Οι ταινίες τρόμου συχνά μας γεμίζουν φόβο, ένταση ή ακόμα και αηδία (βλέπε Terrifier). Παρ’ όλα αυτά, παραμένουν εξαιρετικά δημοφιλείς και προσελκύουν εκατομμύρια θεατές κάθε χρόνο. Μπορεί να τρομάζουμε ή να νιώθουμε άβολα, όμως για πολλούς αυτή η αίσθηση κρύβει κάτι διασκεδαστικό και ελκυστικό. Πίσω από αυτό το φαινόμενο κρύβεται ένα περίπλοκο παιχνίδι ανάμεσα στον εγκέφαλο και την ψυχολογία μας.
Όταν βλέπουμε σκηνές τρόμου, το σώμα μας αντιδρά σαν να υπάρχει πραγματική απειλή. Η καρδιά χτυπά πιο γρήγορα, παίρνουμε κοφτές ανάσες, το μυαλό «ξυπνάει». Οι επιστήμονες παρατηρούν πως ο φόβος στην οθόνη μπορεί να ενεργοποιήσει περιοχές του εγκεφάλου που σχετίζονται με το άγχος και τα έντονα συναισθήματα. Μία από τις πιο σημαντικές περιοχές είναι η αμυγδαλή, μια μικρή περιοχή του εγκεφάλου που ελέγχει το φόβο και τα έντονα συναισθήματα, η οποία στέλνει το σήμα για συναγερμό στο υπόλοιπο σώμα, έστω και αν δεν υπάρχει πραγματικός κίνδυνος. Όσο πιο έντονη γίνεται η σκηνή, τόσο μεγαλύτερη η δραστηριότητα στον εγκέφαλο και, για κάποιους, τόσο μεγαλύτερη η απόλαυση.
Αυτός ο μηχανισμός μοιάζει με τις στιγμές που τρομάζουμε ξαφνικά στην πραγματική ζωή, όπως όταν ακούμε έναν δυνατό θόρυβο ή βλέπουμε κάτι απρόσμενο. Ο οργανισμός αντιδρά αυτόματα, όμως, επειδή γνωρίζουμε ότι είμαστε ασφαλείς στον κινηματογράφο ή στο σπίτι, ο φόβος μετατρέπεται σε διασκέδαση μόλις τελειώσει η σκηνή. Έτσι, η αδρεναλίνη γίνεται κομμάτι της απόλαυσης.
Αρκετοί άνθρωποι επιλέγουν να παρακολουθούν ταινίες τρόμου επειδή η αναστάτωση που νιώθουν τούς δίνει ένα αίσθημα ευφορίας μόλις ξεπεράσουν τον φόβο. Αυτή η ένταση που νιώθουμε, λένε οι ψυχολόγοι, συνδέεται με την ανάγκη να ζήσουμε δυνατές εμπειρίες σε ασφαλές περιβάλλον. Μερικοί άνθρωποι, που λατρεύουν να ρισκάρουν και να δοκιμάζουν νέα πράγματα, αναζητούν τέτοια έντονα συναισθήματα μέσα από ταινίες τρόμου. Είναι επίσης σύνηθες για όσους έχουν μεγάλη περιέργεια ή τους αρέσει να μαθαίνουν για το μακάβριο, να έλκονται από τον κινηματογραφικό τρόμο. Οι ταινίες γίνονται ένα «εργαστήριο» έντονων συναισθημάτων που δύσκολα συναντάμε στην καθημερινότητα.
Μερικές φορές, αυτή η αγάπη για το τρόμο έχει και βαθύτερες ρίζες. Οι επιστήμονες εξηγούν ότι το είδος αυτό πατά σε φόβους που κουβαλάμε από την εξέλιξή μας. Οι αράχνες, τα φίδια ή οι σκοτεινοί χώροι ήταν πάντα απειλές για τον άνθρωπο και παραμένουν βασικά στοιχεία των ταινιών τρόμου, παρότι σήμερα σπάνια μας απειλούν στην πραγματική ζωή. Ο εγκέφαλός μας διατηρεί ακόμα αυτά τα προειδοποιητικά σήματα και τα ενεργοποιεί όταν τα βλέπουμε στην οθόνη.
Άλλοι επιστήμονες υποστηρίζουν ότι μέσα από τις ταινίες τρόμου προπονούμαστε ψυχολογικά για δύσκολες στιγμές. Το να βλέπουμε φόβο και δυσάρεστες καταστάσεις στη μεγάλη οθόνη μας προετοιμάζει, με κάποιον τρόπο, να διαχειριστούμε παρόμοια συναισθήματα στο μέλλον, χωρίς να κινδυνεύουμε στ’ αλήθεια. Η κινηματογραφική αίθουσα ή ο καναπές του σπιτιού μας γίνεται ένα ασφαλές μέρος όπου δοκιμάζουμε τα όριά μας και μαθαίνουμε να ελέγχουμε τις αντιδράσεις μας.
Όλοι αυτοί οι λόγοι εξηγούν γιατί τόσοι πολλοί λατρεύουν να τρομάζουν για… διασκέδαση. Οι ταινίες τρόμου προσφέρουν τη δυνατότητα να ζήσουμε δυνατά συναισθήματα, να εξερευνήσουμε τον φόβο και να επιστρέψουμε στην πραγματικότητα ανακουφισμένοι, γνωρίζοντας ότι τίποτα δεν μας απειλεί στ’ αλήθεια. Ίσως γι’ αυτό το είδος δεν χάνει ποτέ τη δύναμή του, όσο κι αν αλλάζουν οι εποχές ή οι τρόποι που βλέπουμε σινεμά.