Red Hot Chili Peppers: Californication | Επιστροφή από το χείλος της καταστροφής
Όταν οι Red Hot Chili Peppers κυκλοφόρησαν το “Californication” τον Ιούνιο του 1999, δεν αναζητούσαν τον επόμενο μουσικό «ήχο της εποχής». Επέστρεφαν από μια περίοδο κρίσης, γεμάτη εμπορικά αδιέξοδα, προσωπικά προβλήματα και μουσικά βήματα που δεν τους ταίριαξαν. Το άλμπουμ αυτό έγινε η αφετηρία για κάτι εντελώς νέο, μια ευκαιρία να ξαναορίσουν τον εαυτό τους και να επανασυνδεθούν με τον πυρήνα της μπάντας.
Για να καταλάβει κανείς τι σημαίνει πραγματικά το “Californication”, πρέπει πρώτα να δει τι λίγο πώς κόντεψαν να διαλυθούν οι Red Hot Chili Peppers — τόσο ως ανθρώποι όσο και ως καλλιτέχνες. Η δεκαετία του ’90 ήταν γεμάτη αναταράξεις. Ο John Frusciante εγκατέλειψε το συγκρότημα το 1992, στη μέση της περιοδείας, παλεύοντας με τον εθισμό και την ψυχική φθορά. Το “One Hot Minute”, με τον Dave Navarro στην κιθάρα, έμοιαζε με προσπάθεια που κινήθηκε ανάμεσα σε σκόρπιες ιδέες και αταίριαστες μουσικές διαθέσεις. Η ενέργεια μέσα στη μπάντα είχε χαθεί, το κοινό απομακρύνθηκε σταδιακά και η παρουσία τους στη σκηνή έδειχνε να ξεθωριάζει.
Η επιστροφή του Frusciante και η λεπτή ισορροπία
Πίσω από τα φώτα της δημοσιότητας, όμως, είχε ήδη αρχίσει να κινείται κάτι. Η επανένωση με τον John Frusciante ήταν δύσκολη και βασιζόταν σε λεπτές ισορροπίες. Ο Flea χρειάστηκε να απειλήσει με αποχώρηση για να γίνει το πρώτο βήμα. Από την άλλη, ο Frusciante έπρεπε να ξεφύγει από μια καθημερινότητα που, σύμφωνα με όσους τον ζούσαν τότε, τον οδηγούσε σταθερά προς την καταστροφή. Όταν τελικά μπήκαν ξανά στο στούντιο, έμοιαζαν περισσότερο με μια μπάντα σε αποσύνθεση, που προσπαθούσε να καταλάβει τι είχε μείνει ζωντανό και τι άξιζε να σωθεί.
Μέσα σε αυτή την εύθραυστη συνθήκη, το “Californication” πήρε μορφή σταδιακά. Οι τέσσερις τους μπήκαν στο στούντιο χωρίς μεγάλες προσδοκίες, με μόνο στόχο να ξαναβρούν τον κοινό παλμό. Το υλικό που άρχισε να προκύπτει δεν στηριζόταν σε φανταχτερές ιδέες ή πειράματα. Αντίθετα, είχε απλότητα, καθαρότητα και ισορροπία. Η συνεργασία βελτιωνόταν μέρα με τη μέρα, και το άλμπουμ άρχισε να αποκτά δικό του χαρακτήρα. Η βιομηχανία τούς είχε ήδη ξεγράψει, όμως εκείνοι συγκεντρώθηκαν σε κάτι πιο ουσιαστικό: πώς να πουν την ιστορία τους με ουσιαστικό τρόπο. Το “Blood Sugar Sex Magik” ανήκε πια στο παρελθόν. Το “Californication” είχε άλλες προτεραιότητες, άλλες εντάσεις, και γενικά έβλεπε με άλλο βλέμμα στον κόσμο.
Μουσικά, το άλμπουμ λειτούργησε σαν μια ήρεμη επανεκκίνηση. Ο John Frusciante, καθαρός και πιο σταθερός, άφησε πίσω τον έντονο ήχο της προηγούμενης περιόδου. Προτίμησε μια κοφτή και απλή προσέγγιση. Η κιθάρα του κρατούσε ρόλο που στήριζε το ρυθμικό μέρος και άφηνε χώρο στη ροή. Σε πολλά σημεία έμοιαζε περισσότερο με φόντο παρά με οδηγό. Αυτό φαίνεται καθαρά σε κομμάτια όπως το “Scar Tissue“, που δείχνει ότι η μπάντα άρχισε να χρησιμοποιεί τη μελωδία και τη λεπτομέρεια πιο συνειδητά.
Ένα άλμπουμ με καθαρό ήχο και εσωτερική ένταση
Η παραγωγή, και πάλι υπό την καθοδήγηση του Rick Rubin, ευθυγραμμίστηκε με τη διάθεση των RHCP εκείνη την περίοδο. Αντί για θόρυβο ή υπερβολική επεξεργασία, ο Rubin διάλεξε έναν ήχο πιο καθαρό, πιο απλό. Η μπάντα έπαιζε με ένταση όταν χρειαζόταν, όμως απέφευγε τις υπερβολές. Υπήρχαν στιγμές κόπωσης, στιγμές έντασης και στιγμές απόλυτης συγκέντρωσης. Όλα αυτά έδεναν σε ένα ενιαίο σύνολο με σαφή προσανατολισμό. Το “Around the World“, παρότι θυμίζει την παλιά τους ταχύτητα, είναι δομημένο με ακρίβεια που δεν συναντάται συχνά στους προηγούμενους δίσκους τους.
Στιχουργικά, το “Californication” στρέφεται περισσότερο προς την αυτοπαρατήρηση. Ο Anthony Kiedis άφησε πίσω του τις ασαφείς εικόνες και έγραψε με πιο άμεσο και καθαρό τρόπο. Η αλλαγή αυτή φαίνεται να είχε και προσωπικούς λόγους. Στα τέλη της δεκαετίας του ’90, η αμερικανική ποπ κουλτούρα είχε αρχίσει να σχολιάζει τον ίδιο της τον εαυτό. Το MTV παρέμενε επιδραστικό, αλλά έδειχνε πιο ειρωνικό και πιο συνειδητό για τον ρόλο του. Ταυτόχρονα, το κλίμα στη νεανική μουσική γινόταν πιο συγκρατημένο, με λιγότερο ενθουσιασμό και περισσότερο σκεπτικισμό. Ο Kiedis φάνηκε να το καταλαβαίνει αυτό, και οι στίχοι του κινούνται σε πιο σκεπτικούς τόνους.
Το “Californication” ως κομμάτι παρεξηγείται συχνά. Πολλοί το βλέπουν σαν ύμνο στην Καλιφόρνια, όμως λέει κάτι τελείως διαφορετικό. Περιγράφει μια κουλτούρα που έχει βαλτώσει στην επιφάνεια. Ο Anthony Kiedis μιλά για τα πρότυπα, τα φαντάσματα διάσημων και όνειρα που εξάγονται μαζικά. Δεν εξιδανικεύει τίποτα, απλώς δείχνει που οδηγεί όλο αυτό.
Ο πιο ήρεμος και ώριμος ήχος φαίνεται σε όλο το άλμπουμ. Το “Otherside” είναι από τα κομμάτια που δείχνουν καθαρά αυτή την αλλαγή. Στηρίζεται σε ένα απλό, επαναλαμβανόμενο riff που μένει στο μυαλό. Οι στίχοι μιλούν για τον εθισμό, με τρόπο που δείχνει πώς είναι να ζεις μέσα σε αυτόν. Το τραγούδι δεν οδηγεί σε λύση. Η ένταση μένει μέχρι το τέλος, όπως και το συναίσθημα. Κάτι αντίστοιχο συμβαίνει και στο “Under the Bridge“, που κρατά σταθερό το ίδιο κλίμα. Η μπάντα δείχνει αυτή την προσέγγιση και σε άλλα κομμάτια. Στα “This Velvet Glove” και “Savior“, για παράδειγμα, δοκιμάζει πιο ήσυχες ιδέες. Ο ήχος είναι απλός, χωρίς ένταση. Το φανκ υπάρχει, αλλά δεν τραβά την προσοχή. Όλα είναι πιο μαζεμένα, χωρίς εντυπωσιασμούς.
Η ενορχήστρωση χωρίς εγωκεντρισμούς και οι στιγμές αντίφασης
Ο Flea, που ήταν πάντα ο πιο εκφραστικός στη μπάντα, έπαιξε το μπάσο με πιο ήρεμο τρόπο. Αντί να το φέρνει μπροστά, όπως συνήθιζε, το χρησιμοποίησε για να δένει τον ήχο. Κρατούσε τις ενορχηστρώσεις ενωμένες χωρίς να τις βαραίνει. Ο Chad Smith, από την άλλη, άφησε στην άκρη τα έντονα περάσματα στα τύμπανα. Έδωσε έμφαση στο ρυθμό και στη σταθερότητα. Η προσοχή του πήγε στο να κρατήσει τη ροή και όχι στο να εντυπωσιάσει.
Το “Californication” δεν κοιτά πίσω. Δεν ακολουθεί τον ήχο του “Mother’s Milk” και δεν φέρνει την ένταση του “Blood Sugar Sex Magik”. Κινείται αλλιώς. Μέσα του υπάρχει μια ήσυχη μελαγχολία. Μοιάζει να παραδέχεται πως η φήμη, η νιότη και οι υπερβολές κάποτε τελειώνουν. Αν παλιότερα οι Red Hot Chili Peppers έπαιζαν στα ξέφρενα πάρτι, τώρα μοιάζουν να συνοδεύουν τη σιωπή που μένει όταν όλοι έχουν φύγει. Όταν το φως χαμηλώνει και ο χώρος αδειάζει. Το άλμπουμ, ωστόσο, περιλαμβάνει και αντιφατικά σημεία. Κομμάτια όπως τα “Get On Top” και “I Like Dirt” κρατούν στοιχεία από το funk-punk στυλ της μπάντας. Η προσέγγιση αυτή λειτουργεί με διαφορετικά αποτελέσματα σε κάθε περίπτωση. Αυτές οι στιγμές θυμίζουν κάτι γνώριμο. Λειτουργούν σαν ηχητικά απομεινάρια από μια εποχή που η μπάντα προσπαθεί σιγά σιγά να αφήσει πίσω της.
Σε εμπορικό επίπεδο, ο δίσκος πέτυχε ξεκάθαρα. Πούλησε πάνω από 15 εκατομμύρια αντίτυπα σε όλο τον κόσμο. Το “Californication” έδωσε ξανά ζωή στην πορεία της μπάντας και τη σύστησε σε νεότερο κοινό. Η αλλαγή αυτή δεν χάθηκε γρήγορα. Κράτησε. Η δυναμική συνεχίστηκε με το “By the Way” το 2002 και με το “Stadium Arcadium” το 2006. Βλέποντάς το εκ των υστέρων, το “Californication” άνοιξε έναν καινούργιο δρόμο για το ποιοι ήταν και πώς ήθελαν να προχωρήσουν.
Η ιστορία της μπάντας είχε πολλές αλλαγές, όμως η πορεία της δείχνει κάτι παράξενα σταθερό. Ο John Frusciante έφυγε το 2009 και γύρισε δέκα χρόνια αργότερα. Παρότι το σχήμα άλλαξε αρκετές φορές, το “Californication” έμεινε βασικό σημείο αναφοράς. Είναι ίσως ο πιο ισορροπημένος δίσκος τους. Κατάφερε να ενώσει προσωπικά βιώματα με νέα δημιουργική κατεύθυνση, χωρίς να χαθεί μέσα στη φήμη του. Και δεν είναι υπερβολή να πούμε πως, είτε αρέσει σε κάποιους είτε όχι, δεν μπορούμε παρά να αποδεχτούμε ότι είναι ένας από τους σημαντικότερους δίσκους της νεότερης μουσικής ιστορίας. Άλλωστε, όσο διαφορετικά κι αν είναι τα μουσικά γούστα του καθενός, οι πιθανότητες να μην ξέρει τον στίχο “How long, how long will I slide? Well, separate my side” είναι πραγματικά ελάχιστες.
Artist: Sober On Tuxedos
Album: Good Intentions
Label: Heaven Music
Release Date: 11/12/2020
Genre: Nu Metal, Metalcore
Artist: Red Hot Chili Peppers
