Καθώς οι ιστορικοί της μουσικής θα θυμούνται την κληρονομιά των Nirvana, εκείνη η κρύα νύχτα στο Νιούκαστλ θα αποτελεί ένα ιστορικό ορόσημο, χαραγμένο για πάντα στα χρονικά του rock ‘n’ roll. Θα μείνει ως η στιγμή που ένα συγκρότημα από το Σιάτλ έκανε τα πρώτα του βήματα προς την παγκόσμια αναγνώριση.
Στην ιστορία, γενικά, υπάρχουν στιγμές που ξεχωρίζουν ως σημεία καμπής. Στιγμές που σηματοδοτούν την έναρξη μιας νέας εποχής. Μια τέτοια στιγμή συνέβη στις 23 Οκτωβρίου 1989.
Όταν οι Nirvana έδωσαν την πρώτη τους συναυλία στο Ηνωμένο Βασίλειο στο Newcastle Upon Tyne. Κανείς δεν γνώριζε τότε ότι αυτή η συναυλία θα αποτελούσε ένα σημαντικό κεφάλαιο στην αλματώδη άνοδο τους.
Ενώ ο θόρυβος στον βρετανικό Τύπο δεν έλεγε να κοπάσει, οι Nirvana απείχαν πολύ από τη μηχανή πολλών εκατομμυρίων πωλήσεων που θα γίνονταν μετά το Nevermind. Έχοντας υπογράψει στη μικρή ανεξάρτητη δισκογραφική “Sub Pop”, το “Bleach” είχε βγει στα ράφια των αμερικανικών καταστημάτων τον Ιούνιο του 1989, ενώ η κυκλοφορία του στο Ηνωμένο Βασίλειο ακολούθησε δύο μήνες αργότερα.
Οι Nirvana μού έκαναν πραγματικά μεγάλη εντύπωση, αν και ήταν ακόμα στην αρχή του ταξιδιού τους
Μιλάμε για μια εποχή όπου το “Smells Like Teen Spirit” δεν έπαιζε όλο το εικοσιτετράωρο στο MTV. Tο “Bleach” παρουσίαζε μια μπάντα με πολύ ωμή προσέγγιση.
Οι Nirvana, αποτελούμενοι τότε από τους Kurt Cobain, Krist Novoselic και Chad Channing, όπως είπαμε, ήταν ακόμα σχετικά άγνωστοι σε διεθνή κλίμακα το 1989. Είχαν κυκλοφορήσει το ντεμπούτο άλμπουμ τους “Bleach” νωρίτερα μέσα στη χρονιά, αλλά δεν τους είχε χαρίσει ακόμη παγκόσμια φήμη. Ωστόσο, αυτή η συναυλία στο Νιούκαστλ θα αποτελούσε ένα κρίσιμο βήμα στην πορεία τους προς το να γίνουν ένα από τα πιο επιδραστικά ροκ συγκροτήματα της δεκαετίας του ‘90.
Το τριμελές συγκρότημα έφτασε στις βρετανικές ακτές για την έναρξη της περιοδείας Heavier Than Heaven με 37 εμφανίσεις, η οποία θα στριμώχνεται σε 42 ημέρες. Έχοντας πρόσφατα χωρίσει τους δρόμους τους με τον κιθαρίστα Jason Everman- οι Kurt Cobain, Krist Novoselic και Chad Channing θα ταξίδευαν σε όλο το Ηνωμένο Βασίλειο και την Ευρώπη με τους Tad, εναλλάσσοντας τον ρόλο του headliner από συναυλία σε συναυλία.
«Έμοιαζαν με αυτό που ήταν – μια ατημέλητη, άφραγκη αμερικανική μπάντα με punk επιρροές.», λέει ο Carl Taylor, ένας 23χρονος τότε θαμώνας του Riverside. «Οι Nirvana μού έκαναν πραγματικά μεγάλη εντύπωση, αν και ήταν ακόμα στην αρχή του ταξιδιού τους. Δεν είχαμε την αίσθηση ότι θα ήταν ένα συγκρότημα για το οποίο θα άκουγε όλος ο κόσμος.».
Ο χώρος διεξαγωγής της ιστορικής συναυλίας ήταν το Riverside, ένα μικρό αλλά αγαπημένο κλαμπ στο Newcastle Upon Tyne. Το οικείο περιβάλλον του Riverside, με χωρητικότητα περίπου 500 ατόμων, αποτέλεσε μια αξέχαστη εμπειρία για τους παρευρισκόμενους. Οι οπαδοί δε γνώριζαν ότι γίνονταν μάρτυρες μιας στιγμής που θα έμενε χαραγμένη στην ιστορία του rock ‘n’ roll.
Έμοιαζαν σαν να ήθελαν να εξορκίσουν τους δαίμονές τους
Για τον Carl, οπαδό των Tad, οι Nirvana δεν ήταν καν η κύρια ατραξιόν – αλλά του έκαναν τρομερή εντύπωση. Αφού πήρε το ντεμπούτο άλμπουμ των Tad, “God‘s Balls”, αγόρασε και ένα εισιτήριο για τη συναυλία τους. «Η συναυλία ήταν Δευτέρα βράδυ και θυμάμαι ότι έκανε αρκετό κρύο. Θα πρέπει να ήταν 100-150 άτομα εκεί. Το Riverside χωρούσε 400 περίπου άτομα εκείνη την εποχή, οπότε ήταν περίπου κατά το ένα τρίτο γεμάτο.
Θυμάμαι να βλέπω τον Kurt και τα φουντωτά ξανθά μαλλιά του γύρω από το μπαρ πριν το σετ των Nirvana. Έδινε το χέρι του στον κόσμο και τους μιλούσε αφού έβγαινε από τα παρασκήνια. Έμοιαζε με όλους τους άλλους εκεί – ατημέλητα ντυμένος με σκισμένο τζιν.»
Πρώτοι στη σκηνή εμφανίζονταν οι The Cateran και μετά, η άγρια δύναμη των Nirvana τον κέρδισε αμέσως. «Είχαν πολύ συσσωρευμένο θυμό να εκτονώσουν», θυμάται ο Carl. «Έμοιαζαν σαν να ήθελαν να εξορκίσουν τους δαίμονές τους».
«Έπαιξαν περίπου 13 τραγούδια. Eίχαν σαφώς αρκετά ισχυρό χαρακτήρα και συμπεριφορά. Μου φάνηκε ότι έμοιαζαν λίγο με τους Husker Du, αλλά τα τραγούδια τους δεν ήταν τόσο δομημένα.»
Εκείνο το βράδυ ήταν επίσης εκεί με φίλους ο 23χρονος Jim Mawdsley. Ένας πρώην εργαζόμενος του Riverside, πλέον διοργανωτής συναυλιών και εκδότης του περιοδικού Boiling Point. Θυμάται κι αυτός ένα μικρό αλλά ενθουσιώδες κοινό. «Δεν ήταν 150 παιδιά που χοροπηδούσαν μπροστά στη σκηνή, αλλά ο κόσμος το γούσταρε. Ήταν μια πραγματική συναυλία για τους οπαδούς της μουσικής.
Οι Nirvana – και ειδικά ο Kurt Cobain – εντυπωσίασαν
Θυμάμαι ότι σκεφτόμουν ότι ήταν κάτι το ιδιαίτερο. Ήταν απλά καταπληκτικοί. Είχε περάσει καιρός από τότε που είχα δει μια συναυλία όπου κάποιος έδινε τόση ενέργεια.», λέει ο Jim, ο οποίος σήμερα είναι διευθύνων σύμβουλος του οργανισμού μουσικής ανάπτυξης Generator και υπεύθυνος για το Evolution Festival του Tyneside.
Λίγοι από εκείνους που παρακολουθούσαν εκείνη τη νύχτα θα μπορούσαν να φανταστούν τη δίνη που θα κατακλύσει το συγκρότημα μέσα σε 18 μήνες.
Το setlist της βραδιάς ήταν ένας συνδυασμός τραγουδιών από το “Bleach” και πρώιμες εκδοχές κομματιών που θα εμφανίζονταν αργότερα στο άλμπουμ τους “Nevermind” του 1991. Η ακατέργαστη ενέργεια των Nirvana άφησε εντύπωση σε όσους είχαν την τύχη να είναι εκεί. Τα χαρακτηριστικά κιθαριστικά riffs και τα τραχιά φωνητικά του Cobain, το καταιγιστικό μπάσο του Novoselic και το δυνατό drumming του Channing δημιούργησαν έναν ηχητικό «ανεμοστρόβιλο» που τύλιξε το χώρο.
H συναυλία στο Νιούκαστλ έβαλε τον σπόρο για τη διεθνή επιτυχία τους
Καθώς διαδόθηκε η φήμη για την ηλεκτρισμένη εμφάνιση του συγκροτήματος στο Newcastle, οι Nirvana άρχισαν να κερδίζουν έδαφος στο Ηνωμένο Βασίλειο και την Ευρώπη. Το single τους “Smells Like Teen Spirit” ήταν ακόμα μερικά χρόνια μακριά, αλλά η συναυλία στο Νιούκαστλ έβαλε το σπόρο για τη διεθνή επιτυχία τους.
Ενώ ο κόσμος θα συνέδεε τους Nirvana με το grunge κίνημα που θα καθόριζε τις αρχές της δεκαετίας του ’90, αυτή η εμφάνιση στο Νιούκαστλ ανέδειξε τις punk ρίζες του συγκροτήματος. Ήταν μια απόδειξη της ικανότητάς τους να γεφυρώνουν διάφορα rock υποείδη, δημιουργώντας έναν ήχο που θα έβρισκε απήχηση σε ένα ευρύ φάσμα κόσμου και θα καθόριζε μία γεννιά.