Φωτογραφίες: Release Athens 2023
Ο πρώτος δριμύς καύσωνας του καλοκαιριού έχει κάνει αισθητή εδώ και αρκετές μέρες την παρουσία του και οι φόβοι για το πώς θα εξελιχθεί μια τόσο αναμενόμενη συναυλία όσο αυτή των Στέρεο Νόβα υπό συνθήκες κλιβάνου άρχισαν να εγκαθιδρύονται. Εν τέλει όμως, η μόνη πραγματικά μελανή στιγμή της «ηλεκτρονικής» μέρας του Release Athens Festival ήταν η ακύρωση των Boy Harsher λόγω κωλυμάτων πτήσης από την Ιταλία.
Η υπόλοιπη μέρα στέφθηκε με επιτυχία, ωστόσο και αυτό το μελανό σημείο υπήρξε κατά τι ευεργετικό καθώς η ώρα έναρξης των μπαντών μετά από ένα DJ Set του Junior SP μεταφέρθηκε στις 20:15, την ώρα που ο ήλιος είχε αρχίσει να δύει. Και με τις edm λούπες του DJ ως πρελούδιο, οι οιωνοί ήταν με το μέρος μας.
Marva von Theo
Θα ακουστεί τουλάχιστον υπερβολική ως δήλωση αλλά οφείλω να το πω, πολλώ δε μάλλω να ξεκινήσω να μιλάω για τους Marva Von Theo με αυτόν τον τρόπο: μετά την εμφάνισή τους, δε μου έλειψαν καθόλου οι Boy Harsher. Σίγουρα είναι δύο διαφορετικές ηχητικές εκφάνσεις (σχεδόν) κοινών συναισθημάτων και εικόνων αλλά οι MVT έχουν την ατυχία να είναι Έλληνες και όχι Αμερικάνοι και δευτερευόντως να μην ευνοούνται ιδιαίτερα από τον αλγόριθμο του YouTube. Γιατί κακά τα ψέματα, όσο καλοί και δημοφιλείς και να είναι οι Boy Harsher, αν οι συγκυρίες δεν ήταν τέτοιες ώστε ξαφνικά να εμπίπτουν στην κατηγορία «τυχαίο βίντεο που βγαίνει στην αρχική μου, το πατάω από περιέργεια και κολλάω» ενδεχομένως να μην είχαν ανέβει ως μετοχή. Και αυτοί και οι Molchat Doma και κάμποσα σχήματα ακόμα.
Και αυτή η σύγκριση προκύπτει καθώς το μόνο το οποίο μαρτυρούσε ότι οι MVT ήταν opening act και όχι headliners μιας συναυλίας ή δεύτερο «μεγάλο» όνομα στο billing ήταν η ώρα εμφάνισής τους. Τουλάχιστον σε μια μέρα δαρμένη από τον καύσωνα, αυτή ξεκίνησε εν μέσω του δειλινού με κάπως χαμηλωμένη θερμοκρασία και ο ουρανός ντύθηκε στα κατάλληλα χρώματα προκειμένου να λειτουργήσει σαν ενισχυτής ατμόσφαιρας της μουσικής τους. Μια μουσική η οποία από όσες συναυλίες έχω παρακολουθήσει φέτος στο Release τιμήθηκε με τον καλύτερο ήχο για opening act, με διαφορά.
Το μόνο το οποίο μαρτυρούσε ότι οι Marva von Theo ήταν opening act και όχι headliners μιας συναυλίας ή δεύτερο «μεγάλο» όνομα στο billing ήταν η ώρα εμφάνισής τους
Σε επίπεδο απόδοσης, το κουαρτέτο απέδειξε την κλάση του με μια εκπληκτική ατμοσφαιρική μουσική η οποία έχει ως εφαλτήριο τη σκοτεινή πλευρά του ηλεκτρονικού ήχου, μπολιασμένη με ρυθμικά όργανα για να δίνουν μια ζωντάνια στην απόδοση των κομματιών. Σαν μια περίεργη κοσμογονία, το σετ τους ξεκίνησε από το σκοτάδι για να οδηγηθεί στο φως κι από εκεί στο χάος λίγο πριν το τέλος. Σύλληψη-γέννηση-ζωή-θάνατος. Και είτε αφήνονταν σε ένα μινόρε σκοτάδι είτε ανέπτυσσαν χορευτικά ματζόρε θέματα, τα κατάφερναν εξίσου περίφημα.
Και δικαίως η Μάρβα συγκέντρωνε το μεγαλύτερο μερίδιο των βλεμμάτων του κοινού. Είτε δείχνει το φωνητικό της εύρος είτε ζει μέσα στα τραγούδια χορεύοντάς τα με πάθος, αποτελεί μια εξαιρετική μπροστάρισσα σε ένα επίσης εξαιρετικό σχήμα. Το οποίο αξίζει βεβαίως μεγάλης αναγνώρισης και sold out εμφανίσεων σε μεγάλα venues. Ένα σχήμα που συμβαίνει τώρα, στο κατώφλι μας και πρέπει πάση θυσία να ανακαλυφθεί από περισσότερο κόσμο. (Φοίβος Κρομμύδας)
Leftfield
Την δεκαετία του 1990, μέχρι και τις αρχές του 2000, η rave μουσική είχε ανθίσει στην χώρα μας και είχε γίνει κέντρο συζήτησης. Μάλιστα πολλοί γονείς έβγαιναν στα κανάλια να καταγγείλουν τα rave parties, γιατί «καταστρέφουν τα παιδιά». Οπότε θα κάνω το εξής disclaimer: Προσοχή! Αν είσαι γονιός παιδιού που πήγαινε σε rave parties στα 90s και έχεις μετατραυματικό στρες εξαιτίας αυτού, αυτό το κείμενο δεν είναι για σένα. Και τώρα ας περάσουμε στα τρέχοντα.
Leftfield, λοιπόν. Ένα συγκρότημα με τη δική του ιστορία στην ηλεκτρονική σκηνή, μετρώντας 34 χρόνια πορείας (με 8 χρόνια διάλειμμα). Η βραδιά κατάφερε να πλαισιώσει τα πάντα. Ambient house ήθελες; Στο έδινε απλόχερα. Trip hop γούσταρες; Το έπαιρνες. Σου αρέσει η reggae και ήθελες να ακούσεις συνδυασμό της με την techno; Το είχες εύκολα και αυτό. Το βρετανικό ντουέτο δεν περιορίστηκε πουθενά.
Τα φωτορυθμικά έκαναν εξίσου τη δουλειά τους. Tα flashlights που τρεμόπαιζαν χωρίς σταματημό ήταν ο κυρίαρχος της βραδιάς, με αμέσως επόμενο τις οθόνες. Τo κεντρικό videowall έκανε την καλύτερη δουλειά, προσδίδοντας ψυχεδελικές animated εικόνες αλλά και installations που έπαιζαν στα χρώματα των Rastafarians, προφανώς στα reggae κομμάτια, όπως το Rapture 16, με τη συμμετοχή του Earl 16.
Οι Leftfield ταξίδεψαν το κοινό με ρυθμούς trip hop, ambient house, reggae και techno, χωρίς να βάζουν όριο στους εαυτούς τους
Ο πρωταγωνιστής της χθεσινής νύχτας ήταν εύκολα ο Neil Barnes, στα drums. Είχε απίστευτη ενέργεια, προέτρεπε το κοινό να χορέψει, να χειροκροτάει στον ρυθμό των κομματιών. Εκείνο φρόντισε να ανταποδώσει αυτήν την ενέργεια, χορεύοντας χωρίς σταματημό. Όλα λίγο πολύ βρισκόμασταν σε ντελίριο, δίχως ίχνος υπερβολής. Λίγο το είδος της μουσικής, λίγο τα φώτα, δεν ήθελες πολύ για να μπεις στο μουντ. Η φάση θύμιζε λίγο τα rave parties που προαναφέρθηκαν, but better.
Για πρώτη φορά είχα χώρο χωρίς να στριμώχνομαι. Σίγουρα η ζέστη συνετέλεσε σ’ αυτό. Το καθένα από το κοινό χόρευε και είχε τον χώρο του. Άλλα μόνα, άλλα με παρέες. Και σίγουρα τόσο οι Leftfield, όσο και ο κόσμος το ευχαριστηθήκαμε αφάνταστα. Στο τέλος της βραδιάς, μάλιστα μας ευχαρίστησαν και είπαν πως είμαστε από τα καλύτερα κοινά που έχουν παίξει τα τελευταία χρόνια. Δεν το λες και λίγο. (Άννα Μαρία Γιαννάκη)
ΣΤΕΡΕΟ ΝΟΒΑ
H αγάπη μου για τους Στέρεο Νόβα δεν μετράει πολλά χρόνια. Ξεκίνησε από τότε που άρχισα να ασχολούμαι με τo spoken word poetry, τουλάχιστον τρία χρόνια. Σαφώς και άκουγα περιστασιακά κομμάτια τους και, αν με ρωτάτε, ο Κωνσταντίνος Βήτα μαζί με τον Μιχάλη Δέλτα συνέβαλαν αρκετά στην προφορική ποίηση στην χώρα του σήμερα. Οπότε το να βλέπεις ανθρώπους που με τους στίχους τους έβαλαν το λιθαράκι τους σε κάτι τέτοιο, το λες και μαγικό.
Και όντως η βραδιά ήταν μαγική. Έκαναν την εμφάνιση τους με λευκές εργατικές στολές και κόκκινα προστατευτικά κράνη. Τα installations που έπαιζαν με το αστικό υπόβαθρο, που πάντα οι Στέρεο Νόβα καταπιάνονταν, αλλά και με τη φύση -αγαπημένο μου ένα λιβάδι γεμάτο λεβάντες. Τα duotones σε κόκκινο και ροζ ή κόκκινο και μωβ χρώματα, η θάλασσα κατάφερναν να σε βάλουν σε έναν άλλον κόσμο.
Για τη setlist δεν συζητάω καν. Μας ξεσήκωσαν και μας ανατρίχιασαν. Χορεύαμε και κλαίγαμε. Η αρχή έγινε με το Νέα Ζωή 705, με τις πρώτες νότες να είναι αρκετές για να μας φέρουν δάκρυα συγκίνησης. Η νοσταλγία ήταν μονόδρομος. Και οι Στέρεο Νόβα μας πήγαιναν με τα όσα προς τα κει. Μερικά ακόμα κομμάτια ήταν το Μικρό Αγόρι και τα Προάστια, που νομίζω πως δεν πρέπει να μας έμεινε φωνή. Δεν ξέρω αν έχω λόγια να περιγράψω τι έγινε στο Ταξίδι Της Φάλαινας. Όλα μας τραγουδούσαμε τους στίχους, χορεύαμε σαν να ήταν η τελευταία μας φορά. Κλείναμε τα μάτια, αφηνόμασταν στη μουσική.
Μας ξεσήκωσαν και μας ανατρίχιασαν. Χορεύαμε και κλαίγαμε
Κι ακούω τα πλοία να διασχίζουν τις θάλασσες. // Είχα τόσα ωραία πράγματα κι εσύ μου τα χάλασες.
Εξίσου ιδιαίτερη και εξαιρετική ήταν η εμφάνιση της Γιώτα Φι που ερμήνευσε το Ταξίδι στη Γη, αλλά και την Ίριδα από το νέο, ομώνυμο ΕΡ των Στέρεο Νόβα.
Είχαμε και encore, βεβαίως. Ο Κωνσταντίνος Βήτα μαζί με τον Μιχάλη Δέλτα έβγαλαν τα προστατευτικά κράνη τους και φόρεσαν τις χαρακτηριστικές τους πλίνθους. Το κοινό τους αποθέωσε και εκείνοι έκλεισαν την βραδιά με τα Ηλίθια Αστεία. Ανέφερα πριν πως δεν μας έμεινε φωνή, ε; Γράψτε λάθος, εδώ αφήσαμε τη φωνή μας και τη δύναμή μας από τον χορό. Στο τέλος, το δίδυμο αγκαλιάστηκε και χόρευε αργά στον ρυθμό (ναι, με τις πλίνθους) και καταχειροκροτήθηκε.
Μακάρι ωστόσο να έλεγα πως δεν υπάρχει τίποτα αρνητικό από τη χθεσινή βραδιά. Περίπου στα μισά της βραδιάς, τα μπάσα ήταν εξαιρετικά υψηλά, με αποτέλεσμα το κοινό να εκφράζει την δυσφορία του είτε φωνάζοντας να χαμηλώσουν τα μπάσα, είτε ακόμα και να στείλουν μηνύματα στους διοργανωτές. Ευτυχώς όλα πήγαν καλά και το ζήτημα λύθηκε. Το κοινό έδειχνε να απολαμβάνει τη συναυλία, ακόμα και με αυτή τη δυσκολία. (Άννα Μαρία Γιαννάκη)
Το κοινό τους αποθέωσε και εκείνοι έκλεισαν την βραδιά με τα Ηλίθια Αστεία
Κοιτώντας πίσω στη ζωή μου, έχω αρκετές αναμνήσεις συνδεδεμένες με τους Στέρεο Νόβα. Είτε ως σημείο αναφοράς είτε ως κυριολεκτικό ή πνευματικό soundtrack. Έχοντας χάσει τις δύο τελευταίες εμφανίσεις τους, το 2018 στο Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος και φέτος στην Ελευσίνα λόγω ανωτέρας βίας, είχε έρθει επιτέλους η ώρα να τους δω ζωντανά. Γιατί είναι άγνωστο πόσες ακόμα ευκαιρίες θα έχω στη ζωή μου να τους δω ζωντανά και θα ήταν μεγάλη απώλεια να μην έχω την ανάμνηση του διδύμου επί σκηνής.
Το οποίο δίδυμο εν μέσω κραυγών ανέβηκε επί σκηνής φορώντας φόρμες εργασίας, εργατικά κράνη και φακούς κεφαλής, παρέα με τον ντράμερ ο οποίος συμπλήρωνε τη μουσική τους παίζοντας τα απαιτητικά μέρη τους. Και η αλήθεια είναι ότι με το άκουσμα του Νέα Ζωή 705 η πρώτη συγκίνηση ήρθε. Συγκίνηση η οποία συνεχίστηκε όταν «διασχίσαμε τον κόσμο» με Ένα Κλεμμένο Ποδήλατο. Και εκεί, βέβαια αρχίζουν και αδειάζουν οι μπροστινές σειρές. Όχι λόγω συγκίνησης, ούτε λόγω ζέστης ή κακής απόδοσης της μπάντας, αλλά λόγω του ήχου.
Όσο πιο κοντά στη σκηνή ήσουν, τόσο ένιωθες τα μπάσα να κάνουν τα σπλάχνα σου να τρέμουν. Υπερβολική ένταση η οποία σωματοποιείται και δεν αφήνει να ακουστούν ούτε οι μελωδίες αλλά ούτε και τα φωνητικά του Κωνσταντίνου Βήτα. Αν η μουσική τους ήταν γραμμένη για να υποστηρίξει ένα τείχος θορύβου ως μέρος της εμπειρίας τότε θα ήταν ευπρόσδεκτη. Αλλά οι Στέρεο Νόβα δεν είναι ούτε Swans αλλά ούτε και Sunn O))). Και παρά τις φωνές του κοινού για χαμήλωμα του μπάσου, η κατάσταση δε μοιάζει να διορθώνεται.
Τα προβλήματα ήχου δεν εμπόδισαν τους Στέρεο Νόβα να προσφέρουν ένα αξέχαστο βράδυ στο κοινό του Release Athens 2023
Επιπλέον κάτι χαρακτηριστικό ήταν η αλλαγή κάποιων συνθέσεων. Αν δεν κοσμούνταν η σκηνή με εικόνες θάλασσας και δεν ακούγονταν οι στίχοι, δύσκολα θα καταλαβαίναμε πως ακούμε το Ταξίδι της Φάλαινας με έναν Βήτα σπαρακτικά καθισμένο πίσω από το τραπέζι με τις κονσόλες και την πλάτη στραμμένη στο κοινό. Ωστόσο το κοινό δε δείχνει να πτοείται και προσπαθεί να συμφιλιωθεί με τις συνθήκες. Να χορέψει λες και είναι 1993 αν και η σημειολογία μαρτυρά το πραγματικό έτος.
Και αυτό επειδή οι Στέρεο Νόβα έχουν μεταλλάξει το πώς εξετάζουν την αστική ατμόσφαιρα ως σημαινόμενο. Το βιωματικό κομμάτι της μουσικής τους έχει δώσει θέση σε μια μεταμοντέρνα επανεξέταση του αστικού τοπίου όπως μαρτυρούν τα visuals με τις δορυφορικές εικόνες και τα blueprints να εξετάζουν την παρουσία της μελαγχολίας. Και ανάμεσα σε όλα αυτά, εικόνες του διδύμου να περπατά με δύο τσιμεντόλιθους για πρόσωπα προσπαθώντας να αποδράσει από την γκριζάδα.
Στη σκηνή ανεβαίνει η Iota Phi για να τραγουδήσει το Ταξίδι Στη Γη. Κάτι τα τεχνικά προβλήματα, κάτι το ότι όσο καλλίφωνη και να είναι, το συγκεκριμένο κομμάτι είναι δεμένο με τη φωνή της Πόπης Αστεριάδη, δυστυχώς δεν θεωρώ πως τιμήθηκε όπως του άξιζε. Από την άλλη στο νέο κομμάτι με τίτλο Ίριδα που είναι γραμμένο για τη φωνή της, έδειχνε σαφώς μεγαλύτερη οικειότητα και έδωσε μια τρυφερή και συνάμα παθιασμένη ερμηνεία. Και αυτό είναι το σημείο καμπής της εμφάνισης.
Και τότε ακούγονται κομμάτια όπως το Παζλ Στον Αέρα με το κοινό να ξεσαλώνει, το Μικρό Αγόρι με το ΜΑΝΑ να κάνει το Φάληρο να τρέμει και τα Προάστια να μας θυμίζουν γλυκά ότι είναι Σάββατο Βράδυ
Γιατί μετά ο ήχος ξαφνικά διορθώνεται, όχι ολικά μα αρκετά ώστε να γίνει αντιληπτή η διαφορά. Και τότε ακούγονται κομμάτια όπως το Παζλ Στον Αέρα με το κοινό να ξεσαλώνει, το Μικρό Αγόρι με το ΜΑΝΑ να κάνει το Φάληρο να τρέμει και τα Προάστια να μας θυμίζουν γλυκά ότι είναι Σάββατο Βράδυ.
Τέλος του κυρίως σετ για να επιστρέψει το δίδυμο επί σκηνής με τους τσιμεντόλιθους στο κεφάλι. Και το Ηλίθια Αστεία στερεύει τα τελευταία δάκρυα της βραδιάς με την αισιοδοξία του και τα παλιά βίντεο με το δίδυμο να κοσμούν τις οθόνες. Και η συναυλία κλείνει με ομολογουμένως ανάμεικτα συναισθήματα. Τώρα για το αν θα χαρακτηριστεί ως μέτρια ή όχι, είναι στην κρίση του καθενός. Προσωπικά επιλέγω να τηρώ τους στίχους του επιλόγου. Να σκέφτομαι θετικά. Κι ας μην το εγγυώμαι ότι δε θα γελάω με ηλίθια αστεία. (Φοίβος Κρομμύδας)
