Έχουν γραφτεί πολλά για το “Poor Things” του Γιώργου Λάνθιμου, μεταξύ άλλων ότι πρόκειται για μια φεμινιστική ταινία. Επειδή πολλοί με ρωτάτε (πότε, κανείς), εδώ η προσωπική μου άποψη.
Η ταινία θέτει ως επίκεντρο την ανάπτυξη της Bella, η όποια έρχεται στον κόσμο χωρίς το φίλτρο των κοινωνικών συμβάσεων. Λογικό αν σκεφτούμε πως πρόκειται για το πείραμα ενός επιστήμονα ο οποίος μετεμφύτεψε το μυαλό του εμβρύου μιας εγκύου γυναίκας στο σώμα της, αφότου η τελευταία αυτοκτόνησε.
Μεταφορικά, αυτό μπορεί να ειδωθεί ότι στην Bella δίνεται μία δεύτερη ευκαιρία στην ζωή, πέρα από αυτή που είχε η μητέρα της (η οποία επέλεξε να δώσει τέλος στην δική της) και πέρα απ’ αυτή που θα είχε και η ίδια μέσα από το διαγενεακό τραύμα.
Δεν μπόρεσα όμως να μην σκεφτώ ότι η ταινία λειτουργεί και ως ένα σχόλιο για την ραγδαία ανάπτυξη του ΑΙ. Στη λογική ότι οι λειτουργίες του, που ξεκινούν σχεδόν παιδικές, έχουν τη δυνατότητα να αναπτυχθούν καθιστώντας το σταδιακά σε θέση να ενσωματωθεί κοινωνικά.
Τα σκηνικά της ταινίας θυμίζουν συχνά midjourney generated εικόνες, με τα πολλά φουτουριστικά τους στοιχεία (special shout out στον cinematographer Robbie Ryan και τον συνθέτη Jerskin Fendrix που δημιουργούν ένα σαγηνευτικά απόκοσμο αλλά και γνώριμο σύμπαν που πλαισιώνει ιδανικά την ιστορία). Η Bella ανακαλύπτει τον εαυτό της μέσα από τη σχέση της με τους άλλους ανθρώπους, τη σεξουαλικότητα της, τη φιλοσοφία, την αποδόμηση της αθωότητας της και τέλος, μέσα από τη γνώση.
Παρόλα αυτά δε βλέπουμε ποτέ την Bella να αποδομεί την ανισότητα μεταξύ των φύλων. Έστω να αναρωτιέται βαθύτερα για αυτήν. Η όλη πλοκή στρέφεται κυρίως γύρω από τα διάφορα στάδια της ενηλικίωσης της. Ενώ βλέπουμε την δική της μεταστροφή μέσα από τις αντιδράσεις των ανδρών που την πλαισιώνουν. Επιπλέον, ενώ η ταινία δεν είναι καθόλου φειδωλή ως προς την απεικόνιση των απανταχού λειτουργιών του ανθρώπινου σώματος, δεν γίνεται ποτέ ούτε καν μια αναφορά στην περίοδο.
Υπάρχουν συγκεκριμένα μοτίβα που επαναλαμβάνονται στις ταινίες του Λάνθιμου. Ο εγκλεισμός, το παιδί με την παράξενη συμπεριφορά, ένας dominant ανδρικός χαρακτήρας, η εκμετάλλευση του αδύναμου από τον δυνατό, η υπόγεια βία, η αντιφατική ειρωνεία των κοινωνικών συμβάσεων, το σεξ ως παιχνίδι εξουσίας (παρά ως σύνδεση), η σχέση ανθρώπων και ζώων και η σαρκαστική ομοιότητα των συμπεριφορών των δυο.
Εδώ εκτός των παραπάνω, που μένουν σταθερά με μικρές αυξομειώσεις στις δοσολογίες, έχουμε μια σημαντική διαφορά. Η διαφορά που εντοπίζω σε σχέση με τις προηγούμενες ταινίες, είναι σε όλες τις προηγούμενες, για να βρουν οι πρωταγωνιστές τους την δική τους πορεία, στο τέλος χάνουν κάτι άλλο πολύ σημαντικό. Στη συγκεκριμένη όμως, η πρωταγωνίστρια στο τέλος φαίνεται να τα έχει όλα. Έχει βρει τη δική της φωνή, τους δικούς της ανθρώπους, τη θέση της στον κόσμο που την έχει ορίσει η ίδια και κανένας άλλος (επίτηδες η χρήση αρσενικού γένους).
Επομένως, στο ερώτημα «είναι το “Poor Things” μία φεμινιστική ταινία;» δεν μπορώ να πω με σιγουριά «ναι». Στο ερώτημα όμως αν είναι μια βαθιά αισιόδοξη και χορταστική δημιουργικά ταινία, θα απαντούσα σίγουρα ναι.