Όταν οι Rage Against the Machine ανέβηκαν στη σκηνή του Saturday Night Live στις 13 Απριλίου 1996, έφεραν κάτι περισσότερο από ενισχυτές και πετάλια παραμόρφωσης – έφεραν και διαμαρτυρία. Αυτό που υποτίθεται πως θα ήταν μια απλή εμφάνιση για την προώθηση του δεύτερου άλμπουμ τους, “Evil Empire”, εξελίχθηκε γρήγορα σε μία από τις πιο διαβόητες στιγμές στην ιστορία της εκπομπής. Παρά το γεγονός ότι εκατομμύρια τηλεθεατές είδαν μια σφιχτή, ηλεκτρισμένη εκτέλεση του “Bulls on Parade“, το πραγματικό «δράμα» εκτυλίχθηκε εκτός κάμερας, μέσα από μια αντιπαράθεση μεταξύ πολιτικών πεποιθήσεων και τηλεοπτικού πρωτοκόλλου.
Το SNL έχει μακρά ιστορία στο να αγκαλιάζει αλλά και να απαγορεύει μουσικά νούμερα. Από τη Sinead O’Connor, που έσκισε μια φωτογραφία του Πάπα, μέχρι τους Cypress Hill, που άναψαν τσιγαριλίκι στη σκηνή, η εκπομπή λειτούργησε πολλές φορές ως πλατφόρμα εξέγερσης. Ωστόσο, το κόλπο των Rage Against the Machine δεν πρόλαβε καν να βγει στον αέρα. Η διαμάχη ξέσπασε λίγα λεπτά πριν την εμφάνισή τους, με τρόπο που μόνο ένα συγκρότημα όπως οι Rage θα μπορούσε να έχει σχεδιάσει.
Οικοδεσπότης εκείνης της βραδιάς ήταν ο δισεκατομμυριούχος Steve Forbes, υποψήφιος των Ρεπουμπλικανών για την προεδρία και σύμβολο όλων όσων αντιμάχονταν οι Rage Against the Machine. Η αντιπαράθεση ενός ένθερμου καπιταλιστή με ένα αντικαθεστωτικό συγκρότημα ήταν σχεδόν τέλεια. Οι RATM το εξέλαβαν ως κάλεσμα στα όπλα.
Όπως αφηγήθηκε ο Tom Morello χρόνια αργότερα στο ντοκιμαντέρ “50 Years of SNL Music”, το σχέδιο ήταν απλό: να κρεμάσουν ανάποδες αμερικανικές σημαίες – ένα διεθνώς αναγνωρισμένο σήμα κινδύνου – πάνω από τους ενισχυτές τους, ως διαμαρτυρία. Κατά τη διάρκεια των προβών, οι παραγωγοί του SNL εντόπισαν τις σημαίες και ζήτησαν αμέσως την αφαίρεσή τους, επικαλούμενοι ανησυχίες για τους διαφημιστές και την «περίεργη ατμόσφαιρα» που ίσως δημιουργούσε η παρουσία του Forbes ως οικοδεσπότη. Η μπάντα συμφώνησε απρόθυμα, όμως όχι χωρίς να καταστρώσει ένα εφεδρικό σχέδιο.
Οι RATM κλείστηκαν στο καμαρίνι τους για την ασφάλειά τους – ή ίσως για την ασφάλεια όλων των άλλων
Όταν η εκπομπή βγήκε ζωντανά, οι roadies ανέλαβαν αμέσως δράση, επανατοποθετώντας τις σημαίες δευτερόλεπτα πριν το συγκρότημα ξεκινήσει το “Bulls on Parade”. Το προσωπικό της σκηνής του SNL, που δεν ήθελε να μείνει πίσω, όρμησε μέσα σε μόλις επτά δευτερόλεπτα και έσκισε τις σημαίες, εν μέσω μιας σύντομης αλλά έντονης συμπλοκής. Για τα εκατομμύρια που παρακολουθούσαν στο σπίτι, τίποτα από όλα αυτά δεν ήταν ορατό. To show φαινόταν συνηθισμένο – μέχρι που τελείωσε.
Οι RATM ήταν προγραμματισμένοι να παρουσιάσουν ένα δεύτερο κομμάτι, το καυστικό “Bullet in the Head” – ένα τραγούδι που ασκεί άμεση κριτική στη συστημική χειραγώγηση μέσω των μέσων ενημέρωσης και της κυβέρνησης. Αντί γι’ αυτό, τους ενημέρωσαν στα παρασκήνια ότι η παράσταση είχε «τραβήξει πολύ» και το δεύτερο τραγούδι θα κοβόταν. Σύμφωνα με τον Morello, αυτό δεν ήταν θέμα χρόνου· ήταν καθαρή λογοκρισία.
Τότε ήταν που τα πράγματα κλιμακώθηκαν. Ο Tim Commerford, ο διαβόητα εκφραστικός μπασίστας του συγκροτήματος, εξέλαβε την απόφαση ως προσβολή. Έσκισε μία από τις αμερικανικές σημαίες, την έκανε μπάλα και όρμησε στην άλλη άκρη της αίθουσας, στο καμαρίνι του Steve Forbes. Ο Forbes δεν βρισκόταν εκεί – όμως η οικογένειά του ήταν. Ο Commerford πέταξε την μπάλα με τη σημαία εναντίον τους. Διαλύθηκε στον αέρα, χωρίς να τραυματίσει κανέναν, αλλά η ζημιά είχε ήδη γίνει.
Ο Forbes, που είχε πρόσφατα κάνει προεκλογική εκστρατεία για την προεδρία, βρισκόταν ακόμα υπό την προστασία των μυστικών υπηρεσιών. Μέσα σε λίγα λεπτά, ο διάδρομος γέμισε με πράκτορες. Οι RATM κλείστηκαν στο καμαρίνι τους για την ασφάλειά τους – ή ίσως για την ασφάλεια όλων των άλλων. Στη συνέχεια, το συγκρότημα οδηγήθηκε έξω από το 30 Rockefeller Plaza και αφέθηκε στο πεζοδρόμιο, χωρίς να το απομακρύνουν με συνοπτικές διαδικασίες από μία από τις πιο εμβληματικές σκηνές της τηλεόρασης. Αξίζει να σημειωθεί ότι απουσίαζαν από τους αποχαιρετισμούς της εκπομπής στο τέλος.
Οι RATM εμφανίστηκαν για να θυμίσουν στην Αμερική ότι η «ελευθερία της έκφρασης» συχνά συνοδεύεται από ψιλά γράμματα
Αν και η παρουσία τους στο Saturday Night Live διήρκεσε μόνο λίγα λεπτά, οι επιπτώσεις αντηχούσαν για δεκαετίες. Οι RATM δεν προσκλήθηκαν ποτέ ξανά. Ο Morello κατηγόρησε δημοσίως το SNL ότι υποκλίθηκε στα εταιρικά συμφέροντα, χαρακτηρίζοντας την αντίδρασή τους δειλή. Σύμφωνα με τα λόγια του, «δεν θα μπορούσαν να γλείψουν περισσότερο τον δισεκατομμυριούχο».
Και όμως, με τον κλασικό τρόπο των RATM, ο Morello πήγε στο afterparty. Το περιστατικό παραμένει ένα από τα πιο εκρηκτικά παραδείγματα σύγκρουσης καλλιτέχνη με τα mainstream media. Δεν επρόκειτο απλώς για μια σημαία ή ένα κομμένο τραγούδι – επρόκειτο για τα όρια της διαφωνίας σε χώρους ελεγχόμενους από εταιρείες. Οι Rage Against the Machine εμφανίστηκαν για να θυμίσουν στην Αμερική ότι η «ελευθερία της έκφρασης» συχνά συνοδεύεται από ψιλά γράμματα. Και ενώ οι ενισχυτές τους μπορεί να σίγησαν νωρίς εκείνο το βράδυ, το μήνυμα που έφεραν έγινε πιο δυνατό με τον καιρό.