Το καυτό καλοκαίρι του 1968, το Σικάγο έγινε το επίκεντρο μιας εθνικής δίνης. Οι πολιτικές φιλοδοξίες συγκρούστηκαν βίαια με τις κραυγές για δικαιοσύνη και ειρήνη. Δεκάδες χιλιάδες άνθρωποι, υπέρμαχοι της ειρήνης και της ελευθερίας, βγήκαν στους δρόμους. Στόχος τους; Ο ιμπεριαλισμός. Αίτημα; Το άμεσο τέλος του πολέμου του Βιετνάμ. Οι πολιτικές και κοινωνικές αναταραχές που έβραζαν επί δεκαετίες, εξερράγησαν στο Εθνικό Συνέδριο των Δημοκρατικών στο Σικάγο. Η βαθιά απήχηση της μουσικής, βρήκε πρόσφορο έδαφος και έδειξε τον απόλυτο δρόμο. Τον δρόμο της επανάστασης με κάθε μέσο. Ειδικά όταν απέναντι, στέκουν απρόσωποι και «άψυχοι», εκπρόσωποι ενός συστήματος που δολοφονεί εκατομμύρια αμάχους.
Η μουσική λειτούργησε τόσο ως καθρέφτης όσο και ως καταλύτης. Ένα πρίσμα μέσα από το οποίο διαθλάστηκαν και εντάθηκαν τα ωμά συναισθήματα και οι ιδεολογικές μάχες της εποχής. Συγκροτήματα όπως οι Chicago, οι Doors και καλλιτέχνες όπως ο Graham Nash αποτύπωσαν τη διάχυτη απογοήτευση και τον θυμό που διαπερνούσε τις καρδιές εκατομμυρίων ανθρώπων. Οι μελωδίες και οι στίχοι τους εξέφραζαν μια συλλογική απογοήτευση για τις ανεξέλεγκτες αδικίες. Όλες υπό το πρόσχημα της προόδου και της τάξης.
Οι υποβλητικές συνθέσεις των Chicago, με τις περίπλοκες ενορχηστρώσεις και τους οδυνηρούς στίχους τους, υπογράμμιζαν την ασυμφωνία μεταξύ της υπόσχεσης της δημοκρατίας και της πραγματικότητας της εκτέλεσής της. Τα στοιχειωμένα φωνητικά και η ποιητική ενδοσκόπηση του Jim Morrison, διείσδυσαν στον ψυχισμό μιας γενιάς που πάλευε με την καταπίεση και την απώλεια της αθωότητας. Εν τω μεταξύ, η αιχμηρή τραγουδοποιία του Graham Nash παρείχε το soundtrack στην εκκολαπτόμενη αντίσταση. Τα λόγια του διαπερνούσαν τον εφησυχασμό που για καιρό προστάτευε την κοινωνία από το να αντιμετωπίσει τη δική της συνενοχή στη συστημική βία.
Η Συνέλευση, που σημαδεύτηκε από τις σκληρές εικόνες αντιπαράθεσης και καταστολής, έγινε σύμβολο του ευρύτερου αγώνα ενάντια στις ιμπεριαλιστικές φιλοδοξίες και τις καπιταλιστικές δομές που τις συντηρούσαν
Αυτές οι μουσικές αφηγήσεις δεν αντανακλούσαν απλώς το χάος του Εθνικού Συνεδρίου των Δημοκρατικών. Άσκησαν κριτική στα ίδια τα θεμέλια ενός συστήματος που μαστίζεται από τον ιμπεριαλισμό και την ανεξέλεγκτη αδηφαγία του καπιταλισμού. Οι ωμές απεικονίσεις της αστυνομικής βίας και της κυβερνητικής υπερβολής που περιέχονται στα τραγούδια τους βρήκαν βαθιά απήχηση σε εκείνους που έγιναν μάρτυρες των συγκλονιστικών σκηνών στο Σικάγο. Σκηνές όπου τα πρόσωπα της εξουσίας, ντυμένα με το προσωπείο της νομιμότητας, εξαπέλυσαν βία εναντίον ειρηνικών διαδηλωτών που ζητούσαν να έχουν φωνή για το μέλλον του έθνους. Και του κόσμου, εν τέλει.
Αυτή η πολιτιστική κατακραυγή, που ενσωματώθηκε στους ήχους επαναστατικών μελωδιών, πυροδότησε μια σπίθα που θα συνέβαλε στο ξετύλιγμα της παγιωμένης κληρονομιάς του πολέμου του Βιετνάμ. Η Συνέλευση σημαδεύτηκε από τις σκληρές εικόνες αντιπαράθεσης και καταστολής. Έγινε σύμβολο του ευρύτερου αγώνα ενάντια στις ιμπεριαλιστικές φιλοδοξίες και τις καπιταλιστικές δομές που τις συντηρούσαν. Η μουσική, με την ενοποιητική της δύναμη, βοήθησε να αποκρυσταλλωθεί η διαφωνία που τελικά οδήγησε σε μια σεισμική αλλαγή στη δημόσια συνείδηση και πολιτική.
Τα τραγούδια των Chicago, των Doors και του Graham Nash δεν καταγράφουν απλώς μια χρονική στιγμή. Ενσαρκώνουν το πνεύμα της αντίστασης που αμφισβητεί τα καταπιεστικά συστήματα του κόσμου μας. Στις μελωδίες και τα λόγια τους βρίσκεται η διαρκής μαρτυρία για τον αγώνα μιας γενιάς ενάντια στην αδικία. Έναν αγώνα που συνεχίζει να αντηχεί στον συνεχή αγώνα μας για μια πιο δίκαιη και ανθρώπινη κοινωνία.
Μπάντες όπως οι Chicago, των οποίων το ίδιο το όνομα ήταν πλέον συνώνυμο της αντίστασης, χρησιμοποίησαν τη μουσική τους για να αμφισβητήσουν την αφήγηση του κατεστημένου
Καθώς οι χαοτικές ημέρες του Εθνικού Συνεδρίου των Δημοκρατικών το 1968 εκτυλίχθηκαν στο Σικάγο, η πόλη μετατράπηκε σε πεδίο μάχης. Μια ζοφερή μεταφορά για τον ευρύτερο αγώνα που κατατρώει την Αμερική. Οι διαδηλωτές που συγκεντρώθηκαν στο Γκραντ Παρκ δεν ήταν απλώς μια συλλογή απογοητευμένων νέων ή ριζοσπαστικών αντιφρονούντων. Ήταν η ενσάρκωση μιας ηθικής συνείδησης που είχε φτάσει στο χείλος του γκρεμού από την αδυσώπητη επέλαση του ιμπεριαλισμού και τις αλλόκοτες υπερβολές του καπιταλισμού. Όπως οι σκόροι που έλκονται από τη φλόγα, παρασύρθηκαν από την ελπίδα να πυροδοτήσουν την αλλαγή. Ακόμη και όταν η κόλαση της αστυνομικής βίας απειλούσε να τους καταβροχθίσει.
Ο πόλεμος του Βιετνάμ, ένα παράλογο τέλμα αίματος και απελπισίας, είχε πια αποκαλυφθεί ως ένα τερατώδες θηρίο που καταβρόχθιζε ζωές στο όνομα της γεωπολιτικής στρατηγικής. Ήταν ένας πόλεμος που κατέστησε σαφές τον αισχρό υπολογισμό του καπιταλισμού. Ενός συστήματος που μετρά την επιτυχία σε κέρδη και δύναμη, αδιαφορώντας για το ανθρώπινο κόστος. Οι διαδηλωτές το κατάλαβαν αυτό. Στάθηκαν με πείσμα, τα σώματά τους στην πρώτη γραμμή ενός εγχώριου πολέμου ενάντια σε μια ιδεολογία που αντιμετώπιζε τις ανθρώπινες ζωές ως απλές παράπλευρες απώλειες στην επιδίωξη της κυριαρχίας.
Αλλά απέναντι σε αυτή τη μηχανή καταστολής, η μουσική ήταν το όπλο της επιλογής. Ένα όπλο όχι της βίας, αλλά της αφύπνισης. Τα τραγούδια που αντηχούσαν στους δρόμους του Σικάγο και στα ραδιοκύματα ήταν κάτι περισσότερο από ύμνοι διαμαρτυρίας. Ήταν κραυγές μάχης που έσπασαν τη σιωπή της συνενοχής. Μπάντες όπως οι Chicago, των οποίων το ίδιο το όνομα ήταν πλέον συνώνυμο της αντίστασης, χρησιμοποίησαν τη μουσική τους για να αμφισβητήσουν την αφήγηση του κατεστημένου. Ο χάλκινος ήχος τους, σαν ένα ηχητικό κάλεσμα, διέσχιζε την ομίχλη της προπαγάνδας. Αποκάλυπτε τη σκληρή πραγματικότητα μιας κοινωνίας που ακροβατούσε στο χείλος της ηθικής κατάρρευσης.
Η φωνή του Jim Morrison, ταυτόχρονα στοιχειωμένη και προκλητική, έγινε η φωνή εκείνων που είχαν δει το σκοτάδι του αμερικανικού ονείρου να μετατρέπεται σε εφιάλτη
Οι Doors, με το ψυχεδελικό ροκ τους, λειτούργησαν ως χρησμός μιας γενιάς που χάθηκε στον λαβύρινθο του πολέμου και της απάτης. Η φωνή του Jim Morrison έγινε η φωνή εκείνων που είχαν δει το σκοτάδι του αμερικανικού ονείρου να μετατρέπεται σε εφιάλτη. Οι στίχοι του, διανθισμένοι με μεταφορές που θύμιζαν τη φθορά και τη σήψη στην καρδιά της αυτοκρατορίας, βρήκαν απήχηση σε όσους έβλεπαν τον πόλεμο ως κάτι περισσότερο από μια γκροτέσκα επίδειξη δύναμης. Μια προσπάθεια επιβολής ελέγχου μέσω του φόβου. Όπως τα αστυνομικά γκλοπ που έπεφταν βροχή πάνω στους διαδηλωτές στο Σικάγο.
Η βία που εξαπέλυσε το κράτος κατά τη διάρκεια της Συνέλευσης δεν ήταν απλώς μια προσπάθεια καταστολής της διαφωνίας. Ήταν η φυσική εκδήλωση της ανάγκης του καπιταλισμού να διατηρήσει την τάξη με κάθε κόστος. Οι αστυνομικοί, ντυμένοι σαν… αστακοί, εξαπέλυαν δακρυγόνα με τον ίδιο ρυθμό που οι ΗΠΑ αιμορραγούσαν χρήματα και νεκρούς στο Βιετνάμ. Για την αιμορραγία του Βιετνάμ, ούτε λόγος… Εφιάλτης που εξομαλύνθηκε ελάχιστα μόνο χάρη στο γεγονός ότι η ασιατική χώρα έδιωξε τους δολοφόνους. Στα μάτια του κατεστημένου, οι διαδηλωτές δεν ήταν πολίτες που ασκούσαν τα δικαιώματά τους. Ήταν όπως και είναι και σήμερα, εμπόδια που έπρεπε να απομακρυνθούν. Απειλές για την προσεκτικά κατασκευασμένη ψευδαίσθηση της δημοκρατίας.
Ο Graham Nash, του οποίου η μουσική με τους Crosby, Stills, Nash & Young θα γινόταν αργότερα συνώνυμο του αντιπολεμικού ακτιβισμού, αποτύπωσε τέλεια αυτή την απογοήτευση. Οι στίχοι του ζωγράφιζαν την εικόνα μιας χώρας σε πόλεμο με τον εαυτό της. Μιας χώρας όπου τα όρια μεταξύ εξωτερικών και εσωτερικών εχθρών είχαν θολώσει. Τα τραγούδια του δεν ήταν απλώς κριτικές. Αποτέλεσαν σχέδια αντίστασης, προτρέποντας τους ακροατές να αμφισβητήσουν το status quo. Να δουν τις συνδέσεις μεταξύ της βίας στους δρόμους του Σικάγο και των φρικαλεοτήτων που διαπράττονταν στο Βιετνάμ.
Η αστυνομική βαρβαρότητα που σημάδεψε το Σικάγο κατά τη διάρκεια της Συνέλευσης ήταν η απεγνωσμένη προσπάθεια του καπιταλισμού να διατηρήσει τη λαβή του στην εξουσία
Οι διαδηλωτές, όπως και οι καλλιτέχνες που τους ενέπνευσαν, κατάλαβαν ότι ο αγώνας δεν ήταν μόνο ενάντια σε έναν πόλεμο. Ήταν ενάντια σε ένα σύστημα που διαιωνίζει τη βία και την καταπίεση ως εργαλεία ελέγχου. Είδαν τον πόλεμο στο Βιετνάμ ως το αναπόφευκτο αποτέλεσμα ενός καπιταλιστικού συστήματος που έδινε προτεραιότητα στα κέρδη έναντι των ανθρώπων. Αναγνώρισαν ότι οι ίδιες δυνάμεις που έστειλαν νέους άνδρες να πεθάνουν στις ζούγκλες της Νοτιοανατολικής Ασίας δρούσαν στους δρόμους των δικών τους πόλεων. Η αστυνομική βαρβαρότητα που σημάδεψε το Σικάγο κατά τη διάρκεια της Συνέλευσης ήταν μια απεγνωσμένη προσπάθεια του καπιταλισμού. Μια προσπάθεια να διατηρήσει τη λαβή του στην εξουσία. Να φιμώσει όσους τολμούσαν να αμφισβητήσουν τη νομιμότητά του.
Ωστόσο, καθώς τα δακρυγόνα απομακρύνονταν και οι μώλωπες ξεθώριαζαν, η μουσική παρέμενε. Μια στοιχειωμένη υπενθύμιση ότι ο αγώνας δεν είχε τελειώσει ακόμα. Σε αυτά τα τραγούδια ζούσε το πνεύμα της διαμαρτυρίας. Οι μελωδίες και οι στίχοι έγιναν μέρος της συλλογικής μνήμης. Το soundtrack μιας επανάστασης που δεν ήθελε απλώς να τερματίσει έναν πόλεμο. Ήθελε να αναδιαμορφώσει τον ίδιο τον ιστό της κοινωνίας.
Η μουσική που συνόδευσε αυτές τις διαδηλώσεις μετέφερε το μήνυμα της αντίστασης σε ωκεανούς και ηπείρους, εμπνέοντας κινήματα σε όλο τον κόσμο
Τα γεγονότα στο Σικάγο ήταν ο μικρόκοσμος ενός παγκόσμιου αγώνα, που είχε απήχηση πολύ πέρα από τα σύνορα των Ηνωμένων Πολιτειών. Η μουσική που συνόδευσε αυτές τις διαδηλώσεις μετέφερε το μήνυμα της αντίστασης σε ωκεανούς και ηπείρους, εμπνέοντας κινήματα σε όλο τον κόσμο. Ήταν μια υπενθύμιση ότι η τέχνη μπορεί να ξεπεράσει σύνορα και γλώσσες. Να ενώσει τους ανθρώπους σε έναν κοινό σκοπό ενάντια στην τυραννία και την καταπίεση.
Τελικά, οι διαμαρτυρίες στο Εθνικό Συνέδριο των Δημοκρατικών το 1968 δεν αφορούσαν μόνο το σταμάτημα ενός πολέμου. Αφορούσαν την αμφισβήτηση ενός ολόκληρου συστήματος που είχε χάσει την ανθρωπιά του. Η μουσική της εποχής ήταν το soundtrack αυτής της αφύπνισης, ένας φάρος ελπίδας που φώτισε το δρόμο για όσους τόλμησαν να ονειρευτούν ένα διαφορετικό μέλλον. Οι διαδηλωτές μπορεί να ξυλοκοπήθηκαν, να δέχτηκαν δακρυγόνα και να διασύρθηκαν, αλλά το μήνυμά τους ήταν σαφές και διαρκές. Η δύναμη του λαού μπορεί να αμφισβητήσει ακόμη και τα πιο παγιωμένα συστήματα καταπίεσης. Και καθώς τα τραγούδια της αντίστασης συνεχίζουν να παίζονται, ο απόηχός τους μας υπενθυμίζει ότι ο αγώνας για δικαιοσύνη δεν τελειώνει ποτέ πραγματικά.
Η δύναμη του λαού είναι μια φλόγα που όταν ανάψει, δεν μπορεί να σβήσει ποτέ εξ ολοκλήρου
Με αφορμή το παραπάνω άρθρο, είδα εκ νέου το “The Trial of the Chicago 7” του Aaron Sorkin. Προσπάθησα να βρω την παλιότερη κριτική μου για το φιλμ, αλλά δεν τα κατάφερα. Οπότε αφιέρωσα λίγες ώρες για να αναλύσω και αυτό. Άρρηκτα συνδεδεμένο με τα παραπάνω γεγονότα, αποτελεί μια εξαιρετική απόδοση όσων έγιναν στο Σικάγο το ’68. Και όσων συμβαίνουν δεκαετίες και αιώνες τώρα, όταν συγκρούεται η τυφλή εξουσία με τον αγανακτισμένο λαό. Μπορείτε να διαβάσετε την κριτική εδώ.