Από όλα τα πράγματα σε αυτόν τον κόσμο, λίγα είναι εκείνα που μπορούν να “σηκώσουν” το βάρος του μύθου τους. Λίγα είναι εκείνα που μπορούν να καλύψουν τις προσδοκίες μας. Η στιγμή που ο μύθος και η πραγματικότητα γίνονται “ένα”. Δεν έχω πιο ξεκάθαρο παράδειγμα αυτού, πάρεξ των Beatles. Μία μπάντα που γνωρίζουν όλοι και συνάμα καθένας έχει τη δική του -ξεχωριστή- σχέση μ’ εκείνην.
Ίσως όμως να είναι και πιο δύσκολα τα πράγματα στις μέρες μας για να γεμίσουμε με απυρόβλητα θέσφατα. Θες επειδή όλα πια είναι τιγκαρισμένα στις πληροφορίες. Θες επειδή εμείς οι ίδιοι δεν έχουμε θέση και υπομονή να ψάξουμε, να ερευνήσουμε γιατί μας αρέσει αυτό που μας αρέσει.
Τέλος πάντων καλό είναι να θυμόμαστε, από την άλλη, ότι τα θέσφατα είναι κομματάκι αγχωτικά. Να έχουμε πάντα μια αυθάδικη αντίληψη, να διαφοροποιηθούμε από τη νόρμα. Αλλά όχι με υπερβολές, όπως είδαμε εσχάτως στην είδηση του θανάτου του Matthew Perry, με πόσους έσπευσαν να μας πληροφορήσουν για το πόσο δεν έβλεπαν “Φιλαράκια”. Οι Beatles ακόμα παραμένουν ένα τόσο μεγάλο μέγεθος, που ευτυχώς έχουν κάπως γλιτώσει από τέτοιες κουβέντες. Αν και υποψιάζομαι δε θ’ αργήσει και η σειρά τους.
Πώς έγινε κι έχουμε νέο τραγούδι της μπάντας μετά από τόσα χρόνια, αυτό είναι το πραγματικό ζήτημα. Το 1994, οι τρεις πια Beatles συγκεντρώθηκαν για να φτιάξουν τα απομνημονεύματά τους. Το περίφημο Beatles Anthology, απαρτιζόταν από συνεντεύξεις σε έντυπη μορφή αλλά και βίντεο. Θα ακολουθούσε την ιστορία του διασημότερου συγκροτήματος όλων των εποχών.
Η στυγερή δολοφονία του John Lennon έκλεισε μια για πάντα την πόρτα της επανένωσης. Οπότε κάθε προσπάθεια πίεσης από τους δημοσιογράφους θα ήταν μάταιη. Η μπάντα δούλεψε τόσο καλά γιατί το δέσιμο των τεσσάρων ήταν σαν μια ιδανική κι αιώνια αποτύπωση της φιλίας.
Ωστόσο, κι επειδή πάντα ήθελαν να διαφοροποιούνται, δε θα άφηναν το κοινό παραπονεμένο. Οι τρεις δίσκοι που θα συνόδευαν το Anthology, γεμάτοι πρόβες και ζωντανές ηχογραφήσεις, θα έδιναν μια πιο εσωτερική ματιά στον τρόπο που δούλευε η μπάντα. Συν, τρία νέα κομμάτια – παρακαταθήκη του Lennon: Free as a Bird – Real Love – Now and Then.
Η ιστορία: Η Yoko Ono έστειλε στους τρεις εναπομείναντες κασέτες του John από διάφορα ντέμο που δούλευε τα χρόνια πριν τη δολοφονία του. Οι υπόλοιποι θα έγραφαν πάνω στη φωνή του John. Σαν να έρχεται από το υπερπέραν, έγινε το κέντρο γύρω από το οποίο θα είχαμε τα τελευταία τραγούδια των Beatles. Η αρχή έγινε με το Free as A Bird.
Γραμμένο το 1977 σε κάποιο μαγνητόφωνο στη Ντακότα και δουλεμένο το 1994 στο προσωπικό στούντιο του Paul McCartney στο Σάσσεξ, έγινε μέρος του Beatles Anthology 1. Διαθέτει ένα υπέροχο βίντεο κλίπ που χρησιμοποιεί αεροπλανικά πλάνα -σα να βλέπουμε την ιστορία και τη μουσική των Beatles μέσα από τη ματιά ενός πτηνού.
Ακολούθησε το Real Love το 1996. Γραμμένο το 1979 και 1980, θα ήταν το δεύτερο και τελευταίο κομμάτι των Threetles -όπως αυτοσαρκαστικά αποκάλεσαν τους εαυτούς τους χωρίς το Lennon. Το Now and Then θα έπρεπε να μείνει στον πάγο για περίπου 28 χρόνια.
Κι αυτό γιατί ήταν το πιο δύσκολο από τα τρία στο να διαχωριστεί η φωνή του Lennon από το πιάνο. Η ποιότητα της ηχογράφησης δεν έφερε τα επιθυμητά αποτελέσματα. Παράλληλα, Harrison δεν είχε την καλύτερη γνώμη για το τραγούδι, ειδικά σε σχέση με τα άλλα δύο. Τι άλλαξε όμως σε αυτά τα 28 χρόνια; Πρώτα και κύρια, ο Τζορτζ δεν είναι πια στη ζωή. Ενώ παράλληλα, τα τελευταία χρόνια, οι επανεκδόσεις του υλικού της μπάντας έχουν αγγίξει νέο προηγούμενο με μερικά φανταστικά remix των κλασικότερων άλμπουμ. Συν την προσθήκη αρχειακού υλικού.
Η κυκλοφορία του Get Back έδωσε μια τεράστια ώθηση στη μπάντα -όχι ότι τη χρειάζεται ιδιαίτερα. Έφερε τη Μπιτλομανία και στην εποχή των ψηφιακών πλατφορμών και του streaming. Το σχεδόν δεκάωρο εκπληκτικο ντοκιμαντέρ του Peter Jackson, όχι μόνο αποκατέστησε το “καταραμένο” Let it Be, αλλά άνοιξε το δρόμο και σε τεχνολογικό επίπεδο.
Κι εδώ τίθεται το μεγάλο ερώτημα της εποχής μας. Πόση Τεχνητή Νοημοσύνη αντέχουμε; Γιατί, η ομάδα του Jackson χρησιμοποίησε τη MAL Technology για να καθαρίσει τα ηχητικά από τα γυρίσματα του Let it Be. Τώρα έκανε το ίδιο με το ντέμο του Lennon για να χωρίσει τα φωνητικά από το πιάνο σε δύο ξεχωριστά ηχητικά κανάλια. Και παράλληλα να καθαρίσει και να φέρει τη φωνή στο 2023.
Το αποτέλεσμα είναι ανατριχιαστικό, το δίχως άλλο, αλλά θυμίζει την κουβέντα των ημερών. Κάτι που είχε συζητηθεί και το καλοκαίρι με την κυκλοφορία του τελευταίου Indiana Jones και τον “απογερασμό” (να φέρω στα ελληνικά τον όρο “de-aging”) του 80χρονου Harrison Ford για όλη την εισαγωγή της ταινίας.
Το θέμα είναι βέβαια, τι ακριβώς έκανε η τεχνολογία που έφερε ο Jackson και αν μπολιάστηκε η μουσική των Beatles από την “ασθένεια” του ΑΙ. Στην πραγματικότητα όχι, υπήρξε απλά καθαρισμός των φωνητικών. Τώρα, αν στην πορεία “ευθυγραμμίστηκαν” κάπως τα φωνητικά, αυτό μάλλον δε θα το μάθουμε ποτέ. Αν και “μυρίζει” σε ένα δύο περάσματα, μια λεπτή “χειρουργική επέμβαση” τεχνητής νοημοσύνης. Αλλά αυτό είναι καθαρά δική μου υπόθεση, μη το δένετε κόμπο.
Όπως και στην περίπτωση του Ford, έτσι κι εδώ, υπάρχουν μουρμούρες για δύο ζητήματα. Ένα φιλοσοφικό κι ένα πρακτικό. Το φιλοσοφικό λέει, ως πότε θα έχουμε τους μύθους να περιφέρονται σα “μούμιες” και ως πότε θα τους αρμέγουμε ad nauseam; Και το πρακτικό, που άπτεται και του φιλοσοφικού, αν βάζουμε το ΑΙ να κάνει την τέχνη μας, τότε πώς θα βιοποριστούν οι καλλιτέχνες, πού έτσι κι αλλιώς τη βγάζουν δύσκολα (και) στις μέρες μας;
Στο ζήτημα των Beatles τα πράγματα είναι κάπως πιο στρωτά και απλά εν σχέσει με το σινεμά. Η μπάντα δεν είχε ποτέ βλέψεις Rolling Stones, να παίζει 50 χρόνια μέχρι τελικής πτώσης (και τελικής φρεσκάδας). Αυτό που ήθελαν πάντα είναι να βρίσκουν τρόπους επανεφεύρεσης, φρέσκιες ιδέες, σύγχρονες, πειραματισμό. Μένοντας όμως πάντα με το ένα πόδι στιβαρά στο προσκήνιο. Επομένως, ελπίζω και θέλω να ελπίζω πως δε θα βλέπουμε ολογράμματα των Beatles στο κοντινό μέλλον. Όταν δηλαδή θα έχουν “φύγει” και οι τέσσερις και τα estate τους θα θέλουν να διατηρούν την κληρονομιά τους.
Αντίστοιχα και το βίντεο που γύρισε ο Jackson για το Now and Then. Μια ρετροσπεκτίβα στην ίδια φλέβα των Free as a Bird και Real Love, αλλά με πολύ πιο έντονη τη θλίψη για το κλείσιμο των Beatles. Ομοίως και το τραγούδι. Φαντάζει ημιτελές -γιατί στην πραγματικότητα είναι- αλλά ταυτόχρονα απόλυτα ταιριαστό με τη σχέση που έχουν οι φανς με τους Beatles. Πάντα “ημιτελής”, με την έννοια ότι δεν υπάρχει κάποιο φινάλε και κάποιο κλείσιμο της παρένθεσης. Θα είναι πάντα εκεί.
Το κομμάτι κατά τη γνώμη μου δεν επιδέχεται κάποιας σοβαρής κριτικής. Είναι αυτό που είναι. Μια κλασική Λεννονική μπαλάντα, μπολιασμένη με παραγωγή Paul McCartney και τις χαρακτηριστικές πινελιές των George Harrison και Ringo. Οι κιθάρες του George και η ακουστική, ήταν από το μακρινό 1995. Ενώ το slide είναι του McCartney ως φόρος τιμής στο χαρακτηριστικό παίξιμο του Harrison.
Χωρίς αστερίσκους και επεξηγήσεις πάντως, θα δηλώσω ευχαριστημένος που ένιωσα ένα πραγματικό φινάλε – δώρο από τη μπάντα που έχει διαλυθεί εδώ και 53 χρόνια. Ενώ παράλληλα, είμαι ευγνώμων για τη δυνατότητα να ακούσω τη φωνή του John Lennon το 2023 να έρχεται πιο καθαρή από ποτέ. Δυνατότερη από τις σφαίρες του ανόητου που τον σκότωσε. Ισχυρότερη από κάθε μουσική για όσους αγαπούν αυτή τη μπάντα.