Τι γίνεται όταν η εταιρική σάτιρα καφκικού τύπου διασταυρώνεται με μία slasher ταινία τρόμου; Ειδικά όταν αυτή είναι εμπνευσμένη από τους αιμοδιψείς κινηματογραφικούς δολοφόνους που μεσουράνησαν στα ‘80s; Την απάντηση επιχειρεί να δώσει φέτος ο Σουηδός Patrick Eklund με το “The Conference”. Συνθέτει ένα φιλμ με στοιχεία μαύρης κωμωδίας και αιματοκυλισμένων εικόνων σφαγής, με παρασκήνιο την άγρια σκανδιναβική ύπαιθρο.
Στη σουηδική ερημιά, λοιπόν, μεταφέρεται μία ετερόκλητη ομάδα υπεύθυνων ανάπτυξης ακινήτων, υπό την υπαλληλική ηγεσία της Ingela (Maria Sid). Σκοπός του είναι να συνεδριάσουν σχετικά με την επικείμενη έναρξη κατασκευαστικών εργασιών για την ανέγερση εμπορικού κέντρου στην τοποθεσία.
Ωστόσο, το φιλόδοξο σχέδιο “ανάπτυξης” σκιάζεται, ήδη, από την οργισμένη φωνή της λαϊκής αντίδρασης, που έχει καταθέσει ψήφισμα εναντίον της οικοδόμησης του έργου. Παρ’ όλα αυτά, οι υπεύθυνοι προχωρούν ακώλυτα τις διαδικασίες, απαλλοτριώνοντας ανενδοίαστα γαίες μικρο-ιδιοκτητών, χωρίς να προσφέρουν καμία αποζημίωση.
Ο κύκλος της διαφθοράς, βέβαια, δεν ολοκληρώνεται εδώ. Όσο οι υπάλληλοι απολαμβάνουν την εκδρομή τους με ομαδικές δραστηριότητες ψυχαγωγίας, η κατάσταση περιπλέκεται ακόμη περισσότερο. Το περιθωριοποιημένο μέλος της παρέας, η Lina, ανακαλύπτει πως η υπογραφή της πλαστογραφήθηκε προκειμένου να εγκριθούν έγγραφα. Έγγραφα με τα οποία η ίδια δε συμφωνούσε. Έτσι, ο Patrick Eklund ξεδιπλώνει σταδιακά τη συνειδησιακή διαφοροποίηση της ομάδας. Εξοπλίζει την έντιμη Lina με δύο μόνο συμμάχους και θέτει τους υπόλοιπους συναδέλφους απέναντί της.
Με άλλα λόγια, καθίστανται από νωρίς ευδιάκριτες οι ηθικές αποχρώσεις των ηρώων, μεταξύ των οποίων ανταγωνίζεται η αισχροκέρδεια την ηθικότητα. Μπορεί οι «ευυπόληπτοι» εργολάβοι να μην κατακρεουργούσαν κάποιον άνθρωπο κατά τρόπο άμεσο, με τα ίδια τους τα χέρια, όπως ο μανιακός που θα εμφανισθεί εν συνεχεία, ωστόσο δεν έχουν καμία αναστολή να καταβαραθρώσουν το βιοτικό επίπεδο εκατοντάδων μικρο-αγροτών, θυσιάζοντας τους ως παράπλευρη απώλεια της βίαιης καπιταλιστικής ανάπτυξης.
Το σχέδιο, όμως, δε θα εξελιχθεί όπως περίμεναν. Εμπόδιο θα σταθεί ένας βίαιος δολοφόνος που στοχοποιεί και επιτίθεται σε όσους, άμεσα ή έμμεσα, συνεισφέρουν στην ανέγερση του κτηρίου. Ο σκηνοθέτης, μάλιστα, δε δαπανά πολύ χρόνο στην πτυχή της πλοκής που αφορά στο εταιρικό δράμα. Εισάγει με γρήγορους ρυθμούς το ξέσπασμα της δολοφονικής μανίας.
Δίχως άλλο, η σύνδεση και εξισορρόπηση κωμικών με σκοτεινά στοιχεία εξυπηρετείται σκηνοθετικά τόσο από την ταιριαστή μουσική επένδυση (που, εντούτοις, ενίοτε υποπίπτει στο κλισέ της περιβολής άκρως βίαιων, αποκρουστικών σκηνών με αντίθετου ύφους μουσική: εύθυμη και ανέμελη), όσο και από τις ενδιαφέρουσες και απροσδόκητες μεταβάσεις σκηνών.
Επίσης, αξιοπρόσεκτος είναι ο αφηγηματικός άξονας που επιλέγεται, με τη μορφή μηδενικής εστίασης. O θεατής δεν έχει πρόσβαση στον εσωτερικό κόσμο κανενός από τους πρωταγωνιστές. Και το σενάριο παραλείπει συνειδητά να εναποθέσει μεγαλύτερο βάρος σε οποιονδήποτε από τους ήρωες. Το κοινό, συνεπώς, καθίσταται ουδέτερος παρατηρητής, αποστασιοποιημένος από τυχόν συναισθηματική ταύτιση με χαρακτήρα.
Αντ’αυτού, οι ενδιάθετες πτυχές των πρωταγωνιστών αποτυπώνονται μέσω εκφράσεων, υφολογικής ποικιλίας, καθώς και χάρη στην εστίαση του φακού. Σε αυτό, ασφαλώς, συνέτειναν και οι υποκριτικές ερμηνείες. Οι οποίες κατά κύριο λόγο έδειξαν να ανταποκρίνονται επαρκώς στο σεναριακό οικοδόμημα. Βέβαια, ορισμένες αντιδράσεις σε αγωνιώδη, φρικιαστικά σημεία της πλοκής στερούνταν αληθοφάνειας και αναδύονταν υποτονικές.
Από την άλλη, είναι αδιαμφισβήτητο ότι το ευρύτερο κλίμα διέπεται από μία ανατριχιαστική μελαγχολία. Την οποία ο σκηνοθέτης υφαίνει εξ αρχής, μέσω της σκοτεινής φωτογραφικής αποτύπωσης του δάσους, των μουντών χρωματισμών, αλλά και των συστηματικά εμφανιζόμενων jumpscare, που διαταράσσουν την οποιαδήποτε αίσθηση ασφάλειας και προδιαθέτουν τον θεατή για τον επικείμενο τρόμο που θα αντικρίσει. Ένας δολοφόνος, που καλύπτει τα χαρακτηριστικά του με υπερμεγέθη μάσκα, με μαύρα, κενά μάτια και χαμόγελο που στοιχειώνει, σύντομα θα κάνει την εμφάνισή του.
Παρά ταύτα, το φιλμ ακολουθεί τον δρόμο που χάραξε το “I know what you did last summer”. Δεν αναλώνεται στην προσπάθεια ανακάλυψης της ταυτότητας του δολοφόνου. Απεναντίας, η παρουσία λαμβάνεται ως πραγματιστικό δεδομένο που απειλεί την επιβίωση των εργολάβων και θεμελιώνει την ανάγκη διαφυγής τους. Κατά συνέπεια, η αποκάλυψη, στο τέλος του έργου, υπήρξε μάλλον προβλέψιμη σεναριακή επιλογή. Ήταν ανίκανη να εγείρει έντονα συναισθήματα, καθώς το εν λόγω πρόσωπο αναφέρθηκε μόνο στο τέλος της ταινίας.
Έτσι, το κοινό δεν ήταν σε θέση να προβεί σε συνειρμό λόγω προηγούμενης μνείας σε αυτόν και, άρα, να εκπλαγεί που δε σκέφτηκε την πιθανή εμπλοκή του στους φόνους. Οι καλύτερες ιστορίες ανατροπών συντίθεται από στοιχεία που είναι κρυμμένα σε κοινή θέα, με αποτέλεσμα ο θεατής να τα βλέπει, αλλά να μην τα παρατηρεί. Σε αυτήν την περίπτωση, δεν ισχύει κάτι τέτοιο.
Επιπρόσθετα, στερεοτυπική είναι και η χωρική τοποθέτηση της δράσης. Ένα άγριο, φυσικό τοπίο, ξύλινες καλύβες και ομάδα αντικρουόμενων χαρακτήρων που καλείται σε δοκιμασία επιβίωσης συνιστούν κλασικά και δοκιμασμένα υφολογικά συστατικά ταινιών του είδους (The evil dead, Friday the 13th, The Cabin in the woods), με αποτέλεσμα το “The Conference” να μην εισάγει οποιονδήποτε αέρα πρωτοπορίας στο πεδίο του “slasher”.
Ωστόσο, αναζωογονητική αναδύεται η πολύπλευρα ενορχηστρωμένη κριτική στον σύγχρονο καπιταλισμό, που συνιστά τη βάση ανάπτυξης των κρισιμότερων σημείων της ιστορίας, φωτογραφίζοντας την κεφαλαιοκρατική αυθαιρεσία ως πηγή βίας και εγκληματικότητας.
Η αποθέωση του κέρδους, η καταστροφή των φυσικών πόρων, η ματαιοδοξία, ο υπαλληλικός ανταγωνισμός, η μονοπωλιακή καταδυνάστευση (επιθυμία για εισαγωγή μεγάλων αλυσίδων στο εμπορικό κέντρο), αποτυπώνουν γλαφυρά το δυτικό τοπίο “καπιταλιστικής εξαχρείωσης”, όπως αναφέρει με αυτογνωσία μία εκ των πρωταγωνιστών. Αλλοτριωμένα γρανάζια ενός εκμεταλλευτικού συστήματος, τα κεντρικά πρόσωπα επεκτείνουν τον κεφαλαιοκρατικό ατομικισμό και στην προσωπική τους ζωή, πρόθυμα να αλληλοκαταστραφούν στο όνομα της εξασφάλισης της προσωπικής τους επιβίωσης.
Εν τω συνόλω, λοιπόν, το “The Conference” αποτελεί ενδιαφέρουσα προσθήκη στο είδος του τρόμου, με έντονο πολιτικό προβληματισμό και ακτιβιστικές ανησυχίες, που προβάλλουν πιο επίκαιρες από ποτέ. Η σεναριακή αφήγηση είναι θελκτική αλλά όχι καθηλωτική, με ελαφρώς προβλέψιμα στοιχεία, ενώ η σκηνοθεσία αποδεικνύεται επαρκής για τη σύνθεση του ζοφερού χαρακτήρα του φιλμ.
Artist: Morrissey
Album: I Am Not a Dog on a Chain
Label: BMG
Release Date: 20/03/2020
Genre: Indie Rock
Movie: The Conference
Duration: 100′
Year: 2023
Genre: Comedy, Horror, Mystery, Thriller
Director: Patrick Eklund
Starring: Marie Agerhäll, Amed Bozan, Robert Follin, Claes Hartelius, Adam Lundgren, Martin Lagos
The Conference
Η σεναριακή αφήγηση είναι θελκτική αλλά όχι καθηλωτική, με ελαφρώς προβλέψιμα στοιχεία, ενώ η σκηνοθεσία αποδεικνύεται επαρκής