Από το 1996 μέχρι σήμερα, το “Mission: Impossible” χτίστηκε πάνω σε δύο άξονες: τον αμείλικτο ρυθμό και την επινοητικότητα της δράσης. Αν και κάθε ταινία είχε διαφορετική σκηνοθετική ταυτότητα, ο κοινός παρονομαστής ήταν πάντα η προσπάθεια υπέρβασης των ορίων του genre. Με το πέρασμα του χρόνου, ο Ethan Hunt έπαψε να είναι απλώς ο πράκτορας του IMF· έγινε o ίδιος ο Tom Cruise – ο τελευταίος σταρ που ρισκάρει το σώμα του για να αποδείξει ότι το σινεμά ανήκει ακόμα στο σινεμά. Μέσα από τις αλλαγές στο πολιτικό τοπίο, την τεχνολογία και την ίδια τη βιομηχανία, το franchise απέδειξε ότι μπορούσε να προσαρμοστεί, χωρίς να απολέσει την ταυτότητά του.
Η αποστολή είναι ξεκάθαρη και κλιμακωτή, αλλά πνίγεται κάτω από αλλεπάλληλες επεξηγήσεις.
΄Εμοιαζε να ακουμπά σε κάθε εποχή, χωρίς να γίνεται προϊόν της. Από το techno-thriller των 90s μέχρι τη high-concept δράση του 2018, η σειρά ακολουθούσε τη λογική του «κάθε ταινία μια νέα δοκιμή». Αυτό που διασφάλιζε την ανανέωση δεν ήταν μόνο η σκηνοθεσία, αλλά και η απουσία θεοποίησης του ίδιου του Ethan Hunt. Ήταν ήρωας, αλλά δεν χρειαζόταν ποτέ να τον προστατεύσει η μυθολογία. Το “Final Reckoning” αλλάζει τους όρους. Ο Hunt αντιμετωπίζεται πλέον σαν κινηματογραφική οντότητα που πρέπει να αποχαιρετηθεί.
Η βασική πλοκή δεν είναι περίπλοκη, παρά τις εντυπώσεις που αφήνει το φορτωμένο σενάριο. Ο Ethan και η ομάδα του καταδιώκουν μια νέα υπαρξιακή απειλή για την ανθρωπότητα, η οποία έχει τη μορφή μιας ανεξέλεγκτης τεχνητής νοημοσύνης. Ο χρόνος πιέζει, οι κυβερνήσεις διχάζονται, και τα κίνητρα των δευτερευόντων χαρακτήρων μπλέκονται με πολιτικές σκοπιμότητες. Η αποστολή είναι ξεκάθαρη και κλιμακωτή, αλλά πνίγεται κάτω από αλλεπάλληλες επεξηγήσεις, αφηγηματικά πισωγυρίσματα και υποπλοκές που δεν αναπτύσσονται ποτέ ουσιαστικά.
Ακόμα πιο προβληματική, όμως, είναι η απεικόνιση του «κακού». Ο Gabriel παρουσιάζεται ως άνθρωπος-κλειδί πίσω από την τωρινή κρίση, συνδεδεμένος με το παρελθόν του Ethan, όμως παραμένει δραματουργικά κενός. Δεν έχει ούτε καθαρό κίνητρο, ούτε ψυχολογική διαστρωμάτωση. Δεν είναι σύμβολο ιδεολογίας ούτε αρχέτυπο χάους. Είναι μια σεναριακή ευκολία που υποτίθεται πως ενσαρκώνει το κακό, χωρίς ποτέ να γίνεται πειστικός. Το αποτέλεσμα είναι να μην υπάρχει πραγματική αντίστιξη ανάμεσα στον ήρωα και τον αντίπαλό του.
Όταν ξεκινήσει η δράση, η ταινία βρίσκει τη φόρμα της. Η κίνηση, το σασπένς και η σωματική ένταση είναι στα γνωστά υψηλά επίπεδα.
Ο εχθρός εδώ είναι ένα αφηρημένο σύστημα. Η «Οντότητα» είναι ένας ψηφιακός Θεός-Αντίχριστος, μια παντοδύναμη δύναμη με απεριόριστη πρόσβαση στην πληροφορία και καμία επίγνωση ανθρώπινης ηθικής. Ωστόσο, η ταινία δεν αξιοποιεί αυτή τη θεματική παράμετρο με συνέπεια. Η τεχνητή νοημοσύνη δεν γίνεται ποτέ το κέντρο ενός ουσιαστικού φιλοσοφικού στοχασμού, ούτε ένα σύγχρονο εργαλείο τρόμου. Είναι απλώς το πρόσχημα για να κινηθεί η δράση.
Αυτό που ξεχωρίζει από νωρίς είναι η πρόθεση του Christopher McQuarrie να μετατρέψει την ταινία σε «Endgame» της σειράς. Ο θεατής κατακλύζεται από υπενθυμίσεις προηγούμενων αποστολών, από flashbacks, από παλιούς χαρακτήρες, χωρίς καμία απολύτως ουσιαστική δικαιολογία. Το πρόβλημα δεν είναι η νοσταλγία καθαυτή, αλλά το πώς λειτουργεί εις βάρος της τρέχουσας ιστορίας. Η ταινία δεν ξεκινά να λέει κάτι καινούργιο· πασχίζει πρώτα να βγάλει άκρη με όλα όσα έχουν προηγηθεί.
Η πρώτη ώρα είναι ίσως η πιο κουραστική της σειράς. Αντί για κάποιο δυναμικό opening, όπως μας έχουν συνηθίσει οι προηγούμενες ταινίες (βλέπε “Fallout” ή “Rogue Nation”), εδώ έχουμε εκτεταμένη έκθεση, χαρακτήρες που εξηγούν πράγματα ο ένας στον άλλο, και έναν Ethan Hunt που περιφέρεται σαν θρύλος σε σύνταξη. Ακόμη και το στοιχείο της αυτοπαρωδίας –τόσο χαρακτηριστικό στα προηγούμενα φιλμ– απουσιάζει, κάνοντας την ταινία να μοιάζει με σοβαροφανές δοκίμιο πάνω στην ηρωολατρία του Cruise.
Ο μεγαλύτερος αντίπαλος της ταινίας, δεν είναι το Α.Ι., αλλά το ίδιο της το παρελθόν.
Όταν τελικά ξεκινήσει η δράση, η ταινία βρίσκει τη φόρμα της. Η κίνηση, το σασπένς και η σωματική ένταση είναι στα γνωστά υψηλά επίπεδα. Ο Cruise δεν προσποιείται· κάθε σωματική δοκιμασία καταγράφεται με τρόπο που προκαλεί πραγματική αδρεναλίνη. Όμως το φιλμ ποτέ δεν φτάνει στα επίπεδα κορύφωσης των “Fallout” ή “Ghost Protocol”. Τα στοιχήματα μοιάζουν λιγότερο προσωπικά, το σασπένς πιο προβλέψιμο, και η αγωνία μειώνεται από την υπερβολικά στιλιζαρισμένη προσέγγιση.
Και σε επίπεδο χαρακτήρων, παραμένει ένα θεμελιώδες πρόβλημα: δεν υπάρχει καμία ουσιαστική αίσθηση ρίσκου. Οι βασικοί χαρακτήρες έχουν μετατραπεί σε σύμβολα που δεν επιτρέπεται να αποτύχουν ή να φθαρούν. Κανείς δεν αλλάζει. Κανείς δεν προδίδεται. Κανείς δεν λυγίζει. Η αίσθηση του επικείμενου κινδύνου, που κάποτε χαρακτήριζε τη σειρά, έχει αντικατασταθεί από μια καλά υπολογισμένη ασφάλεια.
Ο μεγαλύτερος αντίπαλος της ταινίας, ωστόσο, δεν είναι το Α.Ι., αλλά το ίδιο της το παρελθόν. Οι σεναριογράφοι προσπαθούν να μετατρέψουν τον Ethan Hunt σε μια μυθική φιγούρα με σταθερή γραμμική εξέλιξη – κάτι που δεν υπήρξε ποτέ στόχος της σειράς. Το franchise, άλλωστε, λειτουργούσε πάντα καλύτερα ως άθροισμα επιμέρους θεαματικών καταστάσεων, όχι ως συγκροτημένο έπος
Tο Final Reckoning δεν θεωρείται αποτυχία. Αλλά μπορώ να πω με σιγουριά ότι είναι το λιγότερο Mission: Impossible που έχω δει.
Αν έλεγα ότι υπάρχουν μόνο αρνητικά στο Mission: Impossible, θα έλεγα ψέματα. Ο Tom Cruise, αναλλοίωτος στον χρόνο, δίνει το σήμα και μας δείχνει ότι το κενό που θα αφήσει, όταν και αν σταματήσει να κάνει τέτοιου είδους ταινίες, θα είναι τεράστιο. Η δράση, όπως πρέπει, με τα stunts που πρέπει. Οι δευτερεύοντες χαρακτήρες είναι colourful, αλλά νιώθεις πολλές φορές ότι λαμβάνουν πολύ χώρο και χρόνο από βασικά κομμάτια της ταινίας, χωρίς λόγο. Πολλές φορές δεν έχω ψαχτεί τόσο στο τι ακριβώς είδα σε ό,τι Mission: Impossible έχω δει. Ζούσα την εμπειρία. Αλλά εδώ, ενώ περιμένεις ένα τεράστιο φινάλε, μάλλον μένεις με τα expectations.
Σε μια ταινία που πρέπει να αποτελέσει έναν δυνατό αποχαιρετιστήριο φόρο τιμής σε έναν “θρύλο” των ταινιών δράσης, το Mission: Impossible δεν είναι ότι είναι κακό. Οι ερμηνείες και η δράση σε κρατάνε, αλλά το σενάριο είναι αυτό που γίνεται ο χειρότερος εχθρός του. Παγιδεύεται τόσο πολύ στο παρελθόν, που εν τέλει καταφέρνει να πάθει κρίση ταυτότητας και να μπερδέψει και τους μη μυημένους. Και αυτό είναι το βασικότερο. Δεν είναι ότι δεν θα περάσεις καλά, ούτε ότι το Final Reckoning θεωρείται αποτυχία. Αλλά μπορώ να πω με σιγουριά ότι είναι το λιγότερο Mission: Impossible που έχω δει.
Artist: Morrissey
Album: I Am Not a Dog on a Chain
Label: BMG
Release Date: 20/03/2020
Genre: Indie Rock
Movie: Mission: Impossible – The Final Reckoning
Year: 2025
Duration: 170′
Genre(s): Action, Spy, Adventure
Director(s): Christopher McQuarrie
Tom Cruise, Hayley Atwell, Ving Rhames, Simon Pegg, Esai Morales, Pom Klementieff, Henry Czerny, Angela Bassett, Vanessa Kirby, Holt McCallany, Janet McTeer, Nick Offerman, Hannah Waddingham, Tramell Tillman, Shea Whigham, Greg Tarzan Davis, Charles Parnell, Mark Gatiss, Rolf Saxon, Lucy Tulugarjuk, Katy O’Brian, Stephen Oyoung, Mariela Garriga, Pasha D. Lychnikoff, Tommy Earl Jenkins, Cary Elwes.
Mission: Impossible - The Final Reckoning
Όχι, το Final Reckoning δεν είναι αποτυχία. Αλλά είναι η πρώτη φορά που μια αποστολή του Ethan Hunt μοιάζει με βήμα στο κενό. Η δράση εντυπωσιάζει, ο Cruise παραμένει άθικτος από τον χρόνο, όμως το σενάριο διστάζει — και μαζί του, η ταινία χάνει την πυξίδα της. Αν αυτό είναι το τέλος, είναι σίγουρα το πιο αβέβαιο.