Υπάρχουν ηθοποιοί, και υπάρχει ο Daniel Day-Lewis – μια μορφή τόσο αφοσιωμένη στην τέχνη της, ώστε η φιλμογραφία του θυμίζει μάθημα υποκριτικής υψηλού επιπέδου. Σε μια καριέρα που κράτησε τέσσερις δεκαετίες, ο Day-Lewis ανέδειξε την υποκριτική σε κάτι σχεδόν τελετουργικό. Η αφοσίωσή του άγγιζε τα όρια της προσωπικής υπέρβασης, με κάθε ρόλο να απαιτεί ολοκληρωτική δέσμευση. Χανόταν μέσα στους χαρακτήρες που υποδύθηκε, παραμένοντας στον ρόλο και εκτός γυρισμάτων, διεκδικώντας από τον εαυτό του ακρίβεια και συνέπεια στην αφήγηση που υπηρέτησε. Λίγοι μπόρεσαν να φτάσουν ένα τέτοιο επίπεδο επιμονής και ενσυναίσθησης.
Αν και οι εμφανίσεις του ήταν σπάνιες, κάθε μία αποτελούσε γεγονός. Το κοινό και οι σκηνοθέτες γνώριζαν πως όταν ο Day-Lewis δεχόταν έναν ρόλο, αυτό σήμαινε ακρίβεια, πάθος και ουσιαστική πρόθεση. Είτε υποδυόταν έναν μοδίστρο με εμμονή στην τελειότητα είτε έναν φυλακισμένο, προσέγγιζε κάθε χαρακτήρα με πλήρη ψυχολογική και σωματική ενσάρκωση. Η δέσμευσή του φαινόταν σε κάθε κίνηση, κάθε βλέμμα, κάθε σιωπή.
Το 2017, ο Day-Lewis αποσύρθηκε από την υποκριτική, ολοκληρώνοντας την πορεία του με την ίδια συνειδητότητα που τη χαρακτήριζε. Η αποχώρησή του σηματοδότησε την αποχώρηση μιας δημιουργικής δύναμης που άλλαξε τον τρόπο με τον οποίο αντιλαμβανόμαστε την υποκριτική. Παρακάτω ακολοθούν επτά ερμηνείες που λειτουργούν ως μνημεία, αναδεικνύοντας τόσο το ταλέντο του όσο και τη διαρκή επιρροή του.
Nathaniel “Hawkeye” Poe
The Last of the Mohicans (1992)
Σε μια σπάνια στροφή προς τον ρόλο ήρωα δράσης, ο Day-Lewis ενσαρκώνει τον Nathaniel “Hawkeye” Poe, έναν λευκό άνδρα που μεγάλωσε κοντά στους Μοϊκανούς στη διάρκεια του Γαλλο-Ινδικού Πολέμου. Η ταινία παρουσιάζει ένα διαφορετικό είδος σωματικής αφοσίωσης, εστιάζοντας στην επιβίωση στη φύση αντί για σωματικούς περιορισμούς ή ιστορική ακρίβεια. Ο Day-Lewis εκπαιδεύτηκε συστηματικά με ιστορικά όπλα και έμαθε να ζει από τη γη, προετοιμαζόμενος εντατικά για τον ρόλο του.
Η ερμηνεία του βασίζεται λιγότερο στον διάλογο και περισσότερο στην παρουσία του. Πρόκειται για μια μορφή ήρεμης έντασης, έναν προστάτη του οποίου οι πράξεις έχουν μεγαλύτερη βαρύτητα από τα λόγια. Το ειδύλλιο με την Cora Munro προσδίδει συναισθηματικό βάθος σε μια αφήγηση γεμάτη βία και τιμή. Παρότι ο ρόλος δεν διαθέτει την πολυπλοκότητα άλλων χαρακτήρων του, αναδεικνύει το εύρος και τη γοητεία του Day-Lewis με τρόπο απροσδόκητο.
Reynolds Woodcock
Phantom Thread (2017)
Ο Reynolds Woodcock είναι ένας άντρας γεμάτος κομψότητα, έλεγχο και εσωτερικό βάσανο. Στον τελευταίο του ρόλο πριν αποσυρθεί, ο Day-Lewis ενσαρκώνει τον εμμονικό μοδίστρα με ψυχραιμία που καθηλώνει. Η τέχνη του είναι σχολαστική, ενώ η ψυχή του παραμένει ταραγμένη, μπλεγμένη σε μια σχέση γεμάτη ένταση, πάθος και εξάρτηση. Η χημεία του με τη Vicky Krieps διαμορφώνει ένα ιδιόμορφο μπαλέτο συναισθηματικών ανταλλαγών, εξουσίας και ασυνήθιστης οικειότητας.
Η ερμηνεία του είναι ήσυχη, ακριβής και αποπνικτική. Ο Day-Lewis κρύβει τον πόνο του χαρακτήρα πίσω από στρώματα ραπτικής και τελετουργίας. Καθώς η ιστορία οδηγείται στην σκοτεινή της κατάληξη, αποκαλύπτει μία ακόμη πτυχή της ιδιοφυΐας του: ευαλωτότητα χωρίς υποχώρηση, σκληρότητα χωρίς επιτήδευση. Αν αυτό αποτέλεσε το τελευταίο του έργο, τότε πρόκειται για έναν αποχαιρετισμό γεμάτο κομψότητα και μυστήριο.
Bill “The Butcher” Cutting
Gangs of New York (2002)
Ως Bill “The Butcher” Cutting, ο Day-Lewis διαμόρφωσε έναν από τους πιο ανατριχιαστικούς χαρακτήρες στην ιστορία του κινηματογράφου. Βίαιος, χαρισματικός και εμμονικός με τις ιδέες του, ο Bill μοιάζει με φιγούρα που ξεπήδησε από έναν σκοτεινό εφιάλτη βαθιά ριζωμένο στο αμερικανικό παρελθόν. Ο αιματοβαμμένος πατριωτισμός του και η σαδιστική του δεξιοτεχνία συγκρούονται με τον Amsterdam Vallon του Leonardo DiCaprio, φορτίζοντας έντονα κάθε σκηνή που μοιράζονται.
Ο Day-Lewis λέγεται πως εκπαιδεύτηκε ως χασάπης και παρέμεινε στον ρόλο καθ’ όλη τη διάρκεια των γυρισμάτων. Ακόμη και εκτός κάμερας μιλούσε με την προφορά του Bill. Πέρα από την επιφάνεια, προσέδωσε στον χαρακτήρα μια ιδιότυπη αίσθηση τραγικού μεγαλείου. Ο Bill ζει σύμφωνα με έναν κώδικα – όσο στρεβλός κι αν είναι – και ο Day-Lewis μάς μεταδίδει το βάρος αυτής της πίστης. Η ταινία ίσως παρουσιάζει δομικές αδυναμίες, όμως η ερμηνεία του παραμένει αυθεντική, καθηλωτική και χαρακτηριστική.
Abraham Lincoln
Lincoln (2012)
Το να ενσαρκώσεις τον Abraham Lincoln μοιάζει με εξαιρετικά απαιτητική αποστολή, λόγω του κύρους και της ιστορικής βαρύτητας του προσώπου. Ο Day-Lewis αποφεύγει την εξιδανίκευση και επικεντρώνεται στην ανθρώπινη διάσταση. Ο Lincoln του εμφανίζεται κουρασμένος, αλλά διατηρεί την οξυδέρκεια, το ξηρό χιούμορ και τη στρατηγική σκέψη του. Η φωνή που επέλεξε – υψηλή, τραχιά και βασισμένη σε ιστορικές πηγές – φάνηκε αρχικά απροσδόκητη, όμως σύντομα έγινε απολύτως πειστική.
Περιτριγυρισμένος από ένα εκτενές καστ και πλούσια σκηνογραφική λεπτομέρεια, ο Day-Lewis παραμένει το κέντρο βάρους της ταινίας. Κάθε παύση, κάθε βλέμμα και κάθε ανέκδοτο μοιάζουν μελετημένα, σαν ο Lincoln να στοχαζόταν την ιστορία τη στιγμή που τη ζούσε. Η ταινία χάρισε στον Day-Lewis το τρίτο του Όσκαρ και τον ανέδειξε ως τον μοναδικό άνδρα ηθοποιό με τρεις νίκες στον Α΄ Ανδρικό Ρόλο.
Gerry Conlon
In the Name of the Father (1993)
Επιστρέφοντας στη συνεργασία με τον Sheridan, ο Day-Lewis υποδύεται τον Gerry Conlon, έναν Ιρλανδό που φυλακίστηκε άδικα για βομβιστική επίθεση του IRA. Μέσα από την ερμηνεία του, αποτυπώνει τον εσωτερικό αγώνα ενός ανθρώπου που παλεύει με την αδικία, την απόγνωση και, πιο βαθιά, με τις προσδοκίες του πατέρα του. Σε αντίθεση με τη σωματική πρόκληση του “My Left Foot”, εδώ ο Day-Lewis εστιάζει στη σύγκρουση συναισθημάτων και στη διαρκή ένταση που βιώνει ο ήρωας.
Το συναισθηματικό επίκεντρο της ταινίας βρίσκεται στη σχέση του Gerry με τον πατέρα του, Giuseppe, τον οποίο ερμηνεύει ο Pete Postlethwaite. Ο δεσμός τους εξελίσσεται από την ένταση στη σιωπηλή αφοσίωση, θεμελιώνοντας το πολιτικό υπόβαθρο της ιστορίας πάνω σε προσωπική απώλεια. Ο Day-Lewis αποδίδει τη μετάβαση ενός απερίσκεπτου νεαρού σε έναν άνδρα που ανακαλύπτει τη φωνή του μέσα από τον πόνο. Πρόκειται για ένα πορτρέτο ανθεκτικότητας – σκληρό, οργισμένο και βαθιά ανθρώπινο.
Christy Brown
My Left Foot (1989)
Αυτός ήταν ο ρόλος που καθιέρωσε τον Day-Lewis στη σύγχρονη κινηματογραφική ιστορία. Ως Christy Brown, έναν άνδρα με εγκεφαλική παράλυση που μπορούσε να κινεί μόνο το αριστερό του πόδι, δεν περιορίστηκε στη μίμηση της σωματικής κατάστασης. Ενσάρκωσε βαθιά την απογοήτευση, το χιούμορ και τη δημιουργική ένταση του Brown. Κατά τη διάρκεια των γυρισμάτων, δεν εγκατέλειψε ποτέ τον ρόλο. Παρέμενε στο αναπηρικό καροτσάκι και ανάγκαζε το συνεργείο να τον ταΐζει, όπως θα χρειαζόταν και ο πραγματικός Brown.
Το αποτέλεσμα είναι μια ερμηνεία που ξεπερνά τον σεβασμό και φτάνει στη μεταμόρφωση. Η απόδοση αυτή χάρισε στον Day-Lewis το πρώτο του Όσκαρ και καθιέρωσε ένα πρότυπο για τις βιογραφικές ερμηνείες. Παρότι η σωματική προσήλωση εντυπωσιάζει, είναι η συναισθηματική ευαλωτότητα που κρατά σταθερή την ταινία. Οι σκηνές με τη Brenda Fricker, η οποία ενσαρκώνει τη μητέρα του Christy, αποπνέουν ζεστασιά και εσωτερική πολυπλοκότητα. Η προσέγγισή του ήταν η πλήρης ενσάρκωση.
Daniel Plainview
There Will Be Blood (2007)
Ο Daniel Plainview δεν είναι απλώς ένας χαρακτήρας· είναι μια κινητήρια δύναμη. Στο “There Will Be Blood”, ο Day-Lewis αποδίδει μια καταιγιστική εικόνα της απληστίας, της απομόνωσης και της ηθικής φθοράς που γεννά η φιλοδοξία. Ως πετρελαιάς που είναι διατεθειμένος να θυσιάσει τα πάντα για να ανέλθει στην εξουσία, η πορεία του αποκτά σχεδόν σαιξπηρικές διαστάσεις. Από την πρώτη στιγμή που δηλώνει «Είμαι πετρελαιάς», γίνεται σαφές ότι βρισκόμαστε μπροστά σε μια πράξη κινηματογραφικής δεξιοτεχνίας.
Συνεργαζόμενος με τον ανατριχιαστικό ιεροκήρυκα του Paul Dano, ο Day-Lewis διαμορφώνει μία από τις πιο χαρακτηριστικές αντιπαραθέσεις του σύγχρονου κινηματογράφου. Η ερμηνεία που του χάρισε το Όσκαρ είναι φορτισμένη με σωματική ένταση και ψυχολογικό βάθος. Είτε παραπατά σε πετρελαιοπηγές είτε συγκρούεται με ψευδοπροφήτες, ο Plainview αντανακλά τις πιο σκοτεινές ορμές του καπιταλισμού. Κανένας άλλος ρόλος δεν αποτυπώνει τόσο καθαρά τη βίαιη αφοσίωση και το ανατριχιαστικό χάρισμα του Day-Lewis.
