Η συνεργασία με τη σειρά ταινιών James Bond θεωρείται για πολλούς καλλιτέχνες τιμή και καταξίωση. Από τη Shirley Bassey μέχρι την Adele, όσοι ντύνουν μουσικά τους τίτλους αρχής των ταινιών Bond περνούν σε ένα ξεχωριστό πάνθεον της pop κουλτούρας. Το 2015, αυτή η ευκαιρία χτύπησε την πόρτα των Radiohead. Οι ίδιοι έγραψαν το “Spectre”, ένα ατμοσφαιρικό, σκοτεινό κομμάτι που προοριζόταν να συνοδεύσει την ταινία του Sam Mendes. Όμως τελικά, απορρίφθηκε. Και έτσι, ο ρόλος πέρασε στον Sam Smith, με ένα τραγούδι που δίχασε κοινό και κριτικούς.
Το “Spectre” δεν έμοιαζε με τίποτε άλλο που είχε ακουστεί σε Bond ταινία.
Η ιστορία ξεκινά με την παραγωγή της ταινίας Spectre, 24η στη σειρά των ταινιών James Bond. Η MGM και η Eon Pictures, ακολουθώντας την επιτυχία του Skyfall, επιθυμούσαν μια ανάλογα συγκινησιακή και εμβληματική σύνθεση για τους τίτλους. Το όνομα των Radiohead προτάθηκε είτε από την παραγωγή είτε μέσω άμεσης επικοινωνίας με τον σκηνοθέτη Sam Mendes. Οι ίδιες οι δηλώσεις του Jonny Greenwood επιβεβαιώνουν ότι οι Radiohead πράγματι κλήθηκαν να γράψουν τραγούδι για την ταινία.
Το αποτέλεσμα ήταν εντυπωσιακό. Το “Spectre” δεν έμοιαζε με τίποτε άλλο που είχε ακουστεί σε Bond ταινία. Ακουστικά, βρισκόταν πιο κοντά στον πειραματισμό του A Moon Shaped Pool παρά στη δραματικότητα των κλασικών Bond themes. Η σύνθεση του Greenwood για έγχορδα κινούνταν ανάμεσα σε minimal θρήνο και κινηματογραφική ένταση. Ο Yorke τραγουδούσε με ένα παγωμένο, συγκρατημένο συναίσθημα. Η μελωδία δεν κορυφωνόταν ποτέ, αλλά δημιουργούσε αίσθηση επικείμενης απειλής.
Οι παραγωγοί, ωστόσο, αντέδρασαν αρνητικά. Το κομμάτι κρίθηκε “πολύ υποτονικό” και “σκοτεινό” για τίτλους αρχής. Ορισμένες πηγές έκαναν λόγο για ασυμβατότητα με τον ρυθμό του opening sequence της ταινίας. Η τελική επιλογή στράφηκε στον Sam Smith και το “Writing’s on the Wall”, μια μπαλάντα που στόχευε στο συναίσθημα αλλά δεν κατάφερε να απογειώσει τον θεατή. Το τραγούδι τιμήθηκε με Όσκαρ Καλύτερου Πρωτότυπου Τραγουδιού, αλλά άφησε την αίσθηση πως υπήρχε κάτι καλύτερο, κάπου στο παρασκήνιο.
To Spectre ήταν υπόγειο, φευγαλέο, και εξαιρετικά εσωτερικό.
Οι Radiohead δεν αντέδρασαν επιθετικά. Αντί να εκφράσουν δημόσια δυσαρέσκεια, αποφάσισαν να κυκλοφορήσουν το “Spectre” ανήμερα Χριστουγέννων το 2015, ανεβάζοντάς το στο SoundCloud. Η δήλωση του Thom Yorke ήταν λιτή που έλεγε ότι απλώς έγραψαν το κομμάτι και πως έγινε κάτι ξεχωριστό και δικό τους, που δεν μπορούσαν να μην το κυκλοφορήσουν.
Αυτή η χαμηλότονη ανακοίνωση έκρυβε συγκρατημένο παράπονο, αλλά και καλλιτεχνική αξιοπρέπεια. Το κομμάτι δεν έμεινε αχρησιμοποίητο. Οι Radiohead το ενσωμάτωσαν σε setlists συναυλιών τους, και το κοινό το αγκάλιασε με θέρμη. Το γεγονός ότι γράφτηκε για τον Bond προσέδωσε νέο βάθος στους στίχους του. Οι στίχοι “I’m lost, I’m a ghost / disappearing from view” αποκτούν άλλη ένταση όταν ξέρεις πως προορίζονταν να συνοδεύσουν τον Daniel Craig.
Όμως γιατί απορρίφθηκε τελικά ένα τόσο σημαντικό συγκρότημα, με διεθνές κύρος και καλλιτεχνική συνέπεια; Η απάντηση ίσως βρίσκεται στη σύγκρουση μεταξύ τέχνης και branding. Οι Bond τίτλοι θέλουν δραματικότητα, συναισθηματική κορύφωση, οικείες μελωδίες. Οι Radiohead, από την άλλη, πρότειναν κάτι που διέλυε τις προσδοκίες. Το “Spectre” δεν είχε hook, δεν είχε θεματική πρόοδο, δεν προσπαθούσε να “κερδίσει” τον ακροατή. Ήταν υπόγειο, φευγαλέο, και εξαιρετικά εσωτερικό.
Το “Spectre” έγινε ένας από τους ωραιότερους μουσικούς απόηχους μιας ταινίας που δεν το “άντεξε”.
Σε αυτό ακριβώς το σημείο το τραγούδι κέρδισε την εκτίμηση του κοινού. Το γεγονός ότι απορρίφθηκε το έκανε αντικείμενο λατρείας. Πολλοί fans έφτιαξαν δικά τους opening sequences για την ταινία, ντύνοντάς τα με το “Spectre”. Η σύγκριση με το επίσημο τραγούδι ανέδειξε πόσο διαφορετική θα μπορούσε να ήταν η εμπειρία της ταινίας αν είχε επιλεχθεί ο άλλος δρόμος. Σήμερα, σχεδόν δέκα χρόνια μετά, η απόφαση της παραγωγής συνεχίζει να συζητιέται. Όχι επειδή το τραγούδι του Sam Smith ήταν κακό, αλλά επειδή το “Spectre” των Radiohead προσέφερε κάτι τολμηρό
Κάτι που θα ταίριαζε περισσότερο στην ψυχολογική ένταση και την υπαρξιακή μοναξιά του James Bond, όπως τον ενσάρκωσε ο Daniel Craig. Οι Radiohead δεν έχασαν τίποτα από το κύρος τους. Αντιθέτως, το γεγονός ότι απέρριψαν ή τους απέρριψαν επιβεβαίωσε την αταλάντευτη καλλιτεχνική τους ταυτότητα. Και το “Spectre” έγινε ένας από τους ωραιότερους μουσικούς απόηχους μιας ταινίας που δεν το “άντεξε”.
Artist: Sober On Tuxedos
Album: Good Intentions
Label: Heaven Music
Release Date: 11/12/2020
Genre: Nu Metal, Metalcore
Artist: Radiohead