να μην τον παίξει σαν “κακό”. Τον έπαιξε σαν άνθρωπο που παλεύει με τη σκιά του εαυτού του. Και όταν τελικά η σκιά αυτή τον καταπίνει, δεν θριαμβεύει — απλώς παραιτείται.
Δεν είναι υπερβολή να πούμε ότι η φιλία του με τον Clark είναι η πιο τραγική σχέση της σειράς. Ο ένας βλέπει στον άλλο τον αδερφό που δεν είχε ποτέ. Κι όμως, είναι προορισμένοι να γίνουν εχθροί. Δεν χρειάζεται μεγάλος διάλογος για να το καταλάβεις. Αρκεί το βλέμμα του Lex όταν συνειδητοποιεί ότι ο Clark του λέει ψέματα. Όταν νιώθει πως ο μοναδικός του φίλος, αυτός που θα μπορούσε να τον σώσει, δεν τον εμπιστεύεται. Και από εκεί αρχίζει η καθοδική πορεία. Όχι με μία θεαματική προδοσία, αλλά με μια σειρά από μικρές ρωγμές στην εμπιστοσύνη, στην ελπίδα, στην ανθρώπινη σύνδεση.
Και εδώ είναι που το Smallville απογειώνεται: δεν μετατρέπει τον Lex σε villain από τη μια μέρα στην άλλη. Τον αφήνει να βράσει στο ζουμί του, να ψάχνει για αλήθειες, να πονάει, να προδίδεται, να παλεύει με το σωστό και το λάθος. Κάθε σεζόν τον φέρνει πιο κοντά στον πυρήνα του — αλλά και κάθε φορά του δίνει μια μικρή ευκαιρία να επιστρέψει πίσω. Κι εμείς, ως θεατές, ελπίζουμε. Όχι επειδή είμαστε αφελείς, αλλά επειδή έτσι είναι γραμμένος αυτός ο Lex: με αληθινή τραγικότητα. Η πορεία του δεν είναι απλώς εξέλιξη. Είναι μοίρα.
Αυτό που με στοιχειώνει περισσότερο στον Lex του Rosenbaum είναι ότι ποτέ δεν τον ένιωσα εχθρό. Τον ένιωσα σαν μια πιθανότητα.
Ο Rosenbaum είχε την εξυπνάδα να ενσωματώσει μικρές πινελιές που διαφοροποιούν τον χαρακτήρα του από άλλους Lex Luthor της οθόνης. Δεν είναι ψυχρός τεχνοκράτης όπως ο Spacey, ούτε θεατρικός ψυχοπαθής όπως ο Eisenberg. Είναι σχεδόν καθημερινός. Με νευρικά γελάκια, με βλέμματα που σπάνε για ένα δευτερόλεπτο, με παύσεις όταν πονάει. Κι αυτή η ανθρωπιά του είναι που σε διαλύει, γιατί σου υπενθυμίζει ότι δεν χρειάζεται να είσαι τέρας για να γίνεις επικίνδυνος. Αρκεί να μην αγαπήθηκες όπως χρειαζόταν.
Μια από τις πιο δυνατές στιγμές του χαρακτήρα είναι όταν, στη μέση της σειράς, ο Lex επιλέγει να κάνει κάτι καλό — και αυτό δεν οδηγεί πουθενά. Δεν αλλάζει τίποτα. Δεν επιβραβεύεται. Η ζωή συνεχίζει να τον τιμωρεί. Και τότε καταλαβαίνει κάτι που κανείς δεν του είπε ποτέ: ότι δεν υπάρχει δίκαιος κόσμος. Ότι το καλό δεν εγγυάται το καλό. Και τότε αρχίζει να χτίζει την πανοπλία του. Γίνεται αμείλικτος, κυνικός, αποφασισμένος να επιβιώσει, ακόμη κι αν πρέπει να κάψει τα πάντα γύρω του. Γιατί για πρώτη φορά στη ζωή του, έχει τον έλεγχο της μοίρας του. Και δεν σκοπεύει να τον χάσει ποτέ ξανά.
Αυτό που με στοιχειώνει περισσότερο στον Lex του Rosenbaum είναι ότι ποτέ δεν τον ένιωσα εχθρό. Τον ένιωσα σαν μια πιθανότητα. Σαν το τι θα μπορούσε να γίνει ο καθένας μας, αν γεννιόταν με τον λάθος πατέρα, στον λάθος χρόνο, με τις λάθος πληγές. Δεν τον ήθελα να νικηθεί. Ήθελα να βρει λύτρωση. Να σταματήσει. Να φύγει. Να ξαναγεννηθεί. Κι όμως, ήξερα ότι δεν θα το έκανε. Κι αυτό πονάει περισσότερο από οποιονδήποτε υπερ-κακό με λέιζερ και στολές.
Η καρδιά του Smallville και η πιο τραγική του φιγούρα ήταν πάντα ο Lex.
Επιστρέφοντας στο σήμερα, συνειδητοποιώ ότι αυτό που έκανε ο Rosenbaum είναι ανεπανάληπτο. Όχι επειδή ήταν ο πιο “πιστός” Lex, αλλά επειδή ήταν ο πιο αυθεντικός. Στην εποχή των CGI κακών, των μονοδιάστατων villain και των εύκολων μονολόγων για εξουσία και εκδίκηση, αυτός ο Lex έμοιαζε σαν πραγματικός άνθρωπος. Με πάθη, τραύματα, επιθυμίες, φόβους. Και γι’ αυτό είναι ακόμη μαζί μου.
Δεν ξέρω πως θα τα πάει ο Nicholas Hoult, στην νέα κινηματογραφική προσπάθεια για τον Superman, όπου αναλαμβάνει αυτόν τον ρόλο. Αλλά ξέρω ότι ο συγκεκριμένος Lex θα είναι διαχρονικός. Γιατί, στο τέλος της ημέρας, μπορεί να θυμόμαστε το Smallville για τον Superman. Αλλά η καρδιά της σειράς και η πιο τραγική της φιγούρα ήταν πάντα ο Lex. Όχι ο εχθρός. Ο φίλος που δεν σώθηκε ποτέ.
