Στις αρχές των ’00s, η μουσική βιομηχανία βρέθηκε αντιμέτωπη με μια τεχνολογική αλλαγή που την έπιασε εντελώς απροετοίμαστη. Από αυτό δεν γλίτωσαν ούτε οι System of a Down, που είδαν ημιτελή τραγούδια τους να διαρρέουν μαζικά στο ίντερνετ. Εκείνοι, όμως, αντί να τα «βάψουν μαύρα», αξιοποίησαν την κατάσταση για να επαναξιολογήσουν τον τρόπο με τον οποίο οι μουσικοί μπορούσαν πια να ανταποκριθούν σε έναν κόσμο όπου η μουσική έφτανε στο κοινό πολύ νωρίτερα από όσο υπολόγιζαν οι δημιουργοί της και έτσι οδηγηθήκαμε στο “Steal This Album!”.
Η ραγδαία άνοδος των πρώτων πλατφορμών ανταλλαγής αρχείων δημιούργησε ένα νέο περιβάλλον στο οποίο οι καλλιτέχνες αναγκαστικά έπρεπε να προσαρμοστούν. Για τους System of a Down, η κατάσταση έγινε ακόμη πιο δύσκολη όταν δεκάδες ημιτελή κομμάτια από τις ηχογραφήσεις του “Toxicity” εμφανίστηκαν ξαφνικά διαθέσιμα για κατέβασμα, την ίδια εποχή που οι Metallica συγκρούονταν με τον Napster και η συζήτηση γύρω από τη μουσική πειρατεία είχε φτάσει στο απόγειό της. Οι πιο αφοσιωμένοι οπαδοί ήταν οι πρώτοι που άκουσαν αυτό το ακατέργαστο υλικό για έναν δίσκο που δεν υπήρχε ακόμη. Αντί να στραφούν εναντίον του κοινού τους, όπως έκαναν αρκετοί καλλιτέχνες της εποχής, η μπάντα προτίμησε μια πιο πρακτική λύση, επιλέγοντας να ολοκληρώσει το υλικό, να το οργανώσει σωστά και να το κυκλοφορήσει επίσημα.
Αυτή η απόφαση έδωσε στο “Steal This Album!” μια ξεχωριστή σημασία, ειδικά σε μια εποχή που η μουσική βιομηχανία προσπαθούσε να διαχειριστεί την κρίση των αρχών των ‘00s και οι δισκογραφικές επέλεγαν συνήθως νομικές κινήσεις, ανακλήσεις προϊόντων ή πιο αυστηρό έλεγχο της διανομής αντί να προσαρμοστούν στο νέο περιβάλλον. Το άλμπουμ δεν προέκυψε ως σύνολο απορριφθέντων ιδεών ή b-sides, ήταν η προσπάθεια της μπάντας να ξαναπάρει τον έλεγχο, τόσο πάνω στα ίδια τα τραγούδια όσο και στην ιστορία που τα συνόδευε. Ακόμη και η μινιμαλιστική συσκευασία, που θύμιζε τα «πειρατικά» CD της εποχής, ήταν ένα σχόλιο των SOAD για μια περίοδο όπου το φυσικό προϊόν έχανε σιγά σιγά την πρωτιά απέναντι στο ίδιο το μουσικό περιεχόμενο.
Ταυτόχρονα, η μουσική βιομηχανία δοκίμαζε συνεχώς νέες στρατηγικές, κάτι που προκάλεσε έντονη αντίδραση από τους καταναλωτές, οι οποίοι ανέφεραν προβλήματα σε δίσκους, ασυμβατότητες με συσκευές και συζητήσεις σε διαδικτυακά φόρουμ που έδειχναν πως η προστασία από την αντιγραφή δημιουργούσε περισσότερα προβλήματα σε όσους πλήρωναν για τη μουσική παρά σε εκείνους που την αντέγραφαν. Τεχνολογίες όπως το Key2Audio έκαναν κάποια CD σχεδόν άχρηστα σε υπολογιστές, δημιουργώντας μια περίεργη κατάσταση όπου οι ακροατές που αγόραζαν το προϊόν αντιμετωπίζονταν σαν ύποπτοι. Μέσα σε αυτό το κλίμα, το “Steal This Album!” κατέληξε να λειτουργήσει ως μια φωτογραφία των αντιφάσεων της εποχής.
Δημιουργικά, το άλμπουμ ήταν μια γέφυρα που έδειχνε πώς η μπάντα θα εξελίξει την ισορροπία της ανάμεσα στον έντονο πολιτικό σχολιασμό και τη σταδιακά πιο σύνθετη διαδικασία σύνθεσης τραγουδιών, συνδέοντας τις πρώτες της εκρήξεις με την πιο πολυεπίπεδη κατεύθυνση που θα ακολουθούσε αργότερα. Κομμάτια όπως το “Innervision” ή το “Boom!” δείχνουν την κοινωνική ματιά του συγκροτήματος, όμως η ουσία του δίσκου βρίσκεται στον τρόπο με τον οποίο αυτά τα τραγούδια αποτυπώνουν τις συνθήκες μέσα στις οποίες δημιουργήθηκαν. Οι SOAD δεν καταφεύγουν σε μεγαλόστομες δηλώσεις, αντ’ αυτού επιλέγουν μια προσέγγιση που «ανάγκασε» αρκετούς καλλιτέχνες να ξανασκεφτούν τον τρόπο με τον οποίο επικοινωνούσαν με το κοινό τους.
Η άμεση απόφαση της μπάντας να ολοκληρώσει τα κομμάτια που είχαν διαρρεύσει, αντί να παγώσει το υλικό ή να κινηθεί νομικά, έδειξε μια νοοτροπία που διέφερε ξεκάθαρα από τα συνηθισμένα της βιομηχανίας. Ενώ πολλοί προσπαθούσαν να κρατήσουν ζωντανό ένα περιβάλλον που είχε ήδη αλλάξει, οι System of a Down είδαν το νέο τοπίο ως ευκαιρία. Έτσι, το “Steal This Album!” έγινε η στιγμή όπου η μπάντα έδειξε πως μπορούσε να διατηρήσει την ταυτότητά της ακόμη και σε μια περίοδο συνεχών αλλαγών.
Τελικά, το άλμπουμ λειτούργησε ως πρόδρομος. Ο τρόπος κυκλοφορίας του, το πλαίσιο που το διαμόρφωσε και η ανταπόκριση του κοινού προανήγγειλαν τις αλλαγές που θα χαρακτήριζαν τις επόμενες δεκαετίες, όπως η ευρεία ανταλλαγή αρχείων, η γρήγορη διανομή, η μικρότερη εξάρτηση από τα φυσικά μέσα και μια άμεση σχέση ανάμεσα στον καλλιτέχνη και τον ακροατή. Χωρίς να στοχεύει σε ρόλο συμβόλου, το “Steal This Album!” είναι ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα για το πώς η μουσική μπήκε στη ψηφιακή μετάβαση του 21ου αιώνα, με τους System of a Down να διβρίσκονται στο κέντρο μιας αλλαγής που δεν μπορούσε πια να γυρίσει πίσω.