Το “Howl’s Moving Castle” είναι μια από τις πλέον αγαπημένες του κοινού όταν μιλάμε για τη φιλμογραφία του τεράστιου Hayao Miyazaki. Έχοντας κυκλοφορήσει μερικά χρόνια μετά το “Spirited Away” και γυρνώντας πίσω στη «δυτική» εικονογραφία, λογικό ήταν να προσελκύσει μεγαλύτερο μέρος του κοινού. Συν το ρομάντζο των δύο πρωταγωνιστών με το οποίο μπόρεσε να μαγευτεί πιο εύκολα, η συνταγή ήταν καταδικασμένη στην επιτυχία. Και είκοσι χρόνια αργότερα, φαίνεται πως δεν έχει γεράσει ούτε μια μέρα. Αντιθέτως, γιγαντώθηκε στις καρδιές όσων το είδαν τότε και εκείνων που το «κοινώνησαν» αργότερα.
Σε ένα ανώνυμο βασίλειο της Δύσης, η νεαρή Sophie εργάζεται στο οικογενειακό εργαστήριο καπέλων. Το βασίλειό της βρίσκεται σε πόλεμο με ένα γειτονικό βασίλειο που αναζητά το χαμένο του πρίγκηπα. Η πραγματικότητά της θα αλλάξει όταν μια μάγισσα τη μεταμορφώσει σε ενενηντάχρονη γριά, αναγκάζοντάς τη να αναζητήσει μακριά από το σπίτι της τη λύση του ξορκιού. Κατά την περιπλάνησή της, βρίσκει ένα ζωντανό σκιάχτρο. Aυτό θα την οδηγήσει σε ένα παράξενο κτίσμα: ένα κάστρο που μετακινείται.
Σε αυτό κατοικεί μια παράξενη ύπαρξη με το όνομα Calcifer το οποίο τροφοδοτεί το κάστρο. Όμως ο Calcifer δε δρα κατά το δοκούν. Υπηρετεί τον πραγματικό αφέντη του κάστρου, τον αινιγματικό Howl με τον οποίο είναι συνδεδεμένος με ένα ξόρκι. Αν η Sophie θέλει να αντιστρέψει το ξόρκι, θα πρέπει να απελευθερώσει τον Calcifer από τη σύνδεσή του με τον Howl. Και όσο αυτή η δοκιμασία ταλανίζει την Sophie, ο πόλεμος εξακολουθεί να γιγαντώνεται.
To "Howl's Moving Castel" αναδεικνύει την ελπίδα πως ακόμα και μέσα από τις αιματοχυσίες, ο άνθρωπος μπορεί να αλλάξει και να έρθει σε ισορροπία με τους γύρω του
Μετά την καθολική αποδοχή του “Spirited Away” ο Miyazaki δεν ακολούθησε την «κλασική συνταξιοδότησή» του που σχεδόν χιουμοριστικά έπεται κάθε ταινίας του. Αντιθέτως, η έμπνευση που του δημιούργησε το βιβλίο της Dianna Wynne Jones τον οδήγησε στη δημιουργία του επόμενού του project πιο σύντομα από το αναμενόμενο. Και βλέποντας τις παγκόσμιες εξελίξεις να αλλάζουν τον κόσμο προς το χειρότερο, δε δίστασε να επέμβει στο πρωτότυπο υλικό προκειμένου να μιλήσει για τις δικές του αλήθειες.
Την περίοδο που ετοίμαζε τη συγκεκριμένη ταινία ο Miyazaki είχε ξεσπάσει ο πόλεμος στο Ιράκ, μετρώντας χιλιάδες θύματα. Ο Ιάπωνας δημιουργός είναι δηλωμένος πασιφιστής ήδη από τις ημέρες του αριστουργηματικού Porco Rosso. Βλέποντας την αιματοχυσία να μαίνεται σε ζωντανή μετάδοση και τις φωτιές να υψώνονται, με τον τρόπο του θέλησε να διαμαρτυρηθεί για τις ανόητες εχθροπραξίες. Χωρίς, ωστόσο να παίρνει μια ξεκάθαρη θέση υποστήριξης προς το Ιράκ και υιοθετώντας μια πιο μετριοπαθή στάση. Άλλοι βρήκαν τη συγκεκριμένη στάση καταδικάσιμη. Μάλιστα, μέρος του αμερικανικού κοινού που υποστήριζε τη σύρραξη δεν υποδέχτηκε με θέρμη μια ταινία που έχει τέτοιο υπόβαθρο. Ωστόσο, ο κατά τ’ άλλα πεσιμιστής Miyazaki θέλησε να αναδείξει την ελπίδα. Να δείξει πως ακόμα και μέσα από τις αιματοχυσίες, ο άνθρωπος μπορεί να αλλάξει και να έρθει σε ισορροπία με τους γύρω του.
Ταυτόχρονα στη θεματική του επανέρχεται ένα κλασικό μοτίφ. Αυτό της κριτικής πάνω στη βίαιη εκβιομηχάνιση της κοινωνίας και την καταστροφή του περιβάλλοντος. Σε όλη τη φιλμογραφία του ο Miyazaki εκφράζει ανησυχία σχετικά με τη σταδιακή ανισορροπία που προκαλεί η μόνιμη αύξηση των βιομηχανιών ανά την υφήλιο εις βάρος της φύσης και της ζωής σε αυτή. Και εδώ για μια ακόμα φορά αποτελεί μια από τις θεματικές του ως βασικό συμπλήρωμα της αντιπολεμικής ρητορικής. Όσο τα γρανάζια εκσυγχρονίζονται, τόσο πιο καταστροφικός θα γίνεται ο πόλεμος. Έννοιες αλληλένδετες.
Παρότι το "Howl's Moving Castel" έχασε το Όσκαρ, δεν του ήταν απαραίτητο το βραβείο για για να γίνει αντιληπτή η σημασία του
Η Sophie ακολουθεί κατα πόδας τις «προγόνους» της. Τη Nausicaa, τη San και την Chihiro. Είναι η δυναμική γυναικεία παρουσία που θα αλλάξει τον εαυτό της μέσα από την πορεία της και θα κληθεί να «σώσει» τον κόσμο με την επέμβασή της. Αυτό όμως δε θα το κάνει μέσω του πολέμου. Θα το πράξει μέσω της αγάπης και του αγώνα που προκύπτει όταν καλείται να υπερασπιστεί όσα αγαπά. Και να κατανοήσει, επίσης, πως υπάρχουν και άλλα πράγματα εκεί έξω για τα οποία αξίζει να αγωνιστεί τα οποία δε γνώριζε αλλά η εμπειρία της θα της τα διδάξει. Και αυτά και τη σημασία τους.
Τέλος, όταν γίνεται λόγος για ταινία του Miyazaki, δεν μπορεί να μην αναφερθεί το έτερον δημιουργικό του ήμισυ. Ο Joe Hisaishi είναι μεγάλος συνθέτης, άλλοτε πομπώδης και επικός κι άλλοτε λυρικά μινιμαλιστής. Και στο soundtrack που παραδίδει, βυθίζεται σε έναν πιο «ευρωπαϊκό» κόσμο και ισορροπεί τη μελαγχολία με τη δραματικότητα.
Το κεντρικό θέμα της ταινίας ακόμα και σήμερα δεν πείθει πως έχει γραφτεί από Ιάπωνα συνθέτη κατά ανάλογο τρόπο που ο Shigeru Umebayashi μάγεψε το κοινό με τη μελωδία του “Yumeji’s Theme” για την ομώνυμη ταινία του Seijun Suzuki-και έγινε γνωστό μέσω του “In The Mood For Love”. Το κατάλληλο ηχητικό βαλς για το οπτικό του Miyazaki.
O κινηματογράφος του εξακολουθεί να είναι ένα τοπίο τρυφερότητας και αγνότητας
Ο Miyazaki έχασε το Όσκαρ Κινουμένου Σχεδίου από το (εκπληκτικό) “Wallace And Grommit And The Curse of The Wererabbit“. Φήμες που τον θέλουν να μην επιστρέφει ποτέ ξανά στις τελετές των Όσκαρ λόγω μνησικακίας εξακολουθούν να ελέγχονται ως ανακριβείς. Όπως και να ‘χει, όμως, δε χρειάζεται το Όσκαρ για να γίνει αντιληπτή η σημασία του.
Ακόμα κι αν, συγκρινόμενη με τους προκατόχους της, μοιάζει να υστερεί κάπως. Να είναι πιο απλοποιημένη η όποια ρητορική του, έχει κατακτήσει τις καρδιές του κοινού χωρίς καν να χρειαστεί να προσπαθήσει. Γιατί ο κινηματογράφος του εξακολουθεί να είναι ένα τοπίο τρυφερότητας και αγνότητας στον οποίο διαρκώς επιστρέφουμε όταν έχουμε ανάγκη να θυμηθούμε την ανθρωπιά. Και αυτό κανένα βραβείο δεν μπορεί να το αντικαταστήσει. Μα κανένα.