Αν τοποθετούσαμε όλα τα ημερολογιακά έτη σε μια ευθεία γραμμή και κάθε ένα φωτιζόταν ανάλογα με το πόσο σπουδαία μουσικά άλμπουμ κυκλοφόρησαν, τότε το 1991 θα ήταν ένα από αυτά που ξεχώρισαν έντονα. Μέσα σε έναν μήνα, κυκλοφόρησαν το “Nevermind” των Nirvana και το “Ten” των Pearl Jam. Δύο άλμπουμ-σταθμοί για την παγκόσμια σκηνή, που άλλαξαν για πάντα την πορεία της μουσικής ιστορίας.
Το “Nevermind” εκτόξευσε τον Kurt Cobain και την παρέα του, ενώ το “Ten” ήταν ο θεμέλιος λίθος μιας μουσικής αυτοκρατορίας που διαρκεί πάνω από τριάντα χρόνια. Η επιτυχία του “Ten” αποκτά μεγαλύτερη αξία, αν αναλογιστούμε ότι οι Pearl Jam δημιουργήθηκαν σχεδόν τυχαία. Ο κιθαρίστας Stone Gossard και ο μπασίστας Jeff Ament ήταν μέλη της μπάντας Green River. Το 1986, κυκλοφόρησαν το “Dry as a Bone” και, παρότι δεν έκανε ιδιαίτερη αίσθηση, δεν πέρασε απαρατήρητο από την τοπική σκηνή. Σχεδόν αμέσως μετά, το συγκρότημα μπήκε ξανά στο στούντιο για να ξεκινήσει την παραγωγή του πρώτου τους ολοκληρωμένου άλμπουμ, “Rehab Doll”.
Ωστόσο, οι εσωτερικές διαμάχες αποδείχθηκαν πιο σημαντικές από την επερχόμενη κυκλοφορία. Στο εσωτερικό των Green River δημιουργήθηκαν δύο στρατόπεδα: από τη μία οι Ament και Gossard, που ήθελαν να κυνηγήσουν ένα συμβόλαιο με μεγάλη δισκογραφική εταιρεία. Και από την άλλη, ο Arm, που ήθελε να παραμείνουν underground. Οι εντάσεις κορυφώθηκαν μετά από μια συναυλία τον Οκτώβριο του 1987 στο Λος Άντζελες.
Ο Wood άφησε την τελευταία του πνοή, δίνοντας ουσιαστικά τέλος στους Mother Love Bone
Ο Ament, προφανώς χωρίς να ενημερώσει κανέναν, είχε γεμίσει τη guest list με εκπροσώπους μεγάλων δισκογραφικών εταιρειών, αντί για φίλους του συγκροτήματος -ωστόσο, μόνο δύο από τους εκπροσώπους εμφανίστηκαν. Στις 31 Οκτωβρίου 1987, οι Ament, Gossard και Fairweather εξέφρασαν την επιθυμία τους να αποχωρήσουν από το συγκρότημα. Παρόλο που συμφώνησαν να ολοκληρώσουν την παραγωγή του “Rehab Doll”, οι Green River είχαν ουσιαστικά διαλυθεί από τα τέλη Οκτωβρίου 1987.
Μετά τη διάλυση των Green River, ο Gossard δημιούργησε τους Mother Love Bone μαζί με τους Ament και Fairweather, τον πρώην frontman των Malfunkshun, Andrew Wood, και τον πρώην ντράμερ των Ten Minute Warning και Skin Yard, Greg Gilmore. Η μπάντα έπιασε αμέσως δουλειά και άρχισε να ηχογραφεί και να εμφανίζεται ζωντανά. Έτσι, μέχρι τα τέλη του ‘88 είχαν καθιερωθεί ως ένα από τα πιο υποσχόμενα συγκροτήματα του Seattle. Στις αρχές του ‘89, το συγκρότημα υπέγραψε συμβόλαιο με τη θυγατρική της PolyGram, Mercury Records. Τον Μάρτιο του ίδιου έτους το συγκρότημα κυκλοφόρησε το ντεμπούτο του EP, “Shine”.
Στα τέλη του ‘89 το συγκρότημα επέστρεψε στο στούντιο για να ηχογραφήσει το ντεμπούτο στούντιο άλμπουμ του, “Apple”. Η κυκλοφορία του είχε προγραμματιστεί για τον Μάρτιο του 1990. Λίγες μόνο ημέρες πριν από την κυκλοφορία του “Apple”, ο frontman Wood, ο οποίος είχε μακρύ ιστορικό με προβλήματα με τα ναρκωτικά, πήρε υπερβολική δόση ηρωίνης. Αφού πέρασε λίγες μέρες στο νοσοκομείο σε κώμα, άφησε την τελευταία του πνοή, δίνοντας ουσιαστικά τέλος στους Mother Love Bone.
Ο Eddie Vedder στέλνει την κασέτα στο Seattle και οι Ament, Gossard και McCready, μόλις την ακούν, τον καλούν για να περάσει από audition
Με το συγκρότημα να διαλύεται απότομα και τραγικά, οι Gossard και Ament βρίσκονται ξανά στο σημείο μηδέν. Παράλληλα, ένα άλλο συγκρότημα από το Seattle, οι Shadow, διαλύονται και ο κιθαρίστας τους, Mike McCready, βρίσκεται σε αναζήτηση του επόμενου μουσικού του βήματος. Οι τρεις τους τελικά συναντιούνται και δημιουργούν τους Mookie Blaylock. Και ναι, όσοι είστε θιασώτες του ‘90s NBA, το όνομά τους είναι φόρος τιμής στον τότε guard των New Jersey Nets. Η τριάδα πλέον βρίσκεται σε αναζήτηση frontman και drummer, καθώς έχει ένα demo με πέντε κομμάτια έτοιμο.
Εν τω μεταξύ, ο frontman των Soundgarden, Chris Cornell, στενός φίλος και συγκάτοικος του Wood, επιστρατεύει τα μέλη των Mother Love Bone για να ηχογραφήσουν κάποια τραγούδια που είχε γράψει ως φόρο τιμής στον αδικοχαμένο φίλο του. Μαζί με τον ντράμερ των Soundgarden, Matt Cameron, η πεντάδα συγκεντρώνεται για πρόβες. Και έτσι, γεννιούνται οι Temple of the Dog.
Φεύγουμε από το Seattle και πάμε απέναντι, στο San Diego. Εκεί συναντάμε έναν σέρφερ, ο οποίος κάνει παρέα με έναν drummer ενός ανερχόμενου συγκροτήματος. Ο μουσικός της ιστορίας δεν είναι άλλος από τον Jack Irons, τότε μέλος των Red Hot Chili Peppers. Το demo των Mookie έχει φτάσει στα χέρια του Irons, ο οποίος το δίνει στον φίλο του για να κάνει overdub τα φωνητικά. Ο σέρφερ μας, αφού ολοκληρώνει την ηχογράφηση, στέλνει την κασέτα στο Seattle. Οι Ament, Gossard και McCready, μόλις το ακούν, τον καλούν για να περάσει από audition. Αν για οποιονδήποτε λόγο δεν έχετε μαντέψει το όνομα του σέρφερ, ας το πάρει το ποτάμι: είναι ο Eddie Vedder.
Η ιστορία πάνω στην οποία βασίστηκε το “Alive” προερχόταν από την ίδια τη ζωή του frontman των Pearl Jam
O Vedder πετάει λοιπόν για το Emerald City, προκειμένου να συναντηθεί με το υπόλοιπο σχήμα. Φτάνοντας, θα συναντήσει τον Cornell και τους υπόλοιπους στα London Bridge Studios. Αυτοί θα εκμεταλλευτούν την ευκαιρία για να γράψει ο Eddie πρόσθετα φωνητικά στο “Hunger Strike“. Αφού ολοκληρώνουν την ηχογράφηση του ομώνυμου άλμπουμ, ο Cameron ενημερώνει τους υπόλοιπους ότι δεν μπορεί να συνδυάσει τις μπάντες. Τότε, οι Mookie Blaylock πρέπει να βρουν νέο drummer. Τελικά, τον βρίσκουν στο πρόσωπο του Dave Krusen. Έτσι, η πεντάδα, διατηρώντας τον ίδιο παραγωγό και τα ίδια studios, αρχίζει να ηχογραφεί το πρώτο της άλμπουμ.
O Eddie Vedder, όμως, δεν είχε πάει στο Seattle με άδεια χέρια. Ήδη από την κασέτα, οι υπόλοιποι είχαν καταλάβει ότι ο EdVed ήταν κάτι παραπάνω από ένας τύπος με ωραία φωνή. Ο Gossard στην demo κασέτα είχε συμπεριλάβει πέντε ορχηστρικά κομμάτια: τα “Dollar Short”, “Egyptian Crave”, “Footsteps”, “Richard‘s ‘E‘” και “‘E‘ Ballad”. Όταν πήραν πίσω την κασέτα από τον Vedder, είχαν και το τραγούδι που θα απογείωνε την καριέρα τους: το “Alive”.
Αυτό όμως δεν ήταν αρκετό, αφού ο Vedder είχε γράψει στίχους για ακόμα ένα από τα ορχηστρικά, το “’E’ Ballad”. Κάπως έτσι δημιουργήθηκε το “Black”, η ιστορία ενός πληγωμένου άντρα που βλέπει την πρώην του παντού γύρω του. «Ποτέ μέχρι τότε δεν είχα βρεθεί σε μια κατάσταση όπου τα πάντα κυλούσαν τόσο καλά», θυμάται ο McCready μιλώντας στο Spin το 2001. «Όλα συνέβησαν μέσα σε επτά ημέρες. Είχαμε δουλέψει όλη τη μουσική έναν μήνα πριν από αυτό με τον Krusen. Όταν ήρθε ο Eddie, είχε τα “Footsteps”, “Alive” και “Black”. Και μέσα από εκείνη την εβδομάδα προέκυψαν τόσα άλλα πράγματα».
Αποφάσισαν να ονομάσουν τον πρώτο τους δίσκο “Ten,” από τον αριθμό της φανέλας του Mookie Blaylock
Μέσα στην εβδομάδα προέκυψαν συνολικά 11 κομμάτια. Αν και τα περισσότερα δεν θα έμπαιναν σε καμία ηχογράφηση, τα τραγούδια περιλάμβαναν μια πρώιμη εκδοχή του “Release” και του “Oceans”, ενός φόρου τιμής στο αγαπημένο σερφ του Vedder. Επίσης, προέκυψε και μια εμβρυακή εκδοχή του “Even Flow”. Το τελευταίο εμπνεύστηκε από την ανησυχία του Vedder για τους άστεγους. Το “Release” ήταν ένα μήνυμα προς τον πατέρα που δεν γνώρισε ποτέ του, και το μοναδικό τραγούδι που γράφτηκε από όλη την μπάντα.
Στις αμέτρητες συνεντεύξεις που έδωσε η μπάντα τα επόμενα χρόνια, αποκαλύφθηκε ότι η ιστορία πάνω στην οποία βασίστηκε το “Alive” προερχόταν από την ίδια τη ζωή του Vedder: είχε μεγαλώσει πιστεύοντας ότι ένας άντρας ήταν ο πατέρας του. Μόνο και μόνο για να του αποκαλύψει η μητέρα του, σε ηλικία 17 ετών, ότι ο βιολογικός του πατέρας ήταν κάποιος άλλος και ότι είχε ήδη πεθάνει. Οι Gossard και Ament δε γνώριζαν την ιστορία εκείνη την εποχή. Αυτό που άκουσαν στους στίχους ήταν ένας βαθύς πόνος που απηχούσε το δικό τους.
«Αυτό για το οποίο έγραφε, ήταν ο χώρος στον οποίο βρισκόμασταν ο Stone και εγώ», είπε ο Ament το 2001 για τις πρώτες του πρόβες με τον Vedder. «Είχαμε μόλις χάσει έναν από τους φίλους μας από έναν σκοτεινό και κακό εθισμό, και εκείνος έβαζε αυτό το συναίσθημα σε λέξεις».
Πρέπει να πιστέψεις ότι υπάρχει κάποια ανώτερη δύναμη όταν ο πρώτος τραγουδιστής σου είναι ένας φύλακας ασφαλείας από το San Diego, ονόματι Eddie Vedder
Ενώ το νερό είχε μπει στο αυλάκι, υπήρχε μία εκκρεμότητα που η μπάντα δε γνώριζε. Η εταιρεία φοβόταν ότι θα υπήρχαν νομικά προβλήματα με το όνομα τους, έτσι τους έπεισε να το αλλάξουν. Η μπάντα ισχυριζόταν ότι εμπνεύστηκε το νέο της όνομα από την παραισθησιογόνο μαρμελάδα που έφτιαχνε η προγιαγιά του Vedder, η Pearl. Aν και αυτή η ιστορία πιθανότατα είναι φανταστική, εμείς θα την πιστέψουμε. Έτσι, λοιπόν, γεννήθηκαν οι Pearl Jam. Ωστόσο, δεν ήταν έτοιμοι να αφήσουν τελείως πίσω τους το προηγούμενο όνομά τους. Αποφάσισαν να ονομάσουν τον πρώτο τους δίσκο “Ten,” από τον αριθμό της φανέλας του Mookie Blaylock.
Τα προβλήματα με τις εταιρείες δεν περιορίστηκαν μόνο στο όνομα. Οι Gossard και Ament ήταν δυσαρεστημένοι με την PolyGram. Αφού, ο Michael Goldstone, με τον οποίο είχαν κάνει τη συμφωνία, είχε πρόσφατα φύγει, και κανείς άλλος στην εταιρεία δε φαινόταν να θυμάται ποιοι ήταν—έτσι ζήτησαν να απαλλαγούν από το συμβόλαιό τους. Η εταιρεία συμφώνησε να ικανοποιήσει το αίτημά τους. Με την προϋπόθεση ότι το συγκρότημα θα πλήρωνε ένα χρέος 500.000 δολαρίων. Ο Goldstone, ο οποίος είχε μεταπηδήσει στην Epic και ήθελε να εκπροσωπήσει το νέο project των Gossard και Ament, αποδείχθηκε για άλλη μια φορά σωτήρας του συγκροτήματος. Έπεισε τα νέα του αφεντικά να πληρώσουν ένα δάνειο πολλών χιλιάδων δολαρίων, ώστε το συγκρότημα να κερδίσει την ελευθερία του.
«Δεν ήταν και τόσο εύκολο να τους πείσω όσο θα φανταζόταν κάποιος. Άλλωστε, τότε δεν ήταν ακόμα οι Pearl Jam—ήταν μόνο ο Jeff και ο Stone. Υπήρχαν κάποια demos, αλλά η μπάντα ήθελε πραγματικά μια νέα αρχή. Και ενώ τα demos ήταν καλά… πρέπει να πιστέψεις ότι υπάρχει κάποια ανώτερη δύναμη όταν ο πρώτος τραγουδιστής σου είναι ένας φύλακας ασφαλείας από το San Diego, ονόματι Eddie Vedder», θυμάται ο Michael Goldstone.
Μέχρι τον Αύγουστο του 2016 το “Ten” είχε πουλήσει περισσότερα από 10 εκατομμύρια αντίτυπα μόνο στις ΗΠΑ
Το πρώτο single, που κυκλοφόρησε, ήταν το “Alive” στις 7 Ιουλίου του 1991. Το δεύτερο, μετά την κυκλοφορία του δίσκου, ήταν το “Even Flow”. Tο lead riff γράφτηκε από τον Gossard. Στη συνέχεια, αφέθηκε στον McCready για να το παίξει. «Ο Stone έγραψε το riff και το τραγούδι», δήλωσε ο McCready στο Guitar School το 1995. Από την πλευρά του, ο Stone απάντησε σε όσους τον κατηγορούσαν ότι είχε αντιγράψει τον Stevie Ray Vaughan. «Προσπάθησα να κλέψω όλα όσα ξέρω από τον Stevie Ray Vaughan και να τα βάλω στο “Even Flow”». Ο McCready συμπληρώνει: «Αυτό είναι το “Even Flow”, εγώ που προσποιούμαι ότι είμαι ο Stevie Ray Vaughan, και μάλιστα όχι με μεγάλη επιτυχία».
Το “Ten” τελικά κυκλοφόρησε στις 27 Αυγούστου 1991. Αν και αργότερα έγινε πολλές φορές πλατινένιο, δεν έκανε αμέσως μεγάλη επιτυχία. Αντίθετα, το άλμπουμ πουλήθηκε με τον παλιό, απλό τρόπο: από στόμα σε στόμα. Τελικά, έφτασε στο Νο. 2 του Billboard 200 album chart και, μέχρι τον Αύγουστο του 2016, το “Ten” είχε πουλήσει περισσότερα από 10 εκατομμύρια αντίτυπα στις ΗΠΑ, σύμφωνα με τη Nielsen Music. Και, φυσικά, παραμένει το άλμπουμ με τις καλύτερες πωλήσεις του συγκροτήματος μέχρι σήμερα.