Το ημερολόγιο έδειχνε 18 Σεπτεμβρίου 1970 όταν οι Black Sabbath κυκλοφορούσαν το “Paranoid”. Ίσως τότε κανείς να μην καταλάβαινε ότι οι Βρετανοί μέσα σε 365 ημέρες είχαν καταφέρει να κυκλοφορήσουν δύο δίσκους, ακρογωνιαίους λίθους του heavy metal, ενός είδους που βρισκόταν ακόμη στα σπάργανα εκείνη την εποχή. Ενώ το ντεμπούτο τους, “Black Sabbath”, είχε ήδη προκαλέσει αίσθηση νωρίτερα μέσα στη χρονιά, το “Paranoid” εδραίωσε τη θέση του συγκροτήματος ως πρωτοπόρων ενός νέου, βαρύτερου ήχου.
Το “Paranoid”, παρά τον φαινομενικά «ελαφρύ» τίτλο του, είναι προϊόν της εποχής του. Γεμάτο μεταπολεμικό πεσιμισμό και μια βαθιά αίσθηση προσωπικού αγώνα, στα οκτώ κομμάτια του, καταπιάνεται με θέματα πολέμου, ψυχικής υγείας και εθισμού, με έναν ήχο που σε μεγάλο βαθμό όρισε το heavy metal και όχι μόνο.
Αυτό που είναι εντυπωσιακό στο “Paranoid” είναι το πόσο γρήγορα δημιουργήθηκε. Η μπάντα – αποτελούμενη από τον Ozzy Osbourne, τον Tony Iommi, τον Geezer Butler και τον Bill Ward – έγραψε και ηχογράφησε το άλμπουμ σε μόλις έξι μέρες. Μεγάλο μέρος του υλικού δημιουργήθηκε ενώ ήταν ακόμα σε περιοδεία για την προώθηση του ντεμπούτου τους. Όταν επέστρεψαν στο στούντιο, τα τραγούδια έβγαιναν από μέσα τους με εκπληκτική ευκολία. Ωστόσο, η ταχύτητα δεν επηρέασε την ποιότητα – το “Paranoid” θεωρείται ένα από τα πιο εμβληματικά και επιδραστικά heavy metal άλμπουμ που έχουν γίνει ποτέ.
Η τετράδα, μεγαλωμένη στο Μπέρμιγχαμ, μια βιομηχανική πόλη σημαδεμένη από τους ναζιστικούς βομβαρδισμούς, έπαιξε καθοριστικό ρόλο στη διαμόρφωση του ήχου και των στίχων τους. Μεγαλώνοντας σε αυτό το ζοφερό περιβάλλον, κάθε μέλος του συγκροτήματος είχε τις δικές του δυσκολίες, ας πάρουμε για παράδειγμα τον τραυματισμό του Iommi ή τις μαθησιακές δυσκολίες του Osbourne. Όπως ανέφερε ο Butler, η ζωή στο Μπέρμιγχαμ ήταν δύσκολη, και αυτές οι προκλήσεις αποτυπώνονται βαθιά στους στίχους τους. Τραγούδια όπως τα “War Pigs” και “Hand of Doom” ασχολούνται με τις σκοτεινές πλευρές της κοινωνίας, ασκώντας κριτική στον πόλεμο, τον εθισμό και τη διαφθορά.
Από το εκρηκτικό εναρκτήριο κομμάτι του άλμπουμ, το “War Pigs”, μέχρι το εμβληματικό “Iron Man”, το “Paranoid” είναι γεμάτο με τραγούδια που έχουν σημαδέψει βαθιά το heavy metal. Το “War Pigs”, που αρχικά προοριζόταν να είναι ο τίτλος του άλμπουμ, είναι μια επίθεση κατά των “πολεμοχαρών” και της ελίτ που στέλνει τον καθημερινό άνθρωπο να πεθαίνει σε ανούσιους πολέμους. Οι ρυθμικές εναλλαγές και τα δυναμικά riffs του κομματιού συνοδεύονται από τα χαρακτηριστικά φωνητικά του Ozzy, o οποιός τραβάει τις τελευταίες συλλαβές, κάνοντάς το κομμάτι ακόμα πιο ανατριχιαστικό.
Το “Iron Man”, σήμερα, είναι ένα κομμάτι που αποτελεί συνώνυμο του heavy metal. Η σχεδόν ρομποτική φωνή του Ozzy αφηγείται την ιστορία ενός ανθρώπου που μετατρέπεται σε ασταμάτητο μεταλλικό τέρας. Η ιδέα του τραγουδιού, ένα μείγμα επιστημονικής φαντασίας και τραγωδίας, δείχνει πώς οι καλές προθέσεις μπορούν να μετατραπούν σε κάτι τρομερό. Και παρά την πεποίθηση πολλών, δεν έχει εμπνευστεί από τον Tony Stark.
Το ομώνυμο κομμάτι, “Paranoid”, ξεχωρίζει για τη σχεδόν punk διάρκειά του. Εντυπωσιακότερο, όμως, της διάρκειάς του είναι ο χρόνος που χρειάστηκε για τη σύνθεσή του. Γραμμένο μέσα σε λίγα λεπτά, όταν το συγκρότημα χρειαζόταν άλλο ένα κομμάτι για να φτάσει τα 40 λεπτά διάρκειας. Παρά το γεγονός ότι γράφτηκε ως “filler”, έγινε αμέσως το πιο επιτυχημένο εμπορικά single τους, φτάνοντας στο Νο. 4 των βρετανικών charts.
Ένας από τους βασικούς παράγοντες που ξεχώρισε το “Paranoid” από τα άλμπουμ της εποχής είναι ο τρόπος με τον οποίο αντιμετώπισε σύγχρονα ζητήματα. Οι στίχοι του Geezer Butler αποτύπωσαν τους φόβους μιας γενιάς που αντιμετώπιζε τον πόλεμο του Βιετνάμ, την πυρηνική απειλή και έναν κόσμο που άλλαζε ραγδαία. Το “Hand of Doom” ασχολείται με τη φρίκη του εθισμού, με έμφαση στους Αμερικανούς στρατιώτες που επέστρεφαν από το Βιετνάμ και κατέφευγαν στην ηρωίνη για να αντιμετωπίσουν το τραύμα του πολέμου.
Ενώ συγκροτήματα όπως οι Led Zeppelin και οι Rolling Stones τραγουδούσαν για την αγάπη και το rock & roll, οι Black Sabbath διάλεξαν ένα πιο σκοτεινό μονοπάτι. Οι στίχοι του Butler ήταν ζοφεροί και άγγιξαν ανθρώπους που έβλεπαν τον εαυτό τους μέσα σε αυτά τα τραγούδια. Στο “Paranoid”, οι στίχοι εκφράζουν την απελπισία της κατάθλιψης. «Happiness I cannot feel, And love to me is so unreal», τραγουδά ο Ozzy, περιγράφοντας την αίσθηση απομόνωσης που βιώνει.
Παρά τη βαριά θεματολογία του, το “Paranoid” ήταν μια τεράστια εμπορική επιτυχία. Το άλμπουμ έφτασε στην κορυφή των βρετανικών charts και μπήκε στη δεκάδα των ΗΠΑ, καθιερώνοντας τους Black Sabbath ως ένα από τα μεγαλύτερα συγκροτήματα στην ιστορία του ροκ. Τα μέσα της εποχής, όμως, δεν το υποδέχτηκαν το ίδιο θερμά. Για παράδειγμα, το Rolling Stone το χαρακτήρισε ως «κακόγουστη φάρσα», ο ορισμός του «δεν πήγε και πολύ καλά αυτό».
Το εξώφυλλο του άλμπουμ, με μια φιγούρα σε στολή νέον να κρατάει σπαθί, είναι πλέον εμβληματική. Αρχικά, το άλμπουμ επρόκειτο να ονομαστεί “War Pigs”, και το εξώφυλλο θα αντικατόπτριζε το αντιπολεμικό του θέμα. Όμως, όταν η εταιρεία αποφάσισε να αλλάξει τον τίτλο σε “Paranoid”, το εξώφυλλο έμεινε ίδιο, κάτι που δε χαροποίησε ιδιαίτερα τους Black Sabbath. Παρά τη σύγχυση, η εικόνα πλέον είναι αναπόσπαστο κομμάτι της ιστορίας του heavy metal, μια παράξενη αλλά ταιριαστή σύνοψη του σουρεαλιστικού κόσμου των Black Sabbath.
Οι Black Sabbath με το “Paranoid” έθεσαν τα θεμέλια για ένα ολόκληρο μουσικό είδος ή αν προτιμάτε, τα ολοκλήρωσαν. Άλλωστε, δεν είναι τυχαίο ότι μπάντας οι Metallica, Slayer και Iron Maiden, καθώς και πολλές από τη grunge σκηνή των ’90s, το κατονομάζουν ως βασική τους επιρροή. Ακόμα και κοντά μισό αιώνα μετά την κυκλοφορία του, το “Paranoid” παραμένει ένα μοναδικό μουσικό επίτευγμα.
Artist: Sober On Tuxedos
Album: Good Intentions
Label: Heaven Music
Release Date: 11/12/2020
Genre: Nu Metal, Metalcore
Artist: Black Sabbath