Υπάρχουν τραγούδια που δεν χρειάζονται ψηλές θέσεις στα charts για να μείνουν ανεξίτηλα στη συλλογική μνήμη. Το “Break On Through (To the Other Side)” των Doors είναι ακριβώς ένα από αυτά. Από τις πρώτες νότες, το τραγούδι σε αρπάζει και σε πετά σε έναν κόσμο γεμάτο ανησυχία, επανάσταση και τόλμη. Ήταν το 1967 όταν ο κόσμος πρωτογνώρισε τη μοναδική ταυτότητα του συγκροτήματος. Mια ταυτότητα μοναδική, από αυτές που δεν χωρούν σε συμβάσεις μουσικές ή κοινωνικές. Επίσης, ήταν και η πρώτη γνωριμία του πλανήτη με τον Jim Morrison.
Το “Break On Through” αναδεικνύει την ικανότητα των Doors να συνδυάζουν ετερόκλητες μουσικές επιρροές σε έναν μοναδικό και πρωτοποριακό ήχο. Ο John Densmore, εμπνευσμένος από τη bossa nova και τη Βραζιλιάνικη μουσική σκηνή της δεκαετίας του 1960, χρησιμοποιεί ένα groove στα τύμπανα που προσθέτει στο κομμάτι ρυθμική πολυπλοκότητα. Το μοτίβο clave στα τύμπανα δένει άψογα με το μπλουζ riff του Robby Krieger, ενώ τα πλήκτρα του Ray Manzarek, επηρεασμένα από το Getz/Gilberto, συνθέτουν μία ατμόσφαιρα που ισορροπεί ανάμεσα σε μία γαλήνια υπνωτιστική διάθεση και μία ένταση που καθηλώνει.
Αυτή η σύμπνοια κορυφώνεται στη γραμμή του μπάσου, παιγμένη από τον Manzarek στο Fender Rhodes, η οποία θυμίζει το “What’d I Say” του Ray Charles. Μαζί, οι Doors δημιουργούν ένα κομμάτι που συνδυάζει σχολαστικότητα και ενστικτώδη δυναμική. Η ενορχήστρωση απηχεί το ήθος της freeform jazz, όπου διαίσθηση και τεχνική συνδυάζονται.
Οι στίχοι του Jim Morrison προσθέτουν βάθος στο “Break On Through”. Ο Morrison, επηρεασμένος από τον William Blake και τον Aldous Huxley, εξερευνά θέματα ελευθερίας και εξέγερσης. Στίχοι όπως «I found an island in your arms, A country in your eyes» αντιπαραβάλλουν αισθησιακές εικόνες με σκοτεινές υποβόσκουσες: «Arms that chain us, Eyes that lie». Οι στίχοι αντικατοπτρίζουν τη φιλοσοφία του – μια γοητεία για την εξέγερση και τη λαχτάρα για απελευθέρωση.
Μέχρι τη δεκαετία του 1980, το “Break On Through” είχε πλέον καθιερωθεί ως κλασικό του είδους του
Το ίδιο πνεύμα επανάστασης και αμεσότητας καθρεφτίζεται και στο ρεφρέν. Η φράση «She gets high» λογοκρίθηκε σε «She get» για να ικανοποιηθεί η Elektra Records, αλλά η επόμενη έκδοση ανέδειξε αργότερα την ωμή εκφραστικότητα του Jim Morrison. Παρά τη λογοκρισία, το μήνυμα του τραγουδιού παρέμεινε σαφές: το σπάσιμο των φραγμών είναι πράξη εξέγερσης.
Όταν κυκλοφόρησε, το “Break On Through” δεν βρήκε την απήχηση που μπορεί να θεωρείται δεδομένη σήμερα. Σε μια εποχή όπου οι επιτυχίες ήταν «ανώδυνες», η ενέργεια και οι αχμηροί στίχοι του αποτέλεσαν πρόκληση για το mainstream. Ωστόσο, η αρχική του αποτυχία δεν πτόησε τους Doors. Το κομμάτι έγινε κεντρικό στοιχείο των ζωντανών τους εμφανίσεων, λειτουργώντας ως κραυγή συσπείρωσης για ανθρώπους που έλκονταν από το αντισυμβατικό πνεύμα του συγκροτήματος.
Μέχρι τη δεκαετία του 1980, το “Break On Through” είχε πλέον καθιερωθεί ως κλασικό του είδους του. Η αναγνώρισή του ενισχύθηκε ακόμη περισσότερο μέσω της ταινίας “The Doors του 1991”, που επανέφερε το τραγούδι στο προσκήνιο, και της απρόσμενης εμφάνισής του στη λίστα του Mars Curiosity rover το 2012. Το κομμάτι επανήλθε στο προσκήνιο στο Ηνωμένο Βασίλειο το 1991, φτάνοντας στο Νο. 64, αναδεικνύοντας τη διαχρονική του σημασία στον μουσικό πολιτισμό.
Η φιλοσοφία πίσω από το όραμα των Doors αντικατοπτρίζεται και στο όνομά τους, εμπνευσμένο από το “The Doors of Perception” του Aldous Huxley, το οποίο βασίστηκε στη φράση του William Blake: «Αν οι πόρτες της αντίληψης καθαρίζονταν, τα πάντα θα εμφανίζονταν στον άνθρωπο όπως παργματικά είναι: άπειρα». Για τον Jim Morrison, η μουσική ήταν μια πύλη προς την υπέρβαση, ένας τρόπος να «σπάσεις το δρόμο» και να ανακαλύψεις νέες διαστάσεις της ύπαρξης.
Η δήλωση του Jim Morrison «We can only open the doors – we can’t drag people through» εκφράζει με ακρίβεια τη θεώρησή του
Ο Manzarek περιέγραψε τον Jim Morrison ως «διαρρήκτη του κλειστού κυκλώματος του εγώ», αποδίδοντάς του την ικανότητα να ανοίγει νέους δρόμους δημιουργικής ελευθερίας που ενέπνευσαν τη μπάντα στο σύνολό της. Τα τζαζ τύμπανα του Densmore, η φλαμένκο κιθάρα του Krieger και τα ατμοσφαιρικά πλήκτρα του Manzarek συνθέτουν το ιδανικό πλαίσιο για την εκφραστικότητα των στίχων του Morrison, συνθέτοντας έναν ήχο που συνδυάζει δυναμισμό και απελευθέρωση.
Το “Break On Through” είναι μια προτροπή για να υπερβείς τα όρια και να εξερευνήσεις το άγνωστο. Η δήλωση του Morrison «We can only open the doors – we can’t drag people through» εκφράζει με ακρίβεια τη θεώρησή του για την ανάγκη προσωπικής αναζήτησης και εσωτερικής υπέρβασης. Μελωδία και στίχοι ενώνονται σε ένα δυνατό μήνυμα, ενθαρρύνοντας τον ακροατή να αποδεχτεί την πρόκληση και να αφήσει πίσω του ό,τι τον κρατά καθηλωμένο.
Όπως σημείωσε η Joan Didion, η μουσική των Doors «επέμενε ότι η αγάπη ήταν σεξ, το σεξ θάνατος, και εκεί βρισκόταν η σωτηρία». Αυτή η προκλητική τριάδα αντικατοπτρίζεται στο “Break On Through”. Λειτουργεί ταυτόχρονα ως γιορτή και αντιπαράθεση με τις αντιφάσεις της ανθρώπινης ύπαρξης.
Αντί να περιοριστεί στον ρόλο ενός κλασικού τραγουδιού, το “Break On Through” εξελίχθηκε σε σύμβολο. Μεταμορφώθηκε σε μια υπενθύμιση ότι κάθε γενιά έχει τη δική της μάχη να δώσει ενάντια στους περιορισμούς, είτε κοινωνικούς είτε προσωπικούς. Η διαχρονικότητά του θα μπορούσαμε να πούμε ότι οφείλεται στην ικανότητά του να μιλάει διαφορετικά στον καθένα. Για άλλους είναι ένα κάλεσμα για δράση και για κάποιους ένας διαλογισμός για το άγνωστο. Σε έναν κόσμο που αλλάζει συνεχώς, το τραγούδι παραμένει σταθερό – όχι ως απομεινάρι του παρελθόντος. Ως σημείο αναφοράς για την ελευθερία και την υπέρβαση.
Και σύμφωνα με τον ίδιο τον Jim Morrison: «The doors are open. Now it’s up to you to step through».
